donderdag 3 december 2015

2 December 2015 : Schiermonnikoog, de laatste vangsten van 2015.

Vanmorgen hebben we nog 2 rondjes langs de rallenkooien gelopen. Dat leverde respectievelijk 1 en 1 waterral op. In het terrein zaten er toch nog steeds wel diverse exemplaren te roepen, maar we hadden de indruk dat er de laatste dagen geen meer bijgekomen waren. Het verhoogd aantal terugvangsten duidt hier ook wel op.
Ondertussen moeten we iedere maal dat we naar achter in de opstelling lopen constateren dat we steeds meer vogels zien. De wolk sijzen is minimaal verdubbeld en de poepspettertjes op het pad in het bos nemen steeds meer toe. Ze durven nu immers ook weer beter op het pad te gaan foerageren nu de netten weg zijn. We ruimen als eerste de nieuwe dikke electriciteitskabel op. Een heel gedoe met zo'n zware kabel, maar hij is uitgegraven, opgerold en het opberghok ingetild.


Foto: het opruimen van de rallenkooien, een modderig en nat karweitje.

We krijgen rond het middaguur bezoek van Martin Duisterwinkel. Hij komt de samples ophalen die we voor hem voor het teken-onderzoek hebben verzameld. We worden getrakteerd op verse gevulde koeken, maar we zitten nog niet goed en wel aan tafel of Symen roept ineens : ER KOMEN PAARDEN VOORBIJ ! PAARDEN !
Uit mijn ooghoeken zie ik er nog net 2 gaan, in een lichte draf sjouwen ze het paadje in waar gisteren nog netten stonden. Even later komen er een paar eigenaressen / berijdsters voorbij hobbelen. Dat doet die ene nou altijd roept ze nog. Uiteindelijk blijken de paarden de complete ronde te lopen die wij al zo vele malen hebben gelopen. Met dat verschil dat wij niet zulke diep sporen nalaten… Uiteindelijk weten de dames de dieren helemaal aan het eind van de opstelling te pakken te krijgen en komen ze even later weer het gebouw voorbij. Één van de paarden blijkt ook nog even de sloot in te zijn gesprongen ter hoogte van net 3 in sectie 5. wat hebben wij, of zij…. , mazzel gehad dat de netten al weg waren.



Foto's: het groene Glop in het ochtendgloren. Je zal het maar als achtertuin hebben...

Martin blijkt in de samples uit 2011 een teek te hebben gehad die op een Barmsijs zat. Deze teek (een Ixodus frontalis) bleek besmet te zijn met de bacterie Borrelia turdi, een bacteriesoort die afkomstig schijnt te zijn uit de regio China/Japan, maar inmiddels ook al in zuidelijk Europa is vastgesteld, onder andere in Portugal. Het kan dus maar zo zijn dat die Borrelia ook al wel veel meer in West-europa aanwezig is dan we nu denken. De samples van afgelopen seizoen gaan wellicht meer aantonen, reuze-interessant en mooi om als ringstation een bijdrage in te kunnen leveren in dat onderzoek. En daar schiet mij dan ineens de relatie Barmsijs en Chinese ring te binnen… Het VRS-Meijendel had in 2009 de mooiste buitenlandse terugvangst ooit in Nederland : een Grote Barmsijs met een Chinese ring…. Juist, het kan maar zo zijn dat 'onze' Barmsijs met die teek ook uit die regio is gekomen; het is slechts een aanname, maar toch... !
We hebben tot ver in de schemer doorgewerkt om alle kooien het veld uit te krijgen en op te bergen in de ONAD. Dat is gelukt, maar het was nog een heel gedoe. Vooral de grote nieuwe rallenkooi zorgde voor hoofdbrekens en zware armen van het uit de vegtatie trekken van de lange wieken. Maar het is gelukt. Al zit de ONAD nu nokkie-vol.
Symen is met de boot van 19:30 uur vertrokken. Nogmaals hartstikke bedankt Symen ! Zonder je hulp was ik nooit op tijd in huis gekomen.
'S avonds heb ik nog een avondcontrole langs de 12 nestkasten in ons vangterrein gehouden. 6 kasten waren leeg, 6 kasten waren bezet met alleen maar koolmezen, 4 mannen en 2 vrouwen. Een sexe-verhouding volgens het boekje, tenminste tot rondom de jaarwisseling. Na de jaarwisseling klapt dit al snel om naar meer vrouwen dan mannen. Er zaten 2 oudere mezen uit 2013 bij, de rest was allemaal dit jaar alhier geringd. Geen ongeringde vogels dus; we kunnen met een gerust hart de boel afsluiten.

Hiermee zitten de vangsten er voor dit jaar op. Het was weer een enerverend seizoen met opvallend hoge aantallen van Roodborst, Goudhaan, Sijs en onverwachts plots veel Huismussen die in Augustus regelmatig de oversteek van boer Visser aan de overkant van de weg maakten om bij ons te gaan snacken. Lagere aantallen dan gemiddeld hadden we (wederom) van fitis en van de Waterral, hoewel van beide soorten een goede rush het nog een beetje goed maakte. Bij de dwaalgasten zijn het recordjaar met 45 Bladkoninkjes, een Pallas Boszanger, een Siberische Boompieper een Noordse Goudvink en maar liefst 3 Taigaboomkruipers het vermelden waard. Nieuwe baansoorten waren dit jaar Holenduif, Siberische Boompieper en Ringmus. We vingen maar liefst 13 vogels met een buitenlandse ring uit 7 verschillende landen. En zo eindigt ons 25e ringjaar als vogelringstation Schiermonnikoog met 6316 nieuw geringde vogels en 2014 terugvangsten. In 2016 zijn we er weer.

Dagtotalen (nieuw geringd / terugvangsten) :
-----------------------------------------------

Waterral 1 / 1
--------------------------------------------
totaal 2 vogels, in 3 uren.


En dan hier de jaarstaat met alle vogels die we met het VRS-Schiermonnikoog nieuw ringden in 2015:

Soortnaam N
-----------------------------

Beflijster 1
Bladkoning 44
Blauwborst 14
Boerenzwaluw 21
Bonte Vliegenvanger 14
Boomkruiper 12
Bosrietzanger 5
Braamsluiper 32
Draaihals 2
Fitis 307
Fluiter 2
Gekraagde Roodstaart 35
Gele Kwikstaart 1
Goudhaan 677
Grasmus 35
Graspieper 3
Grauwe Vliegenvanger 20
Groenling 11
Grote Bonte Specht 8
Grote Goudvink 1
Havik 2
Heggenmus 218
Houtduif 8
Houtsnip 7
Huismus 55
IJsvogel 2
Kauw 2
Keep 40
Kerkuil 2
Kleine Barmsijs 66
Kleine Karekiet 33
Kneu 1
Koekoek 1
Koolmees 88
Koperwiek 358
Kramsvogel 5
Merel 737
Nachtegaal 3
Paapje 3
Pallas' Boszanger 1
Pimpelmees 105
Putter 25
Rietgors 111
Rietzanger 7
Ringmus 1
Roodborst 622
Roodborsttapuit 2
Siberische Boompieper 1
Sijs 446
Sperwer 6
Spotvogel 30
Spreeuw 3
Sprinkhaanzanger 4
Staartmees 153
Taigaboomkruiper 3
Tapuit 2
Tjiftjaf 427
Tuinfluiter 60
Vink 216
Vuurgoudhaan 39
Waterhoen 3
Waterral 313
Winterkoning 143
Witgatje 4
Witgesterde Blauwborst 2
Witte Kwikstaart 1
Zanglijster 258
Zwarte Kraai 1
Zwarte Mees 12
Zwarte Roodstaart 4
Zwartkop 429
---------------------------
Totaal 6.316 nieuw geringd.

Aantal soorten : 72




woensdag 2 december 2015

1 December 2015 : Schiermonnikoog, verder met afbouwen.

Vandaag zijn in de loop van de ochtend de laatste netten binnengehaald en zijn we daarna meteen verder gegaan met opruimen van alle stokken, spanlijnen, sectiebordjes en mantelbuisjes. Dit laatste omdat er t.g.v. de werkzaamheden komend winter een pak zand over het pad heen komt.
Ondertussen vlogen er weer diverse vinken en sijzen boven het bos, zaten er mezen in het vangterrein en vloog de onvermijdelijke oeverpieper weer z'n dagelijkse rondjes en liet de groep van circa 30 houtduiven zich weer tussen de eiken vallen in de schapenweide. Ook de tjiftjaf met een iets eentonig klinkend roepje die we gisteren ook hoorden was er weer en een enkele keer stak er een rietgors het pad bij sectie 4 over. Kortom, de gebruikelijke taferelen als je de netten eenmaal hebt weggehaald.

In het allerlaatste net dat we op de scheiding van sectie 7 naar 6 weghaalden hing nog 1 vogel. Dat bleek de taigaboomkruiper te zijn die Joop van Ardenne op 7 November hier heeft geringd. Nog steeds aanwezig dus.
In de rallenkooien was er meer activiteit, maar daar ook overwegend terugvangsten. Daarbij een ral die vandaag exact een maand hier rondbanjert. De vogel woog op 1 November 93,0 gram, 3 weken later zat ie op 126,7 gram (!!) en nu 120,9 gram. Heel interessante gegevens. We gaan nu met heel rustig weer de nacht in dus wie weet wat we morgen op de laatste vangdag nog in de kooien krijgen.



Foto : Taigaboomkruiper (Certhia familiaris).

Ondertussen heb ik de ringgegevens van de Litouwen-spreeuw weten te achterhalen. Op de gok heb ik contact opgenomen met het ringstation in Ventes Ragas en dat was een schot in de roos. De Spreeuw is daar inderdaad geringd en wel op 2 Augustus jongstleden. Weet die vogel nu ook wat een mistnet is in plaats van een Helgolandkooi.




Foto's : De Helgolandkooi in Ventes Ragas Litouwen vol met spreeuwen. wie ziet de onze..... Pictures made by Vytautas Jusys. Thanks very much Vytautas !!!

Dagtotalen (nieuw geringd / teruggevangen) :
-----------------------------------------------

Taigaboomkruiper - / 1
Waterral 2 / 5
--------------------------------------------
totaal 8 vogels in 16 uren.

dinsdag 1 december 2015

30 November 2015 : Schiermonnikoog, na de storm...

De storm was vanmorgen uitgeraasd en de windkracht was teruggezakt naar 6 bft, maar bij westenwind merk je daar in het Glop een stuk minder van. We hebben toch behoorlijk wat stormschade opgelopen, de kunststof eettafel buiten was naar de andere kant van het veldje naast het lab geblazen, en dat was het dan ook….. Verder op het pad natuurlijk diverse stukken dood hout en takken met elzenproppen, maar daar had ik dus goed mee gemazzeld dat daar de netten op tijd weg waren.

De netten waren gisteravond op 2 na allemaal gesloten dus het controleren beperkte zich op de rallenkooien. In de eerste controleronde zaten er maar liefst 5 in de kooien van het rallenplein en nog een zesde in kooi 4.
Wat nu nog resteerde was het leegpeuteren van de twee netten in de hoek van 1 en 2. Dat kostte nog wel enige tijd maar daar had ik inmiddels assistentie van Symen Deuzeman voor gekregen, hij komt 2 dagen helpen met opruimen. Supertof !

Er bevonden zich nog enkele tientallen merels in het terrein en er vliegen nog steeds sijsjes en houtduiven rond. Daarnaast is de groep vinken in het natte broekbos naast sectie 2 flink gegroeid, ze lijken te weten dat daar de netten weg zijn….

We zijn verder gegaan met binnenhalen van netten en hebben in de tussentijd sectie 7 en de laatste drie netten (het gedeelte buiten het bos) van sectie 2 nog enkele uurtjes open gehad. Na het middaguur begon het zachtjes te regenen en dat nam heel langzaam maar zeker sterkere vormen aan. Dus was het duidelijk, netten dicht en netten binnenhalen voor zoveel plek was om te drogen te hangen in het veldlab.
In de avond is de wind vrijwel geheel gaan liggen, zit de maan in een nest en vangen we dus nog een viertal waterrallen in de inloopkooien waarvan 3 in het 'rallenplein'. Morgen halen we de rest van de netten binnen en dan overmorgen de rallenkooien, tenminste… dat is de planning.

