donderdag 6 december 2018

Markelo 4 December 2018 : Witkopstaartmezen op onze eigen ringbaan !!!

Ik ging in November al naar Schiermonnikoog met een voorgevoel dat er op mijn eigen ringbaan bovengemiddelde aantallen Staartmezen zaten. Ik merkte dat bij het ophangen van de vetbollen voor de winter-ringsessies die er alweer zitten aan te komen. Die hoge aantallen Staartmezen vingen vooral op omdat ik er sinds de extreme koude in Maart totaal geen meer heb waargenomen, laat staan, geringd.
Vandaag was het zo ver; na een paar regenachtige dagen werd er nu een droge dag verwacht. Hoogste tijd om dan de eerste wintervangdag maar te houden.
In het donker merkte ik tijdens het opzetten van de netten al dat alle vet in de speciale 'Eekhoornproof' gazen korfjes op een klein restje na al volledig opgesnoept waren. Sodemieters... dat is dus 8 x 2 kg vet met aftrek van dat kleine restje bijna 16 kilo in 3 weken.... Dan moet de honger groot zijn geweest, en het aantal vogels dan ook.

In de schemer waren er meteen al Staartmezen te horen. Daarmee werd het wel duidelijk dat ze hier in de dichte struiken hadden zitten slapen. Verder hoorde ik ook meteen Goudvinken roepen. Nog zo'n soort die in het broedseizoen hier totaal weggevaagd leek te zijn. Verder de haast onvermijdelijke Roodborsten die het hier net als de Heggenmussen prima naar hun zin hebben met de rondom de vangopstelling opgebouwde takkenrillen van het vrijgekomen snoeihout.

Naast deze genoemde soorten leverde de eerste ronde ook 2 Groenlingen op. Niet zo'n bijzondere soort, maar ik denk dat ik wel zeker tien jaar terug in de tijd moet voor de laatste vangsten van die soort op deze locatie. Bij één van de netsecties zag ik een Sperwer-vrouw uit het net ontsnappen. In een grote krans van veren trof ik een bebloede Merel. De vogel had een wondje aan de hals en bij het bovenbeen en op de borst. De klassieke nagelafdrukken van een roofvogel die we op de eilanden wel eens aantreffen bij vogels die zo'n aanval overleven en bijvoorbeeld door het massaal uitwerpen van lichaamsveren weten te ontsnappen en dan toch nog kunnen herstellen. Ik heb deze vogel even een paar rondes rust gegeven in een donkere doos en daarna kon deze dame geringd de vrijheid weer tegemoet zien. Ik ben benieuwd of ik haar in de toekomst nog weer eens zal terugzien/vangen.

In de ronde daarna waren de mezen inmiddels wakker geworden en werd het druk. Opmerkelijk genoeg zou het vandaag tot na 3 uur in de middag duren dat tussen die mezen ook Glanskoppen zaten, maar dat terzijde. Tussen de mezen echter wel ineens een groepje Staartmezen met daarbij op afstand zichtbaar een overduidelijke WITKOPSTAARTMEES. Gelukt ! Ik wist dat die mogelijkheid er nu in moest zitten. Later hoorde ik van mn broer, Han, dat ie ook veel Staartmezen had gezien in de struiken op de oever van het nabijgelegen Twentekanaal. Maar jeetje... Witkoppen... zo heb je in September de enorm indrukwekkende aantallen voorbij zien komen in Estland en Letland, heb je er in November op Schiermonnikoog nog enkele tientallen teruggevangen van de 60 die je voorgangers daar geringd hadden, en nu sta je er thuis op je eigen ringbaan in Twente mee in de hand. De rest van het groepje bleken 'gewone' Staartmezen te zijn, maar er zat er nog eentje bij die in vogelaarskringen witkoppige Staartmees genoemd wordt. Deze exemplaren lijken met delen van het verenkleed kenmerken van Witkoppen te hebben, maar missen de scherpe overgang van wit naar zwart in de nekpartij maar hebben wel meer roze veren op de borst en buik. Ik noem deze variant inmiddels roetveeg-witkoppen......






Foto's: Witkopstaartmees (Aegithalos caudatus caudatus).


Foto: Staartmees (Aegithalos caudatus europaeus). Oftewel Roetveegstaartmees. Duidelijk nog teveel vuilige vlekkerige asgrijze zwemen op de kop en op de rest van het lichaam ook kenmerken van gewone Staartmees.


Foto: Staartmees (Aegithalos caudatus europaeus).


Nu ik zeker wist dat er beweging was van deze soort heb ik als de wiedeweerga ook een lang net op het voormalige zandstortterrein gezet omdat die plek op papier al meermalen bewezen heeft een betere Staartmezenlocatie te zijn. Dat was geen verkeerde keuze, want na eerst een rondje met 2 Koolmezen en een Pimpel hing er een groepje Staartmezen. Daar zag ik meteen meerdere Witkoppen tussen, maar ook een geringde. Meteen schiet dan door je hoofd dat dat een buitenlandse ring kan zijn.... Maar nee, het bleek de Witkop van eerder vandaag te zijn die in gezelschap van de roetveeg de heel familie had meegenomen om ook een ring te kunnen ontvangen. Het bleken 4 andere Witkopstaartmezen te zijn met verder weer een aantal staartmezen die ik hier in Oktober al geringd had.

In de laatste ronde hingen er ook weer zo onverwachts ineens een stuk of 10 Vinken in 1 van de netsecties. Samen met een flink aantal mezen werd het dus toch nog even doorwerken. Maar dat heb je er op zo'n succesvolle dag wel weer voor over.... Ik kan tevreden weer terug naar huis fietsen.


Foto: Groenling (Carduelus spinus). Adulte man.

Dagtotalen (Nieuw geringd / teruggevangen):
-------------------------------------------

Grote Bonte Specht 3 / 2
Boomklever 1 / -
Glanskop - / 3
Merel 2 / 1
Pimpelmees 24 / 17
Roodborst 2 / 3
Koolmees 33 / 29
Heggenmus 3 / -
Witkopstaartmees 5 / -
Vink 14 / 1
Staartmees 5 / 9
Goudvink 4 / -
Goudhaan 1 / 2
Groenling 2 / -
Winterkoning 4 / 1
-------------------------------------------
Totaal: 103 nieuw geringd, 68 terug-
gevangen, 15 soorten, 10:00 uren.