19 Januari 2013: project ringmus Goor en terugblik afgelopen periode.

En toen hadden we ineens toch een winter.... Na het nieuwe jaar te zijn begonnen met diverse zingende soorten viel een week geleden ineens koning winter Nederland binnen. Te beginnen met lichte maar aanhoudende vorst, gevolgd door sneeuwbuien die in Twente weliswaar een dun laagje vormden maar dat maakt voor vogels maar weinig verschil, voor diverse soorten wordt voedsel dan onbereikbaar.

Gisteren heb ik thuis weer een sessie voor het project ringmus gehouden. Weinig vogels, ondanks een klein sneeuwvrij gemaakt stukje op de voederplaats. De meeste vogels kiezen toch nog steeds voor de tuin van de buren waar ook gevoerd maar niet geringd wordt....
Vooral de merels waaren erg actief en vochten om de appels. Prachtig om te zien hoe de meest ervaren merels dan achter een indringer aan kunnen gaan en met vele capriolen over de netten heen en onder de netten door weten te draaien en stijgen en dalen daarbij de netten keurig te ontwijken. Deze vogels zijn alleen nog vangbaar als ze in een tuin van één van de buren ergens van schrikken. Twee van de vier gevangen merels, de reeds geringde exemplaren, waren flink vet en wogen beide meer dan 100 gram; de andere twee waren duidelijk indringers en met gewichten van 77 en 88,8 gram ver onder de gewichten van de andere twee. Wat ik wel erg opmerkelijk vindt is dat er totaal geen sprake is geweest van neeuwtrek van kramsvogels. Onder deze omstandigheden is dat altijd een opvallend fenomeen hier in Twente, als er zich een sneeuwdek vormt komen ze in beweging. Ik moet zeggen dat er dit winter toch ook al wel erg weinig groepen waren hoor, wellicht is deze situatie elders in het land beter.
In de loop van de middag vul ik de voerplaats even opnieuw aan met brood en kaaskorsten. Als ik 5 minuten daarna op m'n werkkamer aan de voorkant van het huis achter de pc zit zie ik ineens een stuk of 10 kokmeeuwen door de straat cirkelen. Met de herkenbare draaiende vlucht maken ze rondjes om het huis. toch maar even in de tuin kijken. En ja hoor, 1 kokmeeuw staat op de stoeptegels te schrokken in het voer en in het net hangt al een tweede exemplaar. De trap afgerend, naar buiten.... en hebbes ! Het is een mooie adulte kokmeeuw met knalrode snavel en poten en rond de oorstreek het kenmerkende winterse oorvlek oftewel 'koptelefoontje'.
Een nieuwe tuinsoort en dus meteen ook nieuwe project ringmussoort. En dat is best wel opmerkelijk, want m;n tuintje is maar zo klein en dan ook nog met grote eiken daarnaast, dat meeuwen echt niet snel m'n tuin in durven te duiken. Sneeuw en daardoor honger maakt alles anders....

Foto's: kokmeeuw, adult, nieuwe tuinsoort.

Dagtotaal 19 Januari 2013
Nieuw geringd / teruggevangen:
------------------------------------
Kokmeeuw 1 / -
Merel 2 / 2
Pimpelmees - / 2
Koolmees 1 / 1
Vink 1 / -
Groenling 4 / -
------------------------------------
Totaal: 9 nieuw geringd en 5 terug =
14 exemplaren, 6 soorten, 9:00 uren

Afgelopen maandag hebben we een snoeidag op de vangbaan in het bos gehouden. Er is nog veel werk aan de winkel want de ringhut moet ook dringend een nieuw dak hebben. De vorst had inmiddels zijn intrede gedaan maar sneeuw haaden we nog niet. Het was in ieder geval koud genoeg voor een koffiepauze begeleidend kampvuurtje.

Tijdens het werk troffen we een slaapboom van één van de bosuilen. Daar verzamelden we zo'n 20 braakballen waar thuis bij het uitpluizen 2 vogelringen uitkwamen. De ene was van een goudvink van 2 jaar geleden en de andere van een vink van November jongstleden.

Op de 12e Januari hebben we ook nog een ringmussessie gehouden. Toen lag er net een klein laagje poedersneeuw en was het gedrag van de vogels al flink veranderd en werden ze al fel op het voer. De groenlingen waren na weken afwezigheid weer in grotere groepjes aanwezig, maar ze zullen de gemiddelde winteraantallen dit seizoen niet meer halen.

We vingen vandaag ook witte veder terug. Wie is Witte veder? Nou, dat is onze meest dominante merelvrouw die ten eerste alle andere merels de tuin uitjaagt en ten tweede ook nog eens een keer de mistnetten goed weet te ontwijken. We kunnen deze merel altijd goed individueel herkennen aan de witte armpen in de rechtervleugel. Ondanks dat we haar amper vangen is het dus onze meest teruggemelde merel. Vandaag waren de rollen eens omgedraaid want ze was zo druk met het wegjagen van 4 andere merels dat ze in alle opwinding vergat dat er netten stonden opgesteld.

Dagtotalen 12 Januari 2013
Nieuw geringd / teruggevangen :
----------------------------------------------
Houtduif * 1 -
Merel 3 2
Pimpelmees 1 3
Koolmees 2 2
Vink 2 -
Groenling 4 -
-------------------------------------------
Totaal: 13 nieuw geringd en 7 teruggevangen
= 20 exemplaren, 6 soorten, 8:00 uren

Verder zijn we deze week ook nog op bezoek geweest bij een oude bekende die met zijn bibliotheek aan het opschonen was. We hebben van hem ongeveer 200 kilo wetenschappelijke publicaties over kunnen nemen waarbij bijna volledige jaargangen vanaf het begin van ARDEA, de nederlandse ornithologische vereniging en British Birds. Eerder hadden we al eens Ringing and Migration bij hem opgehaald. Van de Ardea zat er een mooi gaaf ingebonden exemplaar van het allereerste nummer bij. Ik heb inmiddels al weer ettelijke uren leesplezier achter de rug, vooral in de eerste uitgaven waarin veel artikelen te vinden zijn die inmiddels in een heel ander licht zijn komen te staan of die voor ons nu niet meer zo bevreemdend zijn als voor de onderzoekers van 1912.... Prachtig om bijvoorbeeld te lezen dat er toen ook al een rubriekje was met opmerkelijke terugmeldingen van geringde vogels. Daar stond een terugmelding van een koolmees die een jaar na ringen op dezelfde plek dood was teruggevonden ! Destijds, een jaar na de start van het ringwerk in Nederland wel opmerkelijk ja... Gerrit, ontzettend bedankt voor deze genereuze gift, wij en ons archief zijn er blij mee !

Vorige week hebben we ook nog een geringde kerkuil langs de weg gevonden. Wederom een verkeersslachtoffer op de beruchte plek net buiten Goor aan de rondweg naar Rijssen.
Dezelfde avond hebben we de ringgegevens in het programma GRIEL ingeklopt waarna bleek dat de uil door collegaringer Anton Meenink uit Neede als nestjong was geringd in het broedseizoen van afgelopen jaar. De vindplaats was 10 km verwijderd van de vindplaats. Allemaal niet zo opmerkelijk natuurlijk, maar wat wel leuk was : Anton belde meteen na de melding gelezen te hebben en wist te vertellen dat hij nota bene zelf dezelfde middag langs die uil was komen rijden maar niet had kunnen stoppen....

En zelf ontvingen we deze week ook nog een terugmelding van een kerkuil die we zelf als nestjong hadden geringd. Ook deze uil is aan het verkeer ten prooi gevallen en wel bij Vriezenveen op 19 km afstand van de ringplaats. Via de handige functie 'toon op kaart' op het terugmeldformulier dat je van het vogeltrekstation krijgt keek ik even op Google maps en streetview naar de vindplek. Dat bleek wederom een klassieke uilenkiller te zijn, een haaks op de weg liggende bomensingel naast een kanaal. Dat zijn linten in het landschap die door uilen al jagend gevolgd worden waarbij ze uiteindelijk de weg laagvliegend oversteken. Dat doen ze iedere avond opnieuw en dat kan vaak goed gaan, maar 1 keer fout is genoeg..... Wegbeheerders zouden juist opgaande bomen moeten planten die haaks op zo'n oversteekplaats staan en daarmee de uilen in ieder geval dwingen om hoog over te steken.