Dagtotalen (nieuw geringd / terug gevangen):
------------------------------------------------

Merel 2 / 2
Roodborst - / 1
Waterral 3 / 11
------------------------------------------------
totaal 19vogels in 16 uur.

maandag 30 november 2015

29 November 2015, Schiermonnikoog : There's a rail in me kitchen...

Het leek vanmorgen vroeg nog alleszins mee te vallen met de weersomstandigheden. Er stond weliswaar harde wind maar het was in ieder geval al weer droog. Met de vogels viel het echter niet mee. Die besloten weer om uit te slapen want het duurde tot kwart voor negen voordat er ook zangvogels werden gevangen in plaats van de 2 waterrallen die ik in de eerste ronde had. Die 2e ronde leverde nog een zevental vogels op, maar daarna was het ook even een aantal rondes helemaal gebeurd. Er zitten wel weer een paar merels bij en dat zijn geen minkukels. Sterker nog : 1 vogel heeft het hoogste gewicht dat ik deze periode bij merels heb gezien, 123,7 gram.
In de vroege ochtend zie ik boven het elzenbos een achtervolging plaatsvinden tussen twee havik-mannen. Wellicht hebben ze al onderlinge twist over het voorjaarsterritorium voor volgend broedseizoen. Gedurende een groot deel van de ochtend passeren er groepen kramsvogels over het elzenbos. Ze gaan pal zuid richting polder of het Wad. Barbara vertelt later dat ze er heel veel heeft gezien in de zeereep. Is het ten Noorden van ons al gaan sneeuwen of zijn het vogels die al enige tijd op het eiland zaten en nu het hazenpad kiezen met de storm op de staart ? Er zit vandaag ook even een veel grotere groep staartmezen in ons vangterrein dan ik de laatste dagen gewend was, ze laten zich echter niet vangen.

Tijdens 1 van de rondes zie ik uit mijn ooghoek ineens in een gat naast het looppad waar we in Juli al een stapel bladeren en gras hebben gestort een houtsnip zitten. Een minuutlang hebben we even oogcontact waarbij de zich drukkende houtsnip zijn/haar kop even iets in een knikje gooit om mij recht in de ogen te kunnen kijken maar tevens omhoog te kunnen kijken naar een vluchtweg. Een seconde later springt ie op en is weg....

Om 10 uur ben ik alvast verdergegaan met het verder leeg peuteren van de netten in het bos. Ieder net dat leeg was ging meteen dicht en naar binnen. Maar dan nog gaat het niet hard en de wind nam zienderogen toe. En dus duurde het (met af en toe een onderbreking voor het ringen van een enkel of enkele vogeltjes of een gesprekje met Barbara die toch maar weer eens een keer weer naar het eiland was afgereisd) tot in de avond voor alle netten dicht waren. Alle op twee na. De twee netten in de hoek van sectie 1 naar 2 zijn nog niet volledig ontpropt, komt misschien straks nog even. Maar dan moet de wind dat wel toelaten want het spookt nu echt buiten. Wie weet zit er morgen weer eens een keertje een kleine Alk op de glopsloot...

Tussen de vangsten vandaag nog weer een koolmees uit 2013 en twee waterrallen die alweer bijna een maand geleden door Joop van Ardenne zijn geringd en het hier nog steeds naar hun zin hebben. Dat zijn leuke bijdragen voor een analyse van minimale verblijfstijd. Gemiddelde verblijfstijd wordt wat moeilijker want zoveel vangdagen volgen er niet meer…

In de laatste ronde doet zich nog iets merkwaardigs voor : ik laat buiten een waterral los na het wegen. Ik doe dat in het donker altijd aan de zijkant van het gebouw waar ze zo naar het dichtstbijzijnde plasje kunnen lopen. Ik hoor dat achter mij de buitendeur openklapt. De ral rolt uit de weegkoker en staat zich even te oriënteren. Dan loopt hij achter mij langs in plaats van vooruit en gaat op een drafje alsof het zo hoort in 1 rechte lijn naar de openstaande deur en loopt naar binnen !!! There's a rail in me kitchen what am I gonna do….
Het is maar goed dat het buiten donker is want dan was ie ook nog gaan opspringen… Het dier duikt een hoek van de zaal in en komt daar na een tijdje parmantig overeind staand weer tevoorschijn, nieuwsgierig kijkend waar ie heen kan. Gelukkig heb ik een schepnet gepakt en kan ik hem snel weer terugbrengen naar z'n natuurlijke habitat.




Foto's : ons vangterrein, Nederjungle in bijna winterse omstandigheden.

Dagtotalen (nieuw geringd / terug gevangen) :
-----------------------------------------------------

Merel 3 / 3
Waterral 4 / 5
koolmees - / 1
Roodborst - / 1
Winterkoning - / 1
----------------------------------------------------
totaal 18 vogels in 12:45 uur.

zondag 29 november 2015

28 November 2015 : Schiermonnikoog, is het over?

Het zakt verder in…. Maar de rallen lopen nog goed.
Bij het lopen van de eerste ronde is het nog niet zo lang droog. Er is net een regenfront gepasseerd dat 6 mm regen heeft laten neerdalen in ons vangterrein. Dat gaan we de komende dagen weer merken want de sloot staat nu nog maar iets onder het pad. Totaal geen vogels in de netten tijdens die eerste ronde, zelfs geen Waterrallen in de kooien. De tweede ronde is iets beter, 6 stuks, indrukwekkend…. Daarbij een Heggenmus met een oudere ring.
Ik ben wel benieuwd wanneer deze vogel geringd is want hij heeft nog een overtuigend bruine iris maar wel een oude ring. Je mag natuurlijk geen leeftijd van een vogel bepalen op basis van een ringnummer, maar dit is merkwaardig genoeg om toch even op te zoeken in de database. Dat leert dat de vogel hier al in September 2013 is geringd en in 2014 ook al eens een keer is opgeschreven dat de iris bruin is… nu dus nog steeds.


Foto: Waterral (Rallus aquaticus).


Foto : Sijs (Carduelis spinus). Man, adult. Hoezo kleurloze winters in Nederland...

Geen merels van betekenis meer in het terrein en voor de rest is het buiten de waterrallen en sijzen vrijwel leeg. Toch sprokkel ik verspreid over de dag nog wel een gevarieerd palet aan vogels bijeen. Voor het eerst overstijgt het aantal terugvangsten van waterrallen de nieuw geringden. Dat is een veeg teken weten we.
Voor de komende dagen wordt onstuimig weer verwacht en het zal pas beter worden als die witbebaarde bisschop met zijn kleurrijke gevolg van amper nog gedoogde assistenten het land al weer heeft verlaten. Dat maakt het besluit om zo zachtjes aan maar te beginnen met inpakken een stuk makkelijker. Ik begin vanmiddag maar vast met de kwaliteitscontrole en labelen van de netten van secties 4 en 5, en dat vanzelfsprekend aangevuld met enige peuterwerkzaamheden aan de elzenproppenallee van sectie 2.


Foto: Merel (Turdus merula) , vrouw, witkeeltje.

Vanmorgen is Ardie Noorman nog op bezoek geweest en we hebben samen gekeken naar de hoeveelheid snoei- en zaagwerk die de werkzaamheden van het waterschap gaan meebrengen. We gaan een stuk breder pad door ons terrein krijgen, maar we zullen er met de netopstelling op termijn uiteindelijk beter uit komen. Er gaat onder andere een extra sloot aangelegd worden langs het pad dat van de Kooiweg naar het gebouw leidt. Eigenlijk niet verkeerd want dat geeft vanaf de ringtafel wel weer een mooie blik op een waterpartij. Het zal echter een kwestie van goed opletten worden bij nachtelijke terugkeer van een bezoek aan een horeca-etablissement in het dorp. Gelukkig hebben we al een goede droogkamer. Tegen de avond begint de wind al aanzienlijk aan te halen en dus gaat een deel van de netten al dicht. Ik vraag me af of er morgen nog iets van vangen terecht gaat komen, morgenavond wordt verwacht dat we op windkracht 9-10 WZW zullen zitten. De boodschap is duidelijk….


Foto: het pad naar het veldlab.


Foto: Thank you mother for i have seen the Sayaguesa's !
Toegegeven, het zijn mooie koetjes, maar waarom ik bij dit landschapje aan de Mc Donalds-steppes in zuid-amerika moet denken????


foto: en aan de andere kant van de weg : het landschap van Nederlands nationale vogel, de Grutto....

Dagtotalen (nieuw geringd / teruggevangen) :
--------------------------------------------------

Merel 6 / 6
Rietgors 1 / -
Sijs 1 / -
tjiftjaf 1 / -
Vink 1 / -
Waterral 7 / 12
Heggenmus - / 1
Koperwiek - / 1
Pimpel - / 1
Roodborst - / 3
Staartmees - / 1
Winterkoning - / 2
-----------------------------------------------
Totaal 44 vogels in 16:45 uur.