dinsdag 10 juli 2012

terugblik broedseizoen, een horrorseizoen.

En zo is het broedseizoen (voor de holenbroeders) al weer over... Ik had goede voornemens om snel weer een nieuw verslagje te posten maar daar kwam niks van. Drukke dagen met slecht weer en abominabele internetverbinding, in Afrika ging het regelmatig beter...
Om maar meteen met de deur in huis te vallen, op de Hoge Veluwe was het voor de mezen een heel mager broedseizoen. De mezen begonnen extreem vroeg met de eileg maar gooiden middels legpauzes en broedpauzes de rem er weer op na invallende kou vanaf half April. Gevolg: verlaten legsels en daarna veel strijd om nestkasten door het enorm hoge aantal broedparen en arriverende bonte vliegenvangers. Met alle gevolgen van dien, zie de foto's.
Foto's: Zwaar gewonde bonte vliegenvanger op nest koolmees.
Foto: herstelde ingetikte en deels gescalpeerde kop van bonte vliegenvangerman, door gat in de schedel zag je de hersenen bewegen. Wat een wonder, schedeldak verdwenen maar hersenen onbeschadigd. Door lang aanhoudende kou en veel regen kwam de bladontwikkeling aan de bomen en dus ook het rupsenaanbod heel slecht op gang. Er waren zelfs stukken bos waar het eikenblad deels bevroor en de groei helemaal op slot ging. In die bosstukken gingen de jonge mezen op rij dood. De mezenvrouwen moeten dan zowel jongen langer warm houden als langer op jacht gaan dan ze eigenlijk zouden willen, een duivels dilemma. Gevolg is dan een kettingreactie van koude jongen die stoppen met bedelen waardoor de ouders stoppen met voeren omdat ze denken dat de jongen verzadigd zijn.
Foto: onderontwikkelde EN bevroren eikenbladeren: rupsenloos.
Foto: onderontwikkelde bladzetting bij eiken, situatie 17 Mei 2012. Door deze omstandigheden zijn we dit jaar op de Hoge Veluwe samen met predatie door een grote bonte specht en ondanks de bescherming met marterkorfjes door boommarter(s) bij de koolmees 27 % van de broedsels kwijtgeraakt. Er waren ook weer volop broedparen pimpels en die deden het een beetje beter dan de koolmezen, als is 16 % legselverlies ook voor die soort erg hoog. De bonte vliegenvangers arriveerden dit jaar (in tegenstelling tot waar we inmiddels aan gewend waren) een stuk later terug uit hun overwinteringsgebieden in Afrika, en dat bleek ook te gelden voor meerdere andere soorten zangers uit Afrika. Echter, in tegenstelling tot die soorten vestigden zich dit jaar maar lichtelijk minder paartjes van de bonte vliegenvanger. De broedselgrootte was ook iets lager en daar deden ze verstandig aan want ook voor deze soort werden de condities fors minder, vooral voor de late cohort. Des te opmerkelijker was het dan ook om vast te stellen dat juist de paartjes die heel laat waren (daarbij vooral paren waarvan het 1e legsel verloren was gegaan) heel goed presteerden met hoge gewichten bij de weldoorvoede jongen. Een andere soort die dit jaar in goede aantallen vertegenwoordigd was betrof de gekraagde roodstaart. In het nestkastengebied zat een dubbel aantal mannetjes te zingen ten opzichte van vorig jaar; wellicht heeft de intensieve houtkap op deze soort juist een positieve uitwerking gehad; dode bomen met holtes bleven overwegend staan en de directe omgeving daarvan werd juist opener en dus juist extra geschikt voor deze soort.
Foto: mannetje bonte vliegenvanger houdt zich dood in nest koolmees na gevecht. Fluiters waren er dit jaar ook weer, zij het iets minder dan in het topjaar dat ik vorig jaar meemaakte. Vorig jaar kon ik op de Hoge Veluwe in het nestkastengebied maar liefst 14 territoria vaststellen, dit jaar waren het er 10. In één van de topterritoria waar de fluiter nog nooit ontbrak zat dit jaar een aantal dagen naast een fluiterman zelfs een bergfluiter te zingen. De vogel wisselde vaak van zangpost en liet zich gedurende lange periodes maar spaarzaam horen en/of zien zoals ook enkele twitchers die waren aangesneld nadat ik de vogel had gemeld op waarneming.nl moesten ervaren.De twee nesten die ik er dit jaar thuis van heb weten te vinden zijn beide met in totaal 12 jongen succesvol uitgevlogen.
Foto: jonge fluiters in nest.
Foto: en uit het nest... Grote afwezigen op de Hoge Veluwe waren dit jaar voor het eerst de grauwe vliegenvanger en voor het 2e jaar op rij de zomertortel; van beide soorten heb ik tussen de nestkasten niets vernomen. En voor het eerst in mijn 14 broedseizoenen op de Hoge Veluwe hadden we niet één paar van de zwarte mees in de nestkasten. Opvallende afwijkingen.
Foto: jonge koolmees met a-symmetrische verengroei aan vleugels.
Foto: extreem puntig ei van koolmees (zeekoetei); er waren dit jaar ook enkele mini-eitjes, eieren zonder eidooier van ongeveer 6 mm groot.
Foto: pimpeljong dood in dop bij geboorte.
Foto: jonge koolmezen dood door voederen met pinda's.
Foto: resten van een 'windei' in koolmeesnest, eischaal ontbreekt volledig door kalkgebrek.

Geen opmerkingen: