zaterdag 16 november 2013

Schiermonnikoog : 12-14 November 2013, de laatste loodjes van het seizoen.

Afgelopen Dinsdag ben ik na de nodige administratieve beslommeringen Hanneke nagereisd naar Schiermonnikoog voor de laatste en afsluitende ringsessie in het groene glop. Afgelopen week hebben we na 7 jaar zoeken en afwachten een andere huurwoning aangeboden gekregen dus dat bracht de nodige plichtplegingen met zich mee. Omdat het op het eiland nog lekker doorliep met de vangsten van met name merels hadden we besloten dat Hanneke dan toch maar vooruit zou reizen om Leo en Emmie Oudejans in het Glop te helpen. Ik kon vandaag dan toch eindelijk ook van huis.
Over de reis middels openbaar vervoer kan en zal ik kort zijn, dat was weer helemaal naatje. In Zwolle had de trein naar Groningen al 20 minuten vertraging en ik wist dus toen al dat ik mijn bootaansluiting zou missen. Drie uur wachten in Groningen dus... Nou is Groningen niet echt een vervelende stad om te verblijven, maar koude druilerige miezerregen draagt daar niet echt positief aan bij. Zoals zo vaak klaarde het weer bij aankomst in Lauwersoog behoorlijk op en was het droog tijdens de overtocht naar het eiland.


Op de veerdam werd ik opgewacht door m'n lief. samen fietsten we over de dam de waddijk tegemoet. In de verte zagen we boven op de dijk de silhouetten van twee heren die ons ergens aan deden denken. En verrek, het waren ook nog de personen die we in gedachten hadden. Cherry Duyns en Henk van Dorp waren aan het eind van de middag nog even van de vogels op het wad en in de polder aan het genieten. We haalden kort nog even herinneringen aan vorig jaar November op en nodigden de heren uit om nog eens op bezoek te komen. Glibberend en glijdend schoven we de modderige toevoerweg naar het veldlab op. Dat beloofde weinig goeds ten aanzien van de begaanbaarheid van het pad langs de netten. Na de begroeting van Leo en Emmie Oudejans schoot ik snel de lieslaarzen aan en kon nog net de 2 laatste rondes van de dag meemaken. Voornamelijk invallende merels en nog een beetje beweging van waterrallen. ik ben er weer....

Dagtotalen (nieuw geringd / teruggevangen):
------------------------------------------------
Waterral 7 / -
Winterkoning - / 1
Roodborst 4 / 4
Merel 41 / 5
Zwartkop 2 / -
Tjiftjaf 2 / -
Rietgors 1 / -
------------------------------------------------
Totaal: 67 exemplaren, 57 nieuw geringd en
10 teruggevangen, 7 soorten in 11:30 uren.


Woensdag 13 November 2013 : moddersjouwen.
Om 07 uur opgestaan om na een lekkere kop koffie de eerste ronde te lopen. Dat werd zoals verwacht meteen flink blad peuteren. Man wat zit er nog veel blad aan de bomen voor de tweede week van November. En met windkracht 5 wil dat dan wel de netten in waaien.
Er waren duidelijk nog wel merels in het terrein aanwezig en er kwamen er ook nog wel meerdere overvliegen, maar het leek duidelijk minder te zijn dan de afgelopen dagen. Ook was er nog weer goede aankomst van kramsvogels en enkele groepjes koperwiek. Kramsvogels vangen we hier al helemaal weinig omdat ze hier in onze vangopstelling simpelweg geen besdragende struiken zien. En als ze al een tussenstop maken dan is dat door hoog in de toppen van de hoge bomen (die rondom onze vangopstelling staan) te gaan zitten. In de toppen van de elzen zitten tientallen barmsijzen en sijzen hun best te doen om zaadjes uit de elzenproppen te peuteren. Dat betekent dat ze nu nog niet echt naar beneden hoeven te komen voor de zaden op het wandelpad. Dus tegenvallende vangsten daarvan. Bij veel van de andere soorten was al snel weer duidelijk dat deze aan één streep doorvlogen richting polder. Als je daar in dit terreintype op deze plek van het eiland geen geluid van afspeelt dan hebben die vogels geen enkele belangstelling om hier naar beneden te gaan en vliegen ze dus door richting wad.
Rondom het veldlab is tijdens de Oktoberstorm heel wat meer licht ontstaan; er zijn ongeveer 15 berken omgegaan, gelukkig allemaal precies in de goede richting, niet op het gebouw en niet over de netten. Boven de ringtafel is een golfplaatrand van het afdak afgebroken en op het gebouw zijn 2 daklijsten losgerukt. In het gebouw trof ik ook nog enige stormschade aan, zie foto....


Dagtotalen (nieuw geringd / teruggevangen):
--------------------------------------------------
Waterral 11 / 4
Baardmannetje 1 / -
Winterkoning 1 / 3
Staartmees - / 1
Heggenmus - / 1
Pimpelmees - / 1
Roodborst 1 / 2
Koolmees - / 3
Merel 18 / 3
Vink 7 / -
Koperwiek 2 / -
Putter 2 / -
Tjiftjaf 1 / -
Sijs 1 / -
---------------------------------------------------
Totaal: 63 exemplaren, 45 nieuw geringd en 18
teruggevangen, 14 soorten in 12:00 uren.


Donderdag 14 November 2013 : veel van hetzelfde.
Hanneke's favorietjes, de waterrallen, waren vandaag weer goed aanwezig. Het was kennelijk met de afgenomen wind een heel redelijke treknacht geweest want we hoorden er weer duidelijk meer in het terrein en vingen er uiteindelijk ook net iets meer.
Tijdens de eerste ronde hadden we er meteen 5 tegelijk in 1 kooi. In diezelfde ronde hoorden we nog even weer een paar baardmannetjes in het riet naast sectie 4, maar vangen deden we er vandaag geen één van. Gedurende de gehele ochtend en een deel van de middag was er over de vangbaan trek van houtduiven. Regelmatig kwamen er groepjes van 20 tot 40 exemplaren overvliegen, keurig pal west de scherpe scheiding tussen bos en polder volgend. Verder was er vooral wat beweging van sijsjes en barmsijsjes, maar daarvan kwamen alleen de sijzen af en toe naar de bosbodem. In de avonduren is de wind verder helemaal gaan liggen en merkten we dat er weer verhoogde waterrallen-activiteit was. We troffen twee poepstrepen in de netten, vingen na middernacht nog 2 waterrallen in de kooien en hoorden op meerdere plaatsen waterrallen van de takken springen. dat geeft hoop voor morgen.

Dagtotalen (nieuw geringd / teruggevangen):
-----------------------------------------------------

Waterral 11 / 3
Pimpelmees - / 1
Winterkoning - / 2
Koolmees - / 2
Heggenmus - / 1
Vink 8 / 2
Roodborst 2 / 3
Sijs 6 / 2
Merel 19 / 2
--------------------------------------------------
Totaal: 64 exemplaren, 46 nieuw geringd en
18 terugvangsten, 9 soorten in 15:59 uren.


Vrijdag 15 November 2013 : rallenbal????
De rallenverwachtingen waren hooggespannen, zouden de ervaringen van vannacht omgezet kunnen worden in vangsten?? We vertrokken extra vroeg naar de netten omdat sectie 6 nog opengeschoven moest worden en Hanneke controleerde in het donker snel even de kooien.... niks, helemaal niks. Ook de eerste ronde bij daglicht leverde slechts een paar rallen op en de rallenverwachting zakte als een kaartenhuis in elkaar. Ook vandaag was er weer duidelijk aankomst van merels maar de aantallen worden na de golf van vorige week nog steeds dagelijks minder. De vangsten van waterrallen mochten dan aanvankelijk tegenvallen, het vangen ging wel de gehele dag door. In het bos wederom sijzen, vinken en barmsijzen, maar de vinken leken na de middag volledig verdwenen. Wegens volledige rust en goede assistentie door Reinoud Norde hebben Hanneke en ik nog een paar uurtjes een rondje over het eiland kunnen maken. We hebben een rondje dorp gemaakt, zijn daarna via klein Zwitserland naar het dennenbos gefietst en hebben een strandwandeling gemaakt ter hoogte van paal 5. Vooral in het dennenbos en dan rond de berkenplas in het bijzonder bleken heel wat bomen omver te zijn geblazen en bleek dat het gebouw op wonderbaarlijke wijze door misschien wel 50 bomen net is gemist. Alles lag net als bij het veldlab net naast het gebouw.




Aan de rand van het dorp lag inmiddels een houtsnipper-heuvel van enorme proporties te wachten op afvoer, zie de foto.

Foto: Restanten van de stormschade, 40 meter houtsnipper.


Foto: artistiek poepende zilvermeeuw.

Teruggekeerd op het veldlab meldde Leo dat hij een prooirest in één van de netten had gevonden; een roodborst zonder kop. Bij die roodborst zat ook nog een wat grotere veer in het net. Ik kan er niks anders van maken dan dat het een veer van een klapekster moet zijn....

De eerstvolgende ronde kwam hij terug met een eerstejaars vrouw sperwer. Sperwer nummer 8 voor dit jaar. Daarna in de eerste avondronde nog een houtsnip en later op de avond vingen we nog 3 waterrallen in de inloopkooien. Tijdens 2 rondes langs de netten hoorden we een kerkuil roepen; we beleefden dan ook een prachtige windstille avond, voor uilen perfect om te jagen.

Foto: sperwer-vrouw eerste kalenderjaar.

Dagtotalen (nieuw geringd / teruggevangen):
-----------------------------------------------------

Sperwer 1 / -
Merel 18 / 6
Waterral 13 / 4
Zanglijster 1 / -
Houtsnip 1 / -
Goudhaantje 1 / -
Winterkoning 1 / 4
Pimpelmees 1 / 1
Heggenmus 1 / -
Koolmees - / 1
Roodborst - / 4
Vink 1 / -
-----------------------------------------------------
Totaal: 59 exemplaren, 39 nieuw geringd en
20 teruggevangen, 12 soorten in 16:14 uren.

maandag 11 november 2013

Goor / Raalte : over grijspetten en chocotoppen.

Voor het derde najaar op rij beleven we weer trek van mezen en dan in ons deel van het land met name van koolmezen. Na de lichte trek in 2011 (wij vingen toen een Pools geringde koolmees en ontvingen later van diezelfde dag een terugmelding uit Ventes ragas Litouwen) volgde de mega-irruptie van koolmezen en pimpels in 2012 met diverse buitenlandse ringen van oost-europese origine. Inmiddels druppelen daarvan ook terugmeldingen binnen en werden er op hetzelfde ringstation in Litouwen opnieuw trekkende mezen gevangen met daar ook Nederlandse ringen uit 2012/2013. Het is dus duidelijk dat in ieder geval een del van de vogels die vorig winter in West-Europa zijn geweest hetzelfde gedrag nogmaals vertonen.
In de afgelopen week hebben we na thuiskomst van Vlieland 1 keer in de tuin in Raalte gevangen en twee keer in de tuin in Goor. In Raalte vingen we tussen de koolmezen een exemplaar met een kakelvers uitziende ring van de ringcentrale Helgoland; voor Hanneke de eerste buitenlandse ring in haar tuin.
Onder ringers is er, net als vorig winter, een discussie gaande over het fenomeen grijze petten bij de koolmezen van oostelijke origine. Welnu, de vangst van de Helgoland koolmees toont aan dat in ieder geval een deel van die trekkers inderdaad van die grijze zoompjes aan de kopveren heeft, maar de vangst van hier in het broedseizoen geringde Nederlandse koolmezen toont net zo hard aan dat ook bij die mezen van die grijze veerrandjes voorkomen.


Foto: koolmees met Helgoland-ring en grijze veerrandjes aan kruinveren.


Foto : poot Koolmees met Helgoland-ring.


Foto: Nederlandse koolmees, ook met overtuigend grijze veerranden aan kruinveren.

Naast deze opmerkelijkheden aan de koolmezen ving ik vandaag in Goor ook nog een exemplaar met een nog weer andere afwijking : chocotoppen ! Ik heb deze afwijking door de jaren heen wel vaker gezien, vooral bij grote bonte spechten, boomklevers en alle soorten mezen. De verkleuring van de veertoppen van meestal de hand- en armpennen en soms ook de staartpennen treedt meestal op als de vogels door honger of door afwijkende voedselopname niet het juiste pigment in de veren hebben weten aan te maken. Hoe langer ze met deze veren rondvliegen hoe bleker ze door invloed van UV op de veren worden. Deze vogel van vandaag had het al wel heel opvallend te pakken.

Foto: koolmees met chocotoppen aan de slagpennen.

Dagtotalen Raalte 5 November 2013 (nieuw geringd/teruggevangen):
----------------------------------------------------------------------------
Grote Bonte Specht 1 / -
Pimpelmees 9 / 1
Koolmees 23 / 2
Huismus 2 / 5
-------------------------------------------------------------------------
Totaal: 43 exemplaren, 35 nieuw geringd en 8 teruggevangen,
4 soorten in 6:50 uren



Dagtotalen Goor 8 November 2013 (nieuw geringd/teruggevangen):
----------------------------------------------------------------------------
Turkse Tortel 1 / -
Heggenmus 1 / -
Pimpelmees 3 / -
Koolmees 7 / 3
Huismus - / 1
-------------------------------------------------------------------------
Totaal: 16 exemplaren, 12 nieuw geringd en 4 teruggevangen,
5 soorten in 7:00 uren



Dagtotalen Goor 11 November 2013 (nieuw geringd/teruggevangen):
----------------------------------------------------------------------------
Winterkoning 1 / -
Merel 2 / -
Pimpelmees 7 / -
Koolmees 28 / 1
-------------------------------------------------------------------------
Totaal: 39 exemplaren, 38 nieuw geringd en 1 teruggevangen,
4 soorten in 10:15 uren.