Dat was niet voor niets want het eerste ei van bijvoorbeeld de koolmees werd dit jaar een dag vroeger gevonden dan de vroegste ooit in de meer dan 50 jaar waarin het NIOO de mezen volgt. Ditmaal werd het vroegste ei niet op de hoge Veluwe aangetroffen maar op een ander terrein, bij Oosterhout vlak buiten Nijmegen. Dat nestkastenterrein is gemiddeld genomen sowieso altijd het vroegste van alle onderzoeksterreinen van het NIOO.
Op de Hoge Veluwe liep het allemaal net iets minder snel, al waren de mezen er hier ook wel extreem vroeg bij. Tijdens mijn eerste velddag trof ik al vele nestkasten aan met nestactiviteiten. Een ei zou echter nog een paar dagen op zich laten wachten.
Een heel positieve ontwikkeling is het feit dat we voor het eerst na twee jaar afwezigheid weer zwarte mezen broedend in de nestkasten hebben. We hebben dit seizoen 3 paartjes broedend en het zijn de lievelingsvogeltjes geworden voor alle onderzoekers en studenten die dit jaar in het nestkastenterrein met ladders rondlopen en fietsen.
Foto: Wat is dat nou??? Vrolijk pasen ! De bezoekers van het park kregen tijdens de paasdagen een zakje met 2 chocolade-paaseitjes uitgereikt. Enkelen dachten dat de vogels deze eieren meer nodig hadden en deponeerden de eitjes dus in onze nestkasten, zonder te weten dat daar vogels in zaten te broeden zoals deze afbeeldingen illustreren. Gelukkig is alles goedgegaan met de vogels, maar wat als er kleine jongen in de kasten hadden gezeten?
Het seizoen kenmerkte zich in April meteorologisch als warm en droog; het wild in het park ging weer flink op sjouw want de voedselvoorraden van zaden van afgelopen najaar raakte aan het eind van de winter toch wel behoorlijk op en in grote delen van het park was geen oppervlaktewater meer beschikbaar.
Het warme weer zorgde er voor dat de bladontwikkeling aan de bomen ook erg snel ging, al stagneerde het enigszins door de droogte. De mezen begonnen dus vroeg aan de nestbouw en eileg, maar wisten niet wat hen overkwam toen ze goed en wel met op weg waren. Er trad aan het eind van April een temperatuursval op in combinatie met de aanvang van een langdurige periode met regenachtige dagen en inmiddels op het moment van publiceren van dit bericht zelfs uitgesproken najaarsweer met veel neerslag in de vorm van felle buien of langdurige regen en dagelijks flink doorstaande harde wind. Kortom, bij veel legsels traden legpauzes op en in nog veel meer gevallen bleken de vogels besloten te hebben om wel eerst het legsel compleet te maken, maar nog met broeden te wachten. Hier op de Hoge Veluwe controleren we alle nesten dagelijks vanaf 2 dagen voor de berekende dag van uitkomst van de eieren om maar zeker te zijn van de exacte leeftijd van de jongen. Dit leidde er toe dat vele nestkasten door de niet opgemerkte broedpauze bijna een week lang dagelijks bezocht moesten worden....
Als je dan een seizoen hebt waarin de mezen met de eilegtiming zo dicht op elkaar zijn gaan zitten als dit jaar dan kan het dus gebeuren dat je aan het eind van een hele dag nestkasten controleren nog eens voor 70 extra kasten verspreid door het hele gebied op pad kunt....
Foto: erg opvallend dit jaar : pimpels gebruiken vers groen materiaal bij de eindbekleding van de nesten.
Foto: pimpel gedood door soortgenoot en verwerkt tot nestmateriaal.
Foto: nog een ander drama, nestjong na geboorte buiten nestkom geraakt en dood aangetroffen. Maar was ie al dood voor het verwijderen of is hij levend uit de nestkom gegooid door de oudervogel?
Foto: op camping Droompark de Hooge Veluwe draagt de beheerder de vogels een warm hart toe. In één van de daar opgehangen nestkasten troffen we , zover vooralsnog nu bekend en geregistreerd, de vroegste boomklevers van Nederland aan. De eileg van dit paartje moet zijn begonnen op 24 Maart.
Foto: de eerste overname van een mezenlegsel door bonte vliegenvanger. In dit geval een niet agressieve overname, het legsel van de mees was al verlaten.
Inmiddels zitten we dus halverwege het broedseizoen en hebben de vogels het door het slechte weer onverwachts toch moeilijk. Zo goed als het seizoen leek te worden, zo moeilijk wordt het de vogels nu toch gemaakt door het slechte weer. Een tiental nesten zijn inmiddels verlaten omdat de jongen door honger en kou gestorven zijn. Des te opmerkelijker en toch vooral respectvol is het om dan toch te zien dat de broedsels die inmiddels het jongenstadium van 15 dagen oude jongen bereikt hebben het heel erg goed doen. op dag 15 gaan bij ons alle nestjongen naar het consultatiebureau en worden ze allemaal gemeten en gewogen. De gewichten die we nu meten zijn bijna zonder uitzondering heel goed te noemen... Hoe krijgen ze het toch voor elkaar, petje af voor de mezen en zoals gezegd : diep respect voor hun harde werk.
Foto: Eikenbos in het onderzoeksterrein, dode en stervende inlandse eiken. Dit bosvak wordt inmiddels flink verlaten door de holenbroeders. Op de bodem ontstaat nieuw bos echter vooral bestaande uit Larix.
-hoge+veluwe-IMG_4831.jpg)
Foto: ladderboktor / Saperda scalaris op dode eik in het stervende bosvak.
Foto: geknakte woudreus in het Deelerwoud. Ook voor bomen van deze leeftijd was de wind uiteindelijk te hard. Een eerste deel van de boom sneuvelde tijdens de Oktoberstorm van 2013, de huidige harde voorjaarswind maakte het af.
Foto: droogvallende amfibiënpoel. De kikkerdril van dit jaar verdroogde en de kikkers en padden verdwenen in de keel van een blauwe reiger die op zijn beurt eens een goed voorjaar beleefde.
Thuis hebben we dit jaar een nestkast voorzien van een camera. Deze camera was door vogelbescherming beschikbaar gesteld in het kader van het jaar van de spreeuw, een themajaar van SOVON waarin deze soort extra aandacht krijgt van onderzoekers. Daarover in een later bericht meer want wij werken er dus ook aan mee.
De spreeuwenkast met camera bleef helaas onbezet, waarschijnlijk omdat hij toch net iets te laat werd geleverd, maar we hebben de camera kunnen overzetten in een mezenkast. Daarin hebben we prachtig het opgroeien van een nestje van 8 jonge koolmezen kunnen volgen. Vooral Hanneke heeft heel wat observaties kunnen doen en kunnen constateren dat koolmees-vrouwen heel goede huishoudsters zijn.... Ze hebben amper tijd voor slapen maar ontdoen 24 uur per dag het huis zo veel mogelijk van parasieten. Gisteren, 11 Mei, zijn de jongen uitgevlogen. Nu maar afwachten of ze ons nog eens opnieuw bezoeken in het kader van het project ringmus bijvoorbeeld.....
