woensdag 3 februari 2010

Vijfde verslag zwaluwen ringen in Zambia.

Maandag 1 Februari 2010: Kabwe; tuinvangen en shoppen.
Vanmorgen de zwaluwen van gisteravond gemeten en gewogen. Daarvoor hadden we de netten in de tuin van Donald en Debbie al opengeschoven. De vangsten vielen echter flink tegen. Wellicht omdat het een zwaar bewolkte en winderige dag bleek te zijn geworden. Donald verklaarde het later tot een vreselijke koude en miezerige dag…. ‘Kom eens een half jaar naar Nederland’ vertelde ik hem, ‘en je weet weer hoe rijk je hier met het weer bent’.
‘Weet je meteen waarom ik niet in Engeland ben gebleven na mijn opleiding’.
Gedurende de gehele ochtend hebben we in de tuin slechts 1 vogel gevangen, een redfaced mousebird. Dus hebben we al voor het middaguur de netten gesloten en opgeruimd. En zijn we op pad gegaan om op de ochtend-vanglocatie een nieuw baantje te maken op de plek waarvan we de indruk hadden dat er meer vogels zaten. We besloten om via de lange route te rijden en onderweg nog wat te vogelen. Bij de duikers tussen de grote en de kleine dambo zagen we een wire-tailed swallow op de betonnen rand zitten en zonder dat we het hoefden uit te spreken stopten we en pakten we de spullen achter uit de auto om een netje voor de duiker te zetten. Al voordat dat net strak stond hing er al één van de zwaluwen in en even later ook een tweede. Het ging om een paartje dat toch nog weer een nieuw nest (met ongeveer dezelfde gesloten vorm als onze huiszwaluw) onder de duiker had gemaakt. We hebben de ringlijst dus nog weer met een nieuwe soort kunnen uitbreiden. Bij de duiker en in de omgeving zagen we onder andere ook nog een long crested snake-eagle, een hamerkop (kwam uit de duiker vliegen waar geen net stond) en nog een Afrikaanse roodborsttapuit. Bij de grote dam wederom vrijwel niets, maar nog wel een grijze wouw, 2 oeverlopers en een kleine zilverreiger, waarschijnlijk de vogel die door de aanwezigheid van de vissende locals helemaal aan mensen gewend is geraakt en heel goed benaderbaar is.
Na de lunch (heerlijke kaas-tomaat-tosties) hebben we de auto volgeladen met statiegeldkratten en zijn we richting Kabwe gereden om boodschappen bij te gaan halen. Ook de huishoudster, Florence ging mee want zij wilde ook wat boodschappen halen op de lokale markt in de stad. Ze stapte in haar beste kleren achter in de auto en ging zich vervolgens nog volledig zitten poederen alsof ze naar een heel belangrijke bijeenkomst ging. Ach ja, waarom zou het hier ook niet belangrijk zijn om er goed uit te zien, op Zondag doen ze er ook hun uiterste best voor, ook al hebben ze vrijwel niets. Het was weer stervensdruk bij de shoprite, drukkend warm en dan stond er ook nog midden in al die drukte een schilder het plafond te witten…. De spetters zaten al boven op de artikelen die op de hoogste plank stonden uitgestald. Was ik blij dat er een plastic hoes over de koffer zat die ik nodig moest kopen om alle extra ringspullen mee naar Nederland te kunnen nemen… Nadat we een flink volle kar in de auto hadden geladen en Florence ook terugkwam van de markt reden we in een auto die stevig naar Whiskas rook terug naar Mafundzalo ranch; Florence had een grote zak met gedroogde vis gekocht…..
Het avondvangen heeft vandaag geen doorgang kunnen vinden want nog voordat we Kabwe uitreden was het begonnen met stevige regen en daarvan hadden we ’s avonds nog steeds de resten…

Totalen tuinvangen ( 33 mtr net) en incidentele vangst:
-------------------------------------------------------

Red-faced mousebird 1
Wire-tailed swallow 2
-------------------------------------------------------
Totaal 3 nieuw geringde vogels en geen terugvangsten.


