broeden en... de eerste jongen !

Afgelopen dagen zijn er duidelijk meer bonte vliegenvangermannen aangekomen en zijn er ook al een aantal vrouwen in de bossen aanwezig. Op de Hoge Veluwe tot op heden echter nog maar 1 kast waarin de nestbouw al vergevorderd is, om niet te zeggen zo goed als voltooid. Tot nu toe is er 1 mannetje dood in een mezennest aangetroffen die het onderspit heeft moeten delven tegenover een koolmees, en vandaag trof ik op de Buunderkamp een nog levende man op het nest van een pimpel aan. Het voorhoofd van de vogel was grotendeels gescalpeerd, de ogen zaten helemaal dicht en de snavel was totaal weggehakt door de pimpel. De onfortuinlijke bonte vlieg moet zo al langere tijd op het nest hebben gezeten want het bloed was al gestold en hij kon de bek (of wat er nog van over was) niet meer open krijgen. Ook waren van de linkervleugel bijna alle armpennen er uitgetrokken en door de pimpel al in het nest verwerkt. Tja, zo onbarmhartig is de natuur, alleen winnaars mogen reproduceren. Ik heb de bonte vlieg onvermijdelijk uit zijn lijden moeten verlossen.
Vorige week trof ik ook al zo’n vijandigheid in één van de kasten aan; ik hoorde het gekrijs van vechtende mezen, maar hoorde meteen ook dat het uit de eerstvolgende nestkast kwam die ik moest controleren. Voorzichtig opende ik het deksel en trof 2 vechtende pimpels die met de poten in elkaar verstrengeld zaten en met de snavels op elkaar inhakten. Ze waren zo intensief met elkaar bezig dat ze niet eens in de gaten hadden dat ik in de kast keek; op die manier kon ik gewoon in alle rust een foto van ze maken, wat een uniek moment.

De haviken in het bosvak waren vandaag ook weer flink aan het kekkeren en de sporen van een eerdere jachtbuit waren deze dagen in tientallen nestkasten te zien. Er had duidelijk kip op het menu gestaan. Gevolg is meteen dat naast de pimpels nu ook de koolmezen veren als nestmateriaal gaan gebruiken, hetgeen noodzaakt om extra alert te zijn op de grootte van de eieren. En dan heb je pimpels die bij kleine legsels grote eieren leggen en koolmezen die bij grote legsels kleine eieren leggen….. Op de Hoge Veluwe zijn inmiddels de eerste jongen al geboren. Tot nu toe in een legsel van een koolmees en bij een boomklever. Waar is de tijd gebleven dat de zwarte mezen het vroegst waren? De aantallen broedparen vallen in het licht van de strenge winter die we hebben gehad alleszins mee; 113 paren koolmezen, 90 paren pimpels, 17 paren boomklever en 3 paren zwarte mees hebben inmiddels eieren in de nesten liggen. Van de pimpel en koolmees zullen er nog wel een tiental legsels bijkomen, maar dan houdt het wel een keer op. Nog niet eens tegenvallend bij een bestand van 440 kasten.
Van de 4 nesten van zanglijsters en merels die ik tot nu toe tijdens de nestkastcontroles had gevonden is er nog maar 1 succesvol. Dat betreft een merel die vandaag 3 jongen van 4 dagen had en 1 jong van 3 dagen. Van de anderen is het legsel gepredeerd door wellicht gaaien; in 1 geval ligt het nest van een zanglijster op de grond, maar heeft het paartje besloten om meteen maar een nieuw nest te bouwen op exact dezelfde plek van het vorige. Dat zie je maar weinig gebeuren.; meestal wordt dan wel voor een veiliger veronderstelde plek gekozen.

De spechten zijn de afgelopen dagen ook ineens helemaal stil geworden; ook zij zullen inmiddels wel eieren hebben en vanaf dat moment worden ze heel wat heimelijker in hun anders zo luidruchtige gedrag.

En... gisteren zijn de eerste jonge boomklevers geboren, en vandaag ook bij het tweede broedsel. De bonte vliegenvangers zijn ook aan het bouwen van de nesten geslagen. Nadat ik afgelopen maandag het eerste nest trof dat bijna af was hadden we er vandaag maar liefst 7 in diezelfde fase waarbij in 3 gevallen over een legsel van een koolmees heengebouwd. Verder nog 1 dode bonte vliegenvanger die aan het kortste eind had getrokken in een gevecht om een nestkast met een koolmees en maar liefst 3 dode pimpels op hun nest waarvan er 2 gestorven waren aan legnood en 1 door een gevecht. Tja, dan is het maar afwachten wat er in de andere kasten de rest van deze week aangetroffen wordt. Bij het gebouw van de vrienden van de hoge veluwe zagen we een vink met nestmateriaal aan het sjouwen; ze wilde een nest bouwen op één van de uitstekende spanten van het gebouw. We constateerden bij nadere beschouwing dat dit tot nu toe niet echt succesvol was verlopen want er lag een hele hoop mos op de grond en slechts een heel klein plukje mos op de balk waar het allemaal moest gaan gebeuren. Na het slaan van een paar spijkers hopen we dat het vanaf nu succesvoller verloopt.

Broedseizoen... de hoogste tijd !!

Jaaa, de hoogste tijd om m'n weblog weer eens bij te werken. Het is allemaal leuk en aardig om een maand lang naar Afrika te reizen, maar er blijft dan wel heel wat werk liggen. In de afgelopen tijd moest er samen met Hanneke hard worden gewerkt aan de eindafronding en de officiële opening van de bomenroute op het landgoed Het Weldam bij Goor; hadden we te maken met de introductie en het leren werken met het nieuwe programma (GRIEL) voor het melden van de ringgegevens bij het vogeltrekstation; verder gewerkt aan het omvormen van de vogelringbaan naar een nieuwe ringplaats met jonge struiken in plaats van (te)hoge bomen, ben ik toch nog bezig geweest met het knotten van wilgen bij Goor, en hebben we de noodzakelijke voorbereidingen getroffen voor het broedseizoen dat inmiddels in volle gang is.
Vandaag ben ik op de Hoge Veluwe begonnen aan alweer de derde ronde langs de kasten. Inmiddels heb ik dit seizoen zo'n 1700 keer in een nestkast gekeken. De bezetting valt, ondanks de winter die sneeuwrijk was en langer duurde dan we de laatste 13 jaar gewend waren, nog niet eens tegen. Op de Veluwe is ongeveer 2/3 van de kasten inmiddels al bezet en zijn er al enkele paartjes koolmezen en de meeste boomklevers aan het broeden. Wederom is de boomklever duidelijk met de timing aan het vervroegen en is voor het 2e jaar op rij de vroegst broedende soort in onze nestkasten, zowel op de Veluwe als bij de vogelwerkgroep Goor. Op de Hoge Veluwe valt op dat er verhoudingsgewijs veel boomkleverlegsels met 9 eieren zijn. Een tweede opvallende verandering van deze soort in de laatste paar jaren.
Het is op de Hoge Veluwe weer een uitgesproken kruisbekkenjaar; iedere dag hoor en zie je er meermalen exemplaren van overvliegen. Twee weken geleden zag ik op amper 50 meter van de caravan een mannetje kruisbek een uitgevlogen en al goed vliegvaardig jong voeren. Vandaag meldde mijn Spaanse collega in het park dat hij ook zo'n tafereel had gezien maar dat daarbij de tak waarop beide vogels zaten was afgebroken en de vogels pardoes een eind naar beneden vielen eer ze door hadden wat er gaande was. In ons werkgebied in de Hof van Twente hebben we tot nu toe in de 5 nestkasten voor grote gele kwikstaarten nog slechts 1 broedgeval, hoewel er wel 2 verse nesten zitten die echter mysterieus leeg blijven.
De bosuilen hebben in een aantal regio's in het land een goed seizoen wegens een hoog aanbod van muizen, maar daar merken we in de Hof van Twente niet echt iets van; we treffen tot nu toe vergelijkbare aantallen broedparen met vergelijkbare aantallen eieren en jongen ten opzichte van de laatste paar seizoenen. De meeste legsels hebben 3 eieren of jongen en de grootste groep daarvan is nu ongeveer 2 weken oud. In niet één van de bezette kasten troffen we muizen of resten ervan aan, maar louter vogelveren van soorten variërend van merel en zanglijster tot gaai, kauw, turkse tortel en zelfs houtduif. Morgen zal ik maar eens een aantal foto's van de bosuilen plaatsen...