vrijdag 22 januari 2010

Tweede verslag boerenzwaluwen-project in Zambia.

Zaterdag 16 Januari 2010: Kabwe, ochtendvangst en avondvangst.
Nadat ik gisteravond weer, maar nu na 200 tot 300 maal inloggen met meer succes, met de mail in de weer ben geweest loopt om 04:45 uur de wekker toch wel erg vroeg af, zeker als je om 01:30 uur in bed bent gekropen…..
Nadat de thermosflessen gevuld zijn en Bennie de electric gate open heeft geschoven hobbelen we over de zandweg naar de ringbaan en beginnen met opzetten. Daarbij is het weer opmerkelijk hoe snel het hier licht wordt; de zon klimt hier razendsnel en voor je het weet sta je al in volledig daglicht voor de laatste netten openstaan. We merken dan ook dat de vogels erg vroeg actief zijn. Tijdens het openschuiven vliegen de eersten al tegen de netten aan. We vangen meteen een mooie half-collared kingfisher en een paar tuinfluiters en hebben ook al lekker wat te puzzelen met een paar lekker ondefinieerbare, want juveniele, sunbirds. Gelukkig zit er ook een prachtig uitgekleurde man bij; dat wordt daarmee een makkie om die tussen de tientallen mogelijke soorten er tussenuit te vissen. Het blijkt een man van de variable sunbird te zijn. De overige vogels zijn jongen en die weten we niet op soort te brengen. Dus moeten ze ongeringd de wereld weer in. Als ik later het boek sunbirds van Cheke, Mann en Allen induik wordt het alleen nog maar complexer. Vooral als blijkt dat ze het hele jaar rond kunnen broeden en de rui van de hand- en armpennen 3 maanden in beslag neemt. De mannetjes doen 3 jaar over het volledig bereiken van het prachtige metallicgroene adulte verenkleed. We moeten ook een aantal common bulbuls en village-weavers loslaten vanwege het feit dat we hiervoor onvoldoende ringen op voorraad hebben. We hebben nog 6 ringen van deze maat, maar die bewaren we liever voor wat interessantere soorten of voor de laatste dag als die soorten uitblijven. Tegen 9 uur vallen de vangsten al sterk terug; we vangen nog een paar vogels, o.a. een Red-eyed dove en tijdens het opruimen van de netopstelling nog een terrestrial groundbul die al geringd is met een ring uit de eigen serie. Dat is er dus één van minimaal vorig jaar.
Peter is deze ochtend flink in de weer geweest met een photoshoot met de vrouwen die naast de ringplek tot hun heupen in het water staan om met een potje wormen op het hoofd en een baby op de rug te hengelen. Iedere keer dat ze een visje vangen wordt deze aan een koordje geregen of in het bakje op hun hoofd opgeborgen. Een prachtig gezicht in het Zambiaanse landschap en een mooi tafereel om gade te slaan.
In de middaguren brandt de zon weer genadeloos en brengen we de tijd zeer rustig door op de veranda, luisterend naar de landbouwervaringen die Donald uitwisselt met z’n buurboer Terry die met z’n gezin op bezoek komt. Ik kruip ook nog weer enige tijd achter de computer om aan de mail te werken en besluit om maar gewoon een hotmail-account aan te maken. Ziggo wordt bedankt…..
Aan het eind van de middag duiken we het rietveld weer in en staan we weer klaar voor de zwaluwvangst. Er hangt een dreigend onweer in de omgeving, maar wederom hebben we mazzel en houden we het droog tot het moment dat we de laatste zwaluwen uit de netten hebben en het water weer uit kunnen stappen. De zwaluwen waren vroeg met het invallen en doken snel en vrijwel loodrecht naar beneden het riet in, zodat we er uiteindelijk minder hebben gevangen dan voorgaande dagen. Het was echter wel een magnifieke avond ten aanzien van het lichtspel dat we door het dreigende weer voorgeschoteld kregen met gouden tinten op de bomen tegen een donkerblauwe achtergrond met recht achter één van de netbanen een regenboog die z’n weerga niet kende. We hadden weer 2 jongens op bezoek die ons maar wat graag hielpen en op het moment dat ik even alleen met ze was meteen vroegen of ik een muskietennet voor ze had. Maar een mobieltje mocht ook….

Totalen ochtendvangst (84 mtr net):
-----------------------------------

Kurrichane thrush 1
Red collared Widow 1
Half-collared kingfisher 1
Black-eyed bulbul circa 10 ongeringd losgelaten
Spectacled weaver ; circa 5 ongeringd losgelaten
Red-eyed dove 1 ongeringd losgelaten
Sunbird spec, 7 ongeringd losgelaten (niet te identificeren jonge vogels)
Variable sunbird 1 (man)
Tuinfluiter 6
Rietzanger 1
Blue waxbill 1
Orange-winged pytilia 1
Chirping cisticola 1
White-browed scrub Robin 1
Noordse nachtegaal 1
Terrestrial groundbul 0 / 1 eigen terugvangst van 2009.
-------------------------------------------------------
Totaal 16 vogels nieuw geringd en 1 eigen terugvangst.


Zondag 17 Januari 2010; Kabwe : donder en bliksem.
Vanmorgen zijn Peter en ik al voor het wegringen van de resterende zwaluwen van gisteravond in de tuin aan het werk geweest met het plaatsen van een tweetal netten om te proberen wat vogels in de tuin te vangen. We hebben een net langs een mangoboom met diverse rijpe en overrijpe vruchten gezet en een netje op het gazon naast een border met een trompetstruik erin. Aanvankelijk leverde dit nog helemaal niks op, de vogels die we hier eerder deze week zagen waren in geen velden of wegen te zien. Aan het eind van de ochtend hing er toch één in bij de mangoboom : het was een grauwe vliegenvanger die al geringd was !!! Het bleek een vogel te zijn die Bennie hier twee jaar geleden zelf heeft geringd. Tegen 11 uur begint het stevig te rommelen en even later breekt er een stevig onweer los met onmiddellijk na de eerste klap stroomuitval. De Burtons moeten dan net vertrekken want ze brengen de oudste 2 kinderen vandaag voor het eerst na de zomervakantie weer naar de kostschool achter Lusaka en moeten ongeveer 400 kilometer rijden. Voor de jongste, Adam is het met z’n 5 jaar de grote dag waarop hij voor het eerst naar de kostschool gaat.
De regen klettert lekker door en in ongeveer een uur tijd valt er 38 mm regen. Daarna is er in korte tijd weer volop beweging bij de vogels en verschijnen er weer wat nieuwe soorten in de tuin die we deze week nog niet eerder hebben gezien. Daarbij een southern black flycatcher, 3 black collared barbets en een pale flycatcher. In de netten vangen we nog 2 sunbirds die weer net zo moeilijk te identificeren zijn dan die van gisteren. Maar met het sunbird-boek er weer bij komen we er wel uit. Het zijn een juveniele en een adulte vrouw van de Amethyst sunbird; weer kan er een soort aan de lijst worden toegevoegd.
In diezelfde ronde hingen er ook nog 2 African golden orioles, beide juveniele vogels.
Peter en ik besluiten om een rondrit over de ranch te gaan maken en zien onderweg o.a. een lizard buzzard op een paal van het hekwerk zitten. De ball-chattri wordt enige tijd pal voor z’n neus neergelegd, maar de vogel toont geen enkele interesse. Bij het ophalen van de ball-chattri staan we met de auto op maximaal 4 meter voor de vogel en kan ik een paar prachtige foto’s maken…

Foto lizard buzzard.

Verder zien we bij de duiker nog een paartje long crested eagles die een uitgevlogen en volop bedelend jong in de bomen hebben zitten. Door de telescoop kunnen we een enigszins gelijkende foto maken. Verder boven het stroompje nog een black-faced canary die volgens het boek van Ian Sinclair hier niet voor zou komen maar volgens ons met geen enkele andere vogel verward zou kunnen worden. Hierdoor zijn we vrij zeker van onze zaak en houden we het er op dat het wel deze soort moet zijn. Ook zien we een Europese wespendief laag over de weg over komen vliegen. We kijken nog even rond bij de nieuwe dam, zien daar weer een grijze wouw zitten, constateren dat er inmiddels meer reed-cormorants zitten en moeten dan maken dat we wegkomen want er kondigt zich weer onweer aan… even later hoost het weer en slaat onderweg terug naar de boerderij de bliksem in een akker vlak naast ons in. De plassen op de zandwegen spatten dan inmiddels al een flink eind de lucht in als de 4-wheeldrive zich een weg baant naar de ranch.
Ondertussen heeft Bennie bij terugkomst 3 vogels voor ons klaarhangen om geringd te worden. Het zijn een red-faced cisticola, een blue grey/ashy flycatcher en een redfaced mousebird. Als we die willen fotograferen is de stroom voor de 5e maal vandaag uitgevallen en komt de regen weer met bakken uit de lucht gevallen en dat blijft het tot ver in de avond doen. De avondvangst valt dan ook voor de tweede keer in dit seizoen in het water, we gaan al niet eens op pad met de hoop dat het beter zal worden als we ter plaatse zijn.

Dagtotalen tuinvangst (33 mtr net):
-----------------------------------

African golden oriole 2
African yellow white-eye 1
Amethyst sunbird 2
Blue grey/ashy flycatcher 1
Red-faced cisticola 1
Red-faced mousebird 1
Grauwe vliegenvanger 1 eigen terugvangst
------------------------------------------------
Totaal 8 vogels geringd en 1 eigen terugvangst.


Maandag 18 Januari 2010; Kabwe : boottochtje op het stuwmeer, tuinvangsten en avondvangst.
Peter was al op tijd wakker en heeft meteen de 2 netten in de tuin opengeschoven. Dat bleef niet zonder resultaat want voor het ontbijt hingen er al een paar vogels in. Daarbij 2 amethyst sunbirds, een red-faced cisticola, maar ook een puffback waarvan we na bestudering het er op houden dat het een Northern puffback is. Die zou hier eigenlijk niet voorkomen, maar daarover mag SAFRING het eindoordeel vormen. De southern of black-backed puffback komt hier wel voor, maar die heeft een hagelwitte stuit, buik en borst terwijl onze vogel geen wit maar grijs heeft op die onderdelen van het verenkleed.
Na een stevig Engels zeemansontbijt met worstjes, gebakken bonen in tomatensaus en pannenkoekjes oftewel blini’s zijn we de schuur ingedoken en hebben een buitenboordmotor in de auto gegooid om vervolgens een boottochtje te maken op het grote stuwmeer.
Buurman Terry heeft bij de dam een bootje van ongeveer 3 meter lengte liggen en dat mogen we gebruiken. We varen uit met bewolkt weer, maar meteen als we op het water zitten wint de zon aan kracht. Bij het eilandje in het stuwmeer waar we vanaf de dam op uitkijken zien we meteen al een kwak wegvliegen en maakt zich een grote watervaraan uit de voeten om te proberen uit ons zicht te blijven. In de vele dode staken van de bomen die zijn afgestorven op het moment dat het valleitje onder water werd gezet zien we heel wat vogels zitten. Het gaat vooral om reed cormorants/kleine aalscholver, african darters, kwakken, kleine zilverreigers en koereigers, maar we zien ook groene bijeneters, geelsnaveleenden, een green-backed heron en twee purperreigers. Een paar jaar geleden zaten er volgens Bennie nog veel meer vogels, maar het is flink teruggevallen. ’S Avonds horen we van Donald dat het vooral komt doordat de locals er teveel vis uithalen. Zelf hadden we al geconstateerd dat we in het grote meer vrijwel geen vrouwen meer zien staan vissen, maar dat er inmiddels wel met netten gevist wordt. Het is als met het uitvinden van het buskruit, of de overstap van pijl en boog naar geweren: efficiency kills…
Als we achter op het stuwmeer varen komt er een groepje van een stuk of 10 open-billed storks binnenvliegen, ze gaan in de top van een grote boom zitten. Onder aan de voet van die boom hangen boven het water enkele tientallen nesten van wevers. Aan de rand van een stukje riet ontdekken we een nest van de diksnavelwever/thick-billed weaver; een prachtig glad afgewerkte bol van de grootste soort van alle wevers die hier voorkomen. Na bijna 2 uur varen komen we met verbrande bovenbenen en schouders terug bij de auto.
De middag brengen we weer door met het vangen in de tuin bij de Burtons en daarbij is er weer een heel leuke soort : we vangen een mannetje van de western violet-backed sunbird. Deze sunbirdsoort heeft een veel rechtere snavel, is in tegenstelling tot de meeste andere soorten wit op buik en borst en heeft een werkelijk fenomenale violetkleur op de kop, staart en mantel. Deze kleur is zo prachtig maar ook zo hard dat het zeer doet aan je ogen. Ook de fotocamera’s hebben moeite met deze kleur; het zit gewoonweg niet in het kleurenspectrum en op de foto’s is alles dat violet hoort te zijn slechts zichtbaar als staalblauw. Verder kan ik Peter tijdens zijn siesta ’s middags van bed halen met weer een nieuwe soort, de Brown hooded kingfisher, één van de grotere ijsvogelsoorten. Deze vogel blijkt al een ring te hebben die Bennie in 2008 heeft aangelegd. Daarna vangen we een geringde redfaced-mousebird met een ringnummer 1 cijfer hoger dan de ijsvogel… ook uit 2008 dus…

Totalen tuinvangst (33 mtr net):
--------------------------------

Northern puffback 1
Amethyst sunbird 4
Western violet-backed sunbird 1
Bronze mannikin 1
Red-faced cisticola 1
Red-faced mousebird 1 + 1 eigen terugvangst uit 2008
Brown hooded-kingfisher 0 + 1 eigen terugvangst uit 2008
--------------------------------------------------------
Totaal 9 nieuw geringd en 2 eigen terugvangsten.


Het zwaluwenvangen ging vanavond iets minder dan voorgaande dagen, maar dat werd vooral veroorzaakt door de zware regendreiging die er weer voor zorgde dat de zwaluwen pas laat arriveerden en meteen in het riet invielen. Bij het begin van de schemer begon het zachtjes te regenen en toen was het dus zaak om de zwaluwen snel te verzamelen en de boel op te ruimen. Vlak voor de regen was er nog wel een magnifieke dubbele regenboog te zien waarvan er één de gehele 180 graden bestreek. We eindigden de avond uiteindelijk met de volgende vangsten:

Totalen avondvangst (45 mtr net):
---------------------------------

Boerenzwaluw 86 nieuw en 5 eigen terugvangst
Oeverzwaluw 1
Rietzanger 3
-------------------------------------------
Totaal 90 nieuw geringd en 5 teruggevangen.


Dinsdag 19 Januari 2010; Kabwe : offday…. wordt ik ziek?
Vanmorgen opgestaan met een wat onbestemd gevoel in m’n lijf. Gedurende de dag begon het meer en meer duidelijk te worden dat iets in mijn lijf van plan was om de controle over te nemen. Duizeligheid, koorts en vermoeidheid maakten zich van mij meester en dat zou alleen maar erger worden. Gisteravond was ik ook al rillerig toen we in het water stonden om de zwaluwen uit de netten te halen. Er gebeurden vandaag toch ook wel weer leuke dingen…. Zo zagen we (net op het moment dat Peter even z’n tanden ging poetsen) dat er een AREND naast de ball-chattri zat… de vogel had er op dat moment al een keer op gestoten want de ball-chattri lag op de kop. Het bleek een schreeuwarend te zijn en de vogel liep nu te zoeken hoe hij dat nu verder zou gaan aanpakken… tot driemaal toe stootte hij op de ball-chattri en sprong meteen daarna wel een meter de lucht in. Bij de vierde poging zat hij vast…. Peter was inmiddels gearriveerd en wist niet hoe snel hij moest rennen. Hij was echter net te laat en zag de vogel er vandoor gaan…. Het zou ook te mooi zijn geweest….
We vingen in de tuin nog wel weer twee nieuwe soorten: een Peter’s twinspot en een pygmy-kingfisher, de kleinste ijsvogel die we hier kunnen verwachten. En dat is daarmee de 5e ijsvogelsoort die we deze trip ringen en de 7e soort op de waarnemingenlijst. Ook vangen we nog één van de minimaal 3 black-collared barbets die we hier steeds hoog in de bomen zien; wat een enorme snavel hebben die beesten en wat kunnen ze je daarmee bijten….
Tijdens een middagrondje ranch zien we nog een grotere roofpiet op een dode tak in een hoge boom. Dat blijkt een Ayre’s hawk-eagle te zijn. Verder zien we niet bijzonder veel, hoogstens een groepje wattled plovers zijn naast het gebruikelijke spul het vermelden waard; ook niet zo gek als je op het heetst van de dag een rondrit maakt.

Totalen tuinvangsten (33 mtr net):
----------------------------------

Peter’s twinspot 1
Amethyst sunbird 4
Red-faced mousebird 1
Black-collared barbet 1
Bronze mannikin 3
African golden oriole 1
Blue waxbill 1
Pygmy kingfisher 1
Yellow white-eye 1
------------------------
Totaal 14 nieuw geringd.


Het avondvangen kent een vergelijkbaar verloop en resultaat als de dag daarvoor; er lijkt ook enige terugloop in de aantallen vogels op de slaapplaats te zijn. Tijdens het vangen zien we nog wel een groepje van 7 pied Kingfishers waarvan er 2 schreeuwend uit het riet naar boven komen op het moment dat de andere 5 over komen vliegen; duidelijk een gevalletje van indringers die worden weggestuurd dus.

Totalen avondvangst (45 mtr net):
---------------------------------

Boerenzwaluw 64
Oeverzwaluw 5
Cape reed warbler 1
-------------------------------
Totaal 70 vogels nieuw geringd.


Woensdag 20 Januari 2010; Kabwe : half offday en uilentocht.
Afgelopen nacht was terrible, ik heb liggen zwemmen in het zweet en rillen van de kou; koorts dus. Vanmorgen nog steeds onveranderd duizelig en dus maar rustig aan gedaan met alles. De netten in de tuin waren al weer op tijd opengeschoven door Peter en al tijdens het meten en wegen van de onderzoeksvogels van gisteravond hingen de eerste vogels in de drie netten die we hiervoor geplaatst hebben. De redfaced mousebirds doen het weer prima, al blijft het verbazingwekkend hoe deze vogels weer uit de netten weten te klimmen als waren het, inderdaad…. muisvogels. Ook in de netten kunnen ze namelijk gebruik maken van hun klauwtjes met slechts 3 tenen en hun ruim 20 cm lange staarten waar ze mee kunnen steunen tegen het netmateriaal in plaats van er verward mee te raken. Voor deze soort zou je, als je er doelgericht onderzoek aan zou willen doen dus duidelijk grofmaziger netten moeten hebben. Voor die andere vogeltjes van hier, de firefinches en waxbills moet je daarentegen netten met nog fijnere mazen hebben want die rammelen er nu juist regelmatig doorheen, zo klein zijn ze. De lunch bestaat vandaag uit een ovenschaal met gegratineerde pasta in bechamelsaus, gemaakt door de dienstmeid Florence. Dat moet een goed recept zijn geweest want het deed bij mij wonderen; na de lunch trad er een onstuitbare verbetering in m’n gesteldheid op. Of zou ik heimwee hebben gehad die als sneeuw voor de zon verdween omdat er een heerlijke laag van onze Edammer kaas op de schotel zat?
Bennie en Peter zijn na de middag vertrokken naar Kabwe voor boodschappen. De eerste ronde die ik loop nadat ze weg zijn levert ineens 10 vogels op nadat er een paar uur niks was gevangen. Na amper anderhalf uur komen Bennie en Peter al terug. Ze blijken tevergeefs naar Kabwe te zijn gereden want ze troffen de winkel gesloten aan. Wat was het geval: de hele wijk waar de winkel zich bevindt zat zonder electriciteit waarna alle klanten gesommeerd waren om de winkel te verlaten. Zonder electriciteit werken de kassa’s immers niet meer, maar ook de beveiligingsinstallatie… en dan loop je in een plaats als Kabwe geheid zwaar risico op plunderingen…. Tja, de mannen hebben nog geprobeerd om de boodschappenlijst af te werken in een klein winkeltje van Indiërs maar die hadden vrijwel niks in huis… Dan merk je dus wat het is als een stad als Kabwe met 300.000 inwoners maar 1 supermarkt heeft; deze is dan ook alleen voor de happy few die geld te besteden heeft, en dat zijn er in en rond Kabwe niet veel.
Aan het eind van de middag vangen we een heel leuke sunbird. Een prachtig kleurrijke man. Dan denk je: dat wordt een makkie want die is goed te onderscheiden, maar vergeet het maar ! Ik sla het sunbirdboek open en constateer al snel dat er meedere pagina’s zijn met soorten waarvan het mannetje een groene kop, rode borstband met een smal blauw bandje en knalgele okselveren heeft… na een tijdje puzzelen komen we er tenslotte uit en kan de vogel na vanzelfsprekend een uitgebreide fotoshoot de wijde wereld weer in met de wetenschap dat hij Miombo double coloured sunbird heet met als extra nuance de kanttekening dat hij tot een ondersoort behoort die in deze regio pas in 1965 voor het eerst is beschreven, de Pintoi !
Wat een ervaring weer en wat ben ik blij met m’n sunbirdboek; goed materiaal blijkt maar weer eens onontbeerlijk te zijn….

Totalen tuinvangen (33 mtr net):
--------------------------------

Lesser honeyguide 1
Miombo double collared sunbird ssp. Pintoi 1
Redfaced cisticola 1
Yellow white-eye 1
Amethyst sunbird 4
Redfaced mousebird 7
Common waxbill 1
------------------------------
Totaal 16 vogels nieuw geringd


De zwaluwen waren vanavond wederom laat ter plaatse. We constateren echter wel dat ze ineens een stuk beter in conditie zijn wat merkbaar is in hogere gewichten. Ze blijken dan ook hun buik rond te hebben gegeten in termieten die kennelijk ergens in de omgeving zijn gaan zwermen. Als die bron van voedzaam eten dan wat verder dan gemiddeld van je slaapplaats af ligt en zo uitbundig is dat de vleugels van de termieten nog uit je snavel steken dan is het logisch dat je als zwaluw wat later op bed komt…. Tijdens het wachten op de zwaluwen zag ik één van de netten opeens behoorlijk heen en weer zwiepen. Peter is er meteen naar toe gelopen en kwam vervolgens terug met een mooie adulte kleine purperkoet ! Vergelijkbaar met ons waterhoentje maar een kwadraat mooier… weer een soort met van dei prachtige kleurnuances waarvan je hier iedere keer weer onder de indruk bent…

Totalen avondvangst (45 mtr net):
---------------------------------

Boerenzwaluw 79 + 8 eigen terugvangsten
Oeverzwaluw 7
Kleine purperkoet / lesser gallinule 1
Rietzanger 2
Kleine karekiet 1
--------------------------------------------------------
Totaal 89 vogels nieuw geringd en 8 eigen terugvangsten.


Na het avondeten maken we met Donald een avondrit over de ranch en zien in het schijnsel van de schijnwerper op de auto 2 african woodowls (vergelijkbaar met onze bosuil) en een spotted eagle owl (vergelijkbaar met onze oehoe). We hadden meer verwacht, maar we zijn vermoedelijk te laat vertrokken waardoor de vogels al niet meer zo actief waren dan in de eerste tijd van duisternis het geval is. We hadden ook wel nachtzwaluwen verwacht maar die zagen we al helemaal niet; wellicht zijn de paden en het gras nog steeds te nat voor ze en houden ze zich nog meer verscholen op boomtakken.

Donderdag 21 Januari 2010: Kabwe : tuinvangsten.
Vandaag gebeurde er eigenlijk niet zo veel bijzonders…. Er was allerlei drukte op de ranch en vooral rond het huis want het was Donalds 39e verjaardag. En al had hij er niet op gerekend, eigenlijk kwamen al zijn bevriende buurboeren allemaal wel even op visite. Dan merk je weer dat de gesprekken die dan onderling tussen boeren gevoerd worden al hetzelfde zijn als bij ons… het weer deugt niet, de prijzen zijn te laag en de overheid stelt te veel eisen. Om half vier vannacht was de stroom ook nog eens uitgevallen en dat heeft gevolgen als je bedrijf ’s morgens moet opstarten en er nog steeds geen electiciteit is. Er is weer heel wat afgebeld en al telefonerend tegen grassprieten en takjes getrapt voordat iemand bereid was om in beweging te komen en de boel weer opgelapt te krijgen.
In de tuin vlakken de vangsten ook wat af, maar dat kan en zal ook mede veroorzaakt zijn doordat er zo vaak mensen in de tuin rondliepen. Toch vingen we nog weer een nieuwe soort, de long billed crombec. Een kleine vogel die qua uiterlijk nog het meest op onze boomklever lijkt, maar een stuk kleiner is. Peter denkt aanvankelijk dat hij de vogel bij het uit het net halen de staart heeft doen laten vallen maar hij wist op dat moment nog niet dat het een vogelsoort is met slechts een rudimentair klein staartje. Ondertussen zie ik in de tuin nog weer een nieuwe soort rondvliegen: de southern black flycatcher.

Dagtotalen tuinvangen (33 mtr net):
-----------------------------------

Redfaced mousebird
Amethyst sunbird
Bronze mannikin
Yellow white-eye
Blue waxbill
Common waxbill 1
Longbilled crombec 1
----------------------------------------------------
Totaal nieuw geringde vogels en eigen terugvangsten.


Aan het eind van de middag ziet het er weer veelbelovend uit voor de avondvangsten van boerenzwaluwen. Mooi stabiel weer en dus geen dreiging van regen of onweer of beide…
Onze vaste assistenten voor het avondvangen, Jackson en …. , zijn ook weer van de partij en beginnen zich ongerust af te vragen of we nog een cadeautje voor ze hebben nadat we hebben gezegd dat we hier morgenavond voor het laatst gaan vangen en dat we dan weer teruggaan naar Chisamba. Bennie en Peter hebben vandaag wel met succes inkopen kunnen doen en hebben voor Jackson een glimmende voetbal gekocht met op alle vlakken de vlaggen van alle Afrikaanse voetbalnaties. Hij glimlacht van oor tot oor, zo blij is hij met zijn nieuwe aanwinst. Het is alleen even afwachten wat zijn vriendjes en zijn jongere broertje die ook een paar keer hebben geholpen hier van zullen vinden…

De zwaluwen doen het perfect vanavond. Ze zijn wederom laat en enkelen hebben weer snavels vol met termieten. De grootste groep die aankomt duikt prachtig horizontaal het riet in en er schieten veel van deze vogels tegen de netten maar toch blijven er minder hangen dan we verwacht hadden… tijdens het uithalen ondervinden Peter en ik bij ‘ons’ baantje behoorlijk wat ongemak omdat één van de bamboe bovenstokjes het begeeft waardoor de baan waar de meeste vogels in hangen dubbelslaat. Dat kost dan dus veel puzzelwerk om de vogels er alsnog uit te krijgen. We blijken echter toch een goede slag te hebben geslagen met toch weer een stijgende lijn in de aantallen zwaluwen en een verbeterende conditie waarin ze verkeren. Ook hadden we er weer een paar rietzangers als bijvangst bij, waarbij ook één met een ring uit vorig vangseizoen. Een aan zijn/haar overwinteringsgebied plaatstrouw vogeltje dus. Tijdens het tikken van dit verslag, na de verjaardagsborrel van Donald, vliegt er nog even een krijsende kerkuil over het huis. De roep van deze vogel is vrijwel identiek aan die van onze kerkuil, maar klinkt even ijselijk.

Totalen avondvangen (45 mtr net):
---------------------------------

Boerenzwaluw 90 + 3 eigen terugvangsten.
Oeverzwaluw 5
Rietzanger 4 + 1 eigen terugvangst uit 2009 !
African rush warbler / Afrikaanse snor 2
----------------------------------------------------
Totaal nieuw geringde vogels en eigen terugvangsten.


Vrijdag 22 Januari 2010 : Kabwe, ochtendvangen.
Om 5 uur opgestaan en met een zwaar hoofd begonnen met het pakken van de spullen voor een ochtend-vangsessie. Bij vertrek is het bewolkt en er lijken wat donkere randjes langs de wolken af te tekenen. Onderweg naar de vangplaats springt er twee maal een nachtzwaluw van het pad op. Een wat grotere met flink grote witte plekken in de vleugel en even later een kleine met amper wit in de vleugels. Deze vogels moet je echt heel goed kunnen bekijken als je ze op naam wilt brengen. De meesten lijken allemaal zo veel op elkaar dat ze niet te onderscheiden zijn als je de details niet goed kunt bekijken. Als we tegen 05:45 uur op de ringplek arriveren begint het in de verte al te gloren en komt Jackson al met een ander jochie aanlopen. Ze zullen na het geschenk van gisteren wel denken dat er nog meer uit te halen valt… Alsvanouds helpen ze weer fantastisch en in korte tijd hebben we de netten staan. Ondertussen kwetteren er al een stuk of 5 bonte ijsvogels boven de dambo en komt er ook nog een giant kingfisher voorbij vliegen. Korte tijd later klinkt al het gepirrr-pirrr van de eerste bijeneters die ook graag boven het meertje jagen.
We handelen zoals vanouds eerst de zwaluwen van gisteravond af en gaan daarna over op de vangsten van de eerste ochtendronde. Peter valt weer van de ene in de andere verbazing want hij komt weer meerdere soorten tegen die nieuw voor hem zijn. Ook ik kan daar in delen want voor het eerst krijgen we bijvoorbeeld ook een specht in de netten. Het is een golden-tailed woodpecker zoals ik er afgelopen week ook één in de tuin zag. Een bont getipte en gestreepte vogel die het midden houdt tussen onze grote bonte specht qua formaat en een juveniele groene specht ten aanzien van het kleed. Ook krijgen we een merkwaardige vliegenvanger in de handen waarvan ik aanvankelijk even denk met een Europese bonte van doen te hebben, maar in het net blijkt al dat deze grijzer is en te veel wit in de staartpennen heeft. Het is een Fan-tailed flycather, ook wel genoemd : grey-tit flycatcher of lead-coloured flycatcher. Een geinige vogel die je toch even op het verkeerde been zet, vooral omdat hij zoveel lijkt op mijn eigen favoriete soort van thuis. Verder verschijnt er een puffback op de ringtafel met een grijze stuit zoals we er eerder deze week ook één vingen in de tuin. Omdat deze een duidelijke broedplek heeft gaan we meer en meer denken dat de southern puffback ook wel een grijze in plaats van een witte stuit kan hebben. Of hebben we hier ook te maken met een in deze regio voorkomende ondersoort zoals we ook al constateerden bij de miombo double collared sunbird. Ook van die soort hebben we er een paar. 1 uitgesproken duidelijk geval, want het is een adulte man en 2 gevallen waarbij je de definitieve tekening al kunt onderscheiden bij juveniele vogels. Ondertussen beginnen onze assistenten zich duidelijk stierlijk te vervelen. Ze beginnen al in de auto te klauteren en helpen zichzelf al met de snoepjes… die moet ik dus toch maar even tot de orde roepen. Een nederige sorry mbwana vanachter een stel grote witte tanden zijn de reactie, gelijk gevolgd door : ‘ I want to go to Europe‘ ! We hebben ze er gisteren op voorbereid dat dit mogelijk ons laatste dag hier in Kabwe is….
Ik zie één van de jongens zich voorover bukken om met zijn hand water uit het modderige water van de oever van het meer te scheppen en vervolgens op te drinken. Peter denkt dan ook wel even onze koffiebekers in het water te kunnen omspoelen, maar zo werkt dat voor ons niet. Als je hier echt een probleem wilt krijgen dan moet je oppervlaktewater gaan drinken…
Net als bij de eerste vangochtend alhier vallen de vangsten ook nu weer snel terug en besluiten we om half elf al om te stoppen en de boel op te ruimen. Het heeft dan ook al eventjes heel licht geregend, maar op het moment dat we nog net 2 vogels moeten wegringen begint het ineens harder te regenen vanuit de bui die we over het meer zagen naderen. En binnen een paar minuten hoost het dan weer en komt er meer water naar beneden dan er uit een gemiddelde douchekop komt. We gooien zo snel mogelijk alle spullen de auto in en springen er bij in. Met het haar strak langs het hoofd en grote druppels aan de neus zitten we uit te lekken in de volle chaotische auto die al snel vol damp staat en waarin een geur hangt van vogelpoep, gesmolten chocolade en zuur Zambianenzweet. Als het na een minuut of 10 droog is laten we de laatste 2 vogels los en rijden naar de ranch. Onderweg stroomt het water door de sporen op de zandwegen en in die sporen zitten de eenden van de bewoners in de compound zich heerlijk te badderen.

Totalen ochtendvangst (84 mtr net) :
------------------------------------

Miombo double collared sunbird ssp. pintoi 3
Amethyst sunbird 4
Coppery sunbird 1
Yellow-breasted apalis 1
White-breasted apalis 1
Golden-breasted bunting 1
African paradise flycatcher 2
Fan-tailed flycather (grey-tit flycatcher, lead-coloured flycatcher) 1
White-browed scrub robin 1
Rietzanger 1 + 1 eigen terugvangst
Blue waxbill 4
Tuinfluiter 2
Bosrietzanger 1
Golden-tailed woodpecker 1
Red-billed firefinch 2
Brown firefinch 1
Jameson’s firefinch 1
Southern puffback 1
Grey-backed camaroptera 0 + 1 eigen terugvangst
Green-winged ptylia (melba-finch) 0 + 1 eigen terugvangst
---------------------------------------------------------
Totaal 29 nieuw geringd en 3 eigen terugvangsten.


Na het middaguur gaan we met 2 auto’s en 2 van Donald’s knechten naar de grote dambo om de boot van Terry uit het water te tillen en naar zijn boerderij terug te brengen. Natuurlijk moet ik daarbij weer lekker door m’n rug gaan omdat het geval veel zwaarder blijkt dan het leek en één van de jongens de boot even moet loslaten omdat hij met z’n been vastzit tussen de boot en de zijkant van de laadbak van het bakkie dat we er voor gebruiken….. de rest van de dag loop ik rond als een oude kerel. Bij de dambo zien we nog wel heel mooi laag over het land een afrikaanse kiekendief langsvliegen. Daardoor missen Peter en ik de route naar de ranch van Terry en kost het enig zoeken voor we daar aankomen. Onderweg vraagt Peter even de weg aan een tweetal locals die net met volbepakte fietsen aan komen lopen. Je ziet ze verschrikt en angstig kijken op het moment dat Peter ze met een handgebaar tot stilstaan vraagt. Ze denken dat we ze van de weg willen sturen want ze mogen hier officieel niet passeren over de weg van de boeren…..

Bij het avondvangen ondernemen we een nieuw experiment. We proberen met het plaatsen van een extra (grofmazig) net met geluid erbij om het aantal soorten ijsvogels op te krikken door bonte ijsvogels te proberen te vangen. Daarin slagen we niet, maar als we terug komen van het zwaluwenvangen hebben we er wel een mooie blue-cheeked bee-eater in hangen…. Peter weer helemaal door het dolle… De zwaluwen deden het weer redelijk goed vanavond maar als we net als gisteravond kijken naar wat er in het riet aan zwaluwen inviel dan moeten we wel stellen dat we er iets meer van verwacht hadden. We komen toch nog op zo’n 80 vogels uit.

Morgen verplaatsen we ons weer naar Chisamba en kijken we of er zich daar al weer zwaluwen gevestigd hebben. Voor Bennie wordt het afschied van de Burton’s en Mapfundzalo ranch want hij vertrekt volgende week vanuit Chisamba naar huis.Voordien moet ik hier nog maar even het huis afzoeken naar m’n mobieltje dat ik nog steeds kwijt ben. Of anders moet tuinman Edwin op Fringilla campsite maar weer goed opletten of hij iets vindt bij het schoonmaken van de auto. Vorige week trof hij daarbij immers al een kleine strandloper aan die op de bodem van de auto rondliep….