Dinsdag 2 Februari 2010 ; Kabwe, ochtendvangst en zwemvangen….
Ik had er gisteravond nog weinig fiducie in, (het regende om half één vannacht nog pijpenstelen) maar we zijn om iets over 5 uur vanochtend op pad gegaan voor de laatste ochtend-vangsessie. Het was vanzelfsprekend weer het nodige geharrewar met het uitzoeken welk net waar moest staan, maar alles kwam in orde. Naast de nieuwe sectie hebben we ook een extra net gezet naast de kwelplek waar ik bij 2 vorige vangochtenden zo veel vogels zag wegvliegen nadat ze er gebaad en gedronken hadden. Dat had nog wel wat voeten in aarde (of liever gezegd modder) want er moesten nog eerst wat takken boven het net weggehaald worden. Gelukkig waren onze assistenten ook al op tijd aanwezig en Jackson klom blootsvoets via het prikkeldraad als een aapje de boom in om de takken uit te scheuren. De jongens twijfelden wel even of ze hier durfden te helpen want ze vertelden dat er op deze plek een slang zat. Helaas zou later blijken dat deze actie weinig zinvol was want we vingen in dit net deze ochtend helemaal niets; waarschijnlijk omdat het overal nog nat genoeg was na de regen van vannacht en er dus bij de vogels geen behoefte aan een drinkplek was. De vangsten vielen in z’n geheel ook wel een beetje tegen, hoewel we wel mooi weer 2 nieuwe soorten hebben gevangen, een spotvogel en een fawn-breasted waxbill die hier aan de zuidgrens van zijn verspreidingsgebied zit. Ook vingen we ineens 3 grasmussen waarvan er 1 al een ring van minimaal vorig winter droeg; een aan z’n overwinteringsplek plaatstrouwe vogel dus. Omdat we aan het eind van het project zitten hebben we niet alle ringmaten meer op voorraad zodat de aantallen vogels die we ongeringd moeten laten gaan helaas aan het toenemen is.
Tot tweemaal toe moesten we de jongens naar achteren sturen om de netten in de gaten te houden want uitgerekend vanochtend moesten de koeien door de dambo worden gedreven om tussen onze netten door naar het dippingstation te worden gedreven om daar weer een insecticide-behandeling te ondergaan. Om 10:15 uur begon het lichtjes te regenen en omdat de vangsten op dat moment toch al tegenvielen hebben we de netten maar opgeruimd en zijn we teruggereden naar de ranch.

Totalen ochtendvangen:
----------------------

Common waxbill 1
Fawn-breasted waxbill 1
Yellow bishop (yellow-rumped widow) 2
Brown-hooded kingfisher 1
Malachite kingfisher 3 (ongeringd los)
Black-eyed bulbul 8 (ongeringd los)
Variable sunbird 2
Collared sunbird 1
Spotvogel 1
Grasmus 2 + 1 eigen terugvangst
Noordse nachtegaal 0 + 1 eigen terugvangst
Yellow-breasted apalis 0 + 1 eigen terugvangst
Tawny-flanked prinia 0 + 1 eigen terugvangst
Green-winged pytilia (melba finch) 1 + 1 eigen terugvangst
Long-billed crombec 1
---------------------------------------------------------------
Totaal 13 nieuw geringd, 4 eigen terugvangsten en 11 vogels ongeringd losgelaten.


’s Middags ben ik aan het invoeren van de ringgegevens van de afgelopen dagen begonnen en ben daarna nog even een stukje gaan wandelen. Dat lukt je hier haast niet zonder dat je de aandacht trekt van de honden en dus liep ik door het bos met 3 Labradors bij me. Dat kan ook wel handig zijn als je door de bush moet struinen want, jachthonden als het zijn, zien zij een slang eerder dan ik. Onderweg pestten ze op die manier uit de kant van één van de paden een nachtzwaluw op die daar zat te slapen. Het was een grote soort met een wat langere staart en de witte vlakken in de vleugel ontbraken, waarschijnlijk een fiery-necked nightjar, maar het kan net zo goed een vrouwtje van een andere soort zijn geweest; die beesten zijn zo complex hier…. In het bos nog meerdere duivensoorten gezien waarvan de emerald spotted wood dove wel de meest algemene was, maar de red-eyed dove ook goed vertegenwoordigd was. Ook nog een african oriole gezien en langs de bosrand meerdere fork-tailed drongo’s. Verderop liet zich nog een Scharlow’s turaco horen. Terugkomend uit het bos zag ik over het valleitje heen dat er wel heel dreigende wolkenpartijen aan zaten te komen; het hing donkerblauw in de verte. We zijn toch maar wel alvast op pad gegaan naar de zwaluwvangplek. Het zal toch niet gebeuren dat onze laatste vangavond niet door kan gaan….? We gokken er op om toch maar wel 2 netten op te zetten en precies op het moment dat we dat gedaan hebben vallen de eerste druppels… en zoals dat hier in Afrika gaat, langzaamaan gaat het harder regenen en binnen een minuut of zo sta je onder een douche. Zo nu ook. De eerste zwaluwen vallen ook meteen al in, die willen ook graag zitten in plaats van vliegen. We halen de vogels die in de netten belanden er meteen uit en besluiten om bij de netten te blijven. Peter loopt nog eve3n terug naar de auto om paraplu’s te halen zodat de spullen op de oever in ieder geval droog kunnen blijven. Met deze werkwijze kunnen we toch nog een twintigtal vogels verzamelen en kan Peter er zelfs nog een paar uit de lucht vissen door de netstok op het juiste moment omhoog te steken. Ondertussen hebben we natuurlijk geen droge draad meer aan het lijf. Als we na het vroegtijdig afbreken van de netten terug aan de kant komen staan onze assistenten daar lekker droog onder de paraplu’s…. gelukkig hebben ze wel hun best gedaan om de spullen en de vogels droog te houden. We laden alle spullen in de auto, spreiden de bouwzeilen over de zitbanken en rijden doorweekt naar de ranch terug. De zwaluwen worden overgeladen in droge bunnen met toiletpapier om het vocht op te nemen. Een uur later, als we weer heerlijk hebben getafeld zijn ze al droog genoeg om te ringen en wegen. Daarna plof ik neer op m’n bed en wordt om 05:00 uur wakker met m’n kleren aan… Wat een afsluiter van deze ringvakantie.

Totalen avondvangst:
----------------------------

Boerenzwaluw 21
Rietzanger 1
----------------------------------------------
Totaal 22 nieuw geringd en geen terugvangsten.


Woensdag 3 Februari 2010: van Kabwe naar Lusaka... of toch niet?
Om 7 uur begonnen we met het meten en wegen van de zwaluwen van gisteravond. Het heeft de gehele nacht geregend en dat deed het vanmorgen nog steeds. De zwaluwen werden meteen na het loslaten dus alweer met regen gconfronteerd. Na het afronden van deze laatste ringhandelingen van deze reis zijn we begonnen met het pakken van de bagage voor ons vertrek. Dat werd nog een hele puzzel want we hebben er per slot van rekening netten en ringspullen bijgekregen die ook mee moeten. Dus wordt het voor ieder een tas extra. uiteindelijk kunnen we om 13:30 uur vertrekken; het is dan inmiddels even droog maar de wegen hebben nog volop water in beide sporen staan. Als we Kabwe gepasseerd zijn merken we plotseling dat de auto wel heel erg begint te trillen. We stoppen maar even om te kijken of we een lekke band hebben. Dat blijkt niet het geval en we proberen het weer een stukje verder. Maar het trillen neemt toe en het lijkt ons verstandiger om toch even wat uitgebreider te kijken. Wat we dan zien als we rond de auto lopen is pure horror.... het rechterachterwiel blijkt nog maar met 2 bouten vast te zitten en we kijken tegen 4 afgebroken bouten aan waarvan de doppen zijn verdwenen. Later blijkt dat 1 van de 2 resterende bouten ook al gebroken is maar nog net in de spoed zit.... Jeeeezus, we realiseren ons ineens dat we door het oog van de naald zijn gegaan. We zetten de krik onder de auto en ik draai de bouten opnieuw aan. Gelukkig krijg ik de tweede ook weer vast en we proberen langzaam verder te rijden. Dat gaat maar voor ongeveer 1 kilometer en we stoppen opnieuw om de bouten weer aan te draaien. Dat herhalen we een paar maal maar al snel komen we tot de conclusie dat dat niet gaat werken en in gedachten zien we ons vliegtuig al vertrekken.....
we stoppen bij een vrachtwagen die half omgevallen in de berm ligt; die chauffeur is dus nog minder fortuinlijker dan wij zijn. We vragen waar we ongeveer zitten en bellen de autoverhuurder om naar een oplossing te zoeken. die komt al snel tot de conclusie dat we absoluut niet verder kunnen rijden maar kan nu geen mannetje naar ons toesturen om ons te bergen. Dus bel ik maar even met Donald. Hij regelt in korte tijd dat zijn Indiase buurman, Mahesh naar ons toekomt want die is onderweg van Lusaka naar Kabwe. Ondertussen barsten wij van de honger want we hebben alleen ontbeten en nog geen lunch gehad. Dat wordt dus een blik koude bonen in tomatensaus en een blik tonijn in olie in de berm van de great north road tussen gras van bijna 2meter hoog. En dat letterlijk schuilend in de schaduw van een groot bord dat ons aan de ene zijde welkom heet in Chibombe en ons aan de andere zijde een veilige reis wenst.... hoe treffend !
Mahesh arriveert na ongeveer een uur en komt ook al snel tot de conclusie dat onze situatie uitzichtsloos is; destemeer omdat de garages in Kabwe inmiddels gesloten zullen zijn, laat staan dat zij nieuwe bouten voor een Nissan Patrol op voorraad hebben. Hij kent een boer in de omgeving van waar we staan en we rijden in wandeltempo naar dat erf. Dat halen we op 30 mter afstand van het woonhuis want met een knal springt één van de 2 laatste bouten eruit en kunnen we geen meter meer verder. We halen onze bagage uit de auto, zetten hem op slot en rijden in de pick-uptruck van Mahesh naar Kabwe. En zo zit ik tussen een berg koffers, een lading planten en jonge boompjes en een medewerker van Mahesh achterin het bakkie zoals we deze weken al vele locals van het vervoer gebruik hebben zien maken... Na een rit van bijna een uur waarin ik aan m'n achterwerk duizend hobbels en kuilen heb gevoeld en 937 haren van m'n hoofd ben kwijtgeraakt komen we bij de Burtons aan. Vannacht worden we door Donald naar Kabwe gebracht alwaar we over kunnen stappen in de auto van een kennis die met dezelfde vlucht als ons naar London moet. Zo blijkt maar weer hoe je in een land als Zambia op je kennissen en vrienden aangewezen bent...
Voor het laatst zitten we deze avond op de veranda dan toch nog te genieten van een Afrikaanse avond met sjirpende cicaden, roepende boomkikkertjes en nachtzwaluwen en realiseren we ons maar al te goed hoe waardevol deze avond is geworden....

Oh ja, onderweg vanuit het bakkie toch nog 2 nieuwe soorten gezien, een Europese boomvalk en een afrikaanse raaf (net iets groter dan de pied crow, een hogere snavel en een kleinere witte vlek op de mantel) die tussen een groep van ongeveer 20 pied crows wegvloog van het kadaver van een doodgereden hond.

Donderdag 4 Februari 2010: naar huis....
Om 04:15 loopt de wekker af en tikt Donald op de slaapkamerdeur. Het is tijd om de laatste spullen in te pakken en te vertrekken. Donald heeft ondertussen in de keuken al een heerlijke kop koffie voor ons klaarstaan. Om 04:45 uur vertrekken we richting Kabwe alwaar we zullen overstappen voor de laatste rit naar het vliegveld.
Het heeft deze nacht flink geregend en het druppelt nog steeds na. Toch zien we op de zandwegen tot aan de hoofdweg 2 uilen en 3 nachtzwaluwen opvliegen. Van die nachtzwaluwen tikt er één net iets tegen de dakrand van de auto. Gelukkig net niet te hard en de vogel zal er volgens mij geen schade aan overhouden. De dames die ons naar het vliegveld brengen weten een binnendoorweggetje. Dat is natuurlijk niet de beste weg van Zambia en dus stuiteren en glibberen we over een dirtroad waar de organisatoren van Parijs-Dakar van zullen smullen. Een paar keer passeren we een lage brug of duiker waar het overvloedige regenwater over de brug heenspoelt, zoveel water is er kennelijk gevallen. Ondertussen zijn er al veel mensen lopend onderweg naar hun werk of school; ze wapenen zich tegen de passerende auto's door hun paraplu's laag te houden in de richting van de auto, niet altijd met evenveel succes.... we arriveren mooi op tijd op het vliegveld en ook onze laatste officiële handelingen in Zambia verlopen vlotjes. en dus vliegen we even later met behoorlijk gemengde gevoelens het land uit richting het koude Europa. Het is ondertussen maar even afwachten hoe het nu verder verloopt met het bergen van de auto die nog op een zandweg staat.... we wachten af.

Geen opmerkingen: