zaterdag 16 januari 2010

Zondag 3 Januari 2010: Naar Schiphol en via London wederom naar Zambia !!!!

Voor de tweede maal naar het ver in zuidelijk Afrika liggende Zambia om daar met Bennie van den Brink zwaluwen te gaan ringen. Het gaat daarbij vooral om de Europese boerenzwaluwen, maar inmiddels worden er ook leuke bijvangsten van oeverzwaluwen en af en toe Afrikaanse zwaluwsoorten gedaan. Het had weinig gescheeld of het was helemaal niet doorgegaan want Bennie beleeft zo’n goed vangseizoen dat hij vorige week al bijna door z’n ringen heen was. Er worden ringen van de ringcentrale van Cape town Zuid Afrika gebruikt maar wegens kerstvakantie was het niet mogelijk om tijdig ringen bij te bestellen. We hebben uiteindelijk toestemming (met de expliciete toevoeging “voor deze ene maal” ) om Nederlandse ringen in Zambia te gaan gebruiken. En zo belanden we vandaag uiteindelijk dus ploeterend door ruim 10 cm versgevallen sneeuw met een koffer met 6000 nieuwe ringen in de auto van Peter Das, die met mij meegaat, op weg naar Schiphol. Peter heeft onderweg in Friesland niet sneller dan 40 km/uur kunnen rijden maar vanaf Zwolle gaat het snel beter en hoe westelijker we komen, hoe minder sneeuw er ligt. De thermometer geeft onderweg 9 graden onder nul aan; best weer om naar de tropen te gaan…
Zowel de vlucht op London als Lusaka verloopt voorspoedig met alleen wat vertraging bij vertrek wegens ijsafzetting op de vleugels. Onderweg nog wat afleiding middels het twitchen van Linda de Mol in het eerste vliegtuig en een op Heathrow ronddolende Johan Cruijff; de eerste ondersoorten zijn dus binnen. Na een nachtvlucht met weinig slaap, stramme benen en een zere nek landen we op 4 Januari om 06 uur op Lusaka airport alwaar Bennie ons staat op te wachten. En net als vorig jaar mochten we weer door het VIPS & diplomats-loket; wat hebben ze het toch goed door die Zambianen…

Maandag 4 Januari 2010: Lusaka Zambia naar Chisamba.
Vanuit de lucht was al goed te zien dat het voor de regentijd erg droog was in Zambia. De grote landbouwbedrijven van hoofdzakelijk niet-afrikaanse origine hebben hun beregenings installaties allemaal aanstaan om de mais en soja te besproeien met het levensvocht waar mens, dier en plant in deze regio zo naar snakt. We gaan eerst op zoek naar een bankfiliaal dat op deze tijd al open is om dollars te wisselen in Kwacha’s. We willen immers zo graag miljonair worden. Die poging strandt al snel want het openbare leven moet hier vandaag weer helemaal op gang komen na de kerst en jaarwisseling. Na de eerste boodschappen zijn we dus nog weer teruggegaan naar een wisselkantoortje, maar daar accepteerde men dus geen biljetten van 10 of 20 dollar. Uiteindelijk kunnen we tussen rammelende en lekkende vriezers in een stoffige en lawaaiige supermarkt geld wisselen bij de (ook weer een blanke) chef. Daarna weer naar een andere kant van Lusaka om bij de verhuurder van terreinwagens, de oud-Hoogevener Hans, een nieuwe reserveband te halen want Bennie heeft gisteren een scheur in één van de banden van de terreinwagen weten te rijden. Bij hen zagen we in de tuin onder het genot van een onvervalste kop Hollandse koffie een bosrietzanger alarmerend door de struiken scharrelen. In de stad vlogen op meerdere plekken zwaluwen en zagen we vanzelfsprekend ook al soorten als koereiger, cape turtle dove en pied crow rondvliegen. Ook hier zijn de gewone Europese huismussen aan het toenemen. Op 2 parkeerterreinen zien we er enkele rondscharrelen. De soort blijkt aan een onstuitbare opmars op het hele Afrikaanse continent bezig te zijn. Alsof ze weten dat het in de steeds schoner en smetteloos wordende Europese steden geen doen meer voor ze is. Na tevergeefs vier boekwinkels te hebben afgezocht naar een vogelboek voor Peter bezoeken we nog een winkelcentrum om een nieuw zakmes voor Bennie te kopen, maar ook dat blijkt tevergeefs. De winkels zijn nog in kerstsfeer met dennentakken en vooral kunstkerstbomen. En wat gebeurt er dan als je een Zambiaan vraagt om de kerstboom op te tuigen : vrijwel alle kerstballen hangen aan één kant van de boom want dan hoef je er bij het optuigen niet helemaal omheen te lopen….

Het is wel beschamend om op deze manier na het aanschouwen van bittere armoede langs de straat een winkel in te stappen met zelfs voor mijn maatstaven te grote luxe en weelde op allerlei huishoudelijk gebied. Peter bekent later als we de stad verlaten om richting Chisamba te rijden dat hij wel een paar maal de andere kant heeft opgekeken. Tja, dat is Afrika, waar de één een plastic speelgoedtractor met geluid voor z’n kind koopt en de ander blij is ’s avonds een schaal met Mango’s te hebben verkocht…
Tijdens de rit nemen de soorten al snel toe en na een uurtje rijden komen we aan bij Fringilla farm alwaar we de 1e week zullen verblijven, als er tenminste nog zwaluwen zijn…… De prachtige hut op poten waar Bennie vorig jaar in sliep blijkt inmiddels na kortsluiting tot op de grond te zijn afgebrand. Het gezin dat er in verbleef had niets meer over dan de kleren aan hun lijf. In een andere hoek van de campsite zijn wel 2 andere cabins gebouwd en die kunnen we gebruiken. Ze hebben zelfs een eigen douche en toilet. Bij de douche zou het echter wel prettiger zijn geweest om het afvoerputje minder dan 2 cm boven de vloer te laten uitsteken…
Ook de accommodatie op het guesthouse is beperkter geworden want waar vorig jaar het internetcafeetje nog was gevestigd staan nu lege tafels. Dat is dan meteen voor ons als moderne westerlingen even wennen. De komende periode zal er dus even geen communicatie met het thuisfront zijn.
Na te zijn ingericht en alle zooi uit de koffers te hebben uitgestald gaan we eerst maar eens een lunch gebruiken en daarna springen we in de auto om onvermijdelijk op het heetst van de dag (Bennie meet 35 graden in de schaduw) een kijkje te nemen op het Zambeef terrein alwaar we onze vangplek hebben. De toegangscontrole voor het personeel blijkt er te zijn verscherpt. Volgens Bennie werd al het werkvolk nu allemaal gefouilleerd; ze zouden ook eens een koe meenemen…
De voor Afrika tegenvallende neerslag zorgt er voor dat alle planten inmiddels beginnen te verslappen. Waar we vorig jaar nog tegen de prachtigste bloemen aan keken hangen de bladeren van de planten nu slap langs de stelen. Ook de meren met de slikranden waar we vorig jaar nog zoveel watervogels en steltlopers zagen waren nu verdroogd en al helemaal begroeid met gras van meer dan een halve meter hoog. Bij het grootste meer was wel een stuk van een weiland op de oever gemaaid en hierdoor hebben we op deze plek prachtig kunnen kijken naar de vogels die hier verbleven. Er liepen enkele vorkstaartplevieren, bosruiters, oeverlopers, steltkluten, kemphanen, white-faced ducks, pink-backed pelicans, glossy ibis, sacred ibis, yellow-billed ducks en ook nog een tweetal gele kwikstaarten. In de hoek van het meer zat een giant kingfisher op een voormalige weidepaal en aan het eind van het meer zat ook nog een African fish-eagle op een paal. Nadat wij onze weg vervolgden troffen we nog een aantal groene bijeneters, een prachtig waarneembare black-headed tschagra en een groepje glossy starlings aan. En natuurlijk overal widows en bishops, vooral de red bishop en de red collared Widow waarvan de mannen nu volop aan het baltsen zijn.
De uiteindelijke lijst is veel langer, gewoon nu al te veel om op te noemen, laat staan bij te houden. Tegen drie uur waren we terug op de camping en hebben we nog een twee uurtjes siësta kunnen houden alvorens weer in de auto te springen voor de eerste maal avondvangen.
We vangen nu aan de linkerkant van het dijkje dat naar het pompstation leidt. Bennie heeft daar een pad laten hakken door het metershoge akelig harde, stugge en stekende Afrikaanse riet en we vangen aan de achterkant van dat rietveld in de oevergangszone van een biezenveld naar het riet. Meteen steken er al groepjes red headed quelea’s over en daar hangen er altijd wel een paar van. Een leuke soort om het uit het net halen van Afrikaanse soorten weer eens bij te spijkeren. En we vangen een paartje orange breasted waxbill’s. Goh, wat zijn ze toch klein… een goudhaan is er werkelijk groot bij.
De zwaluwen laten lang op zich wachten en Bennie is even bang dat er geen sprake meer is van een slaapplaats op deze plek. Er vliegen aanvankelijk slechts een stuk of 3 tot 6 zwaluwen rond, maar als het flink begint te schemeren arriveren ze dan toch, steeds in groepjes van ongeveer 100 stuks. En beter nog.. nadat we ze eerst op een verkeerde plek zien invallen komen ze groepsgewijs prachtig laag aanvliegen en lopen de netten lekker vol. We eindigen uiteindelijk met 113 boerenzwaluwen (+ 1 terugvangst van vorig jaar, de eerste voor Chisamba dit seizoen) en 27 oeverzwaluwen. Geen slechte start als je ziet dat dit al ongeveer de beste avond van mijn periode van vorig jaar benaderd. Uiteindelijk blijft de volgende totaallijst over:

Totalen avondvangst (48 mtr net) :
------------------------------------------
Boerenzwaluw 113 + 1 eigen terug
Oeverzwaluw 27
Rietzanger 8
Red bishop 2
Southern masked weaver 1
African reed warbler 1
Red billed quelea (black morph) 1
Orange breasted waxbill 2
Struikrietzanger 1
Red collared widowbird 1
---------------------------
Totaal 157 nieuw geringde vogels en 1 terugvangst eigen vogel.


Na terugkomst duiken we snel het restaurant op het guesthouse in om van het buffet te genieten. Dat valt tegen, want het eten is op… er kwamen toch meer gasten opdagen dan men verwacht had. Dus wordt het maar een keuze uit het dagmenu. Wel is er nog een speciale lokale lekkernij over : Caterpillar!!!! Wel, ik weet nu hoe gefrituurde rupsen dus smaken en weet dus ook waarom deze over waren. Het uiterlijk van dit culinaire hoogstandje is nog het best te omschrijven als een stuk dat van een rubberband is afgesprongen. De textuur van het vlees is vergelijkbaar…. En de smaak is overheersend gelijkend op aangebrande braadboter.
Na het eten zijn we de steekproef van de zwaluwen gaan ringen en wegen onder het genot van de roepende fruitbats en een passerende kerkuil. Fantastisch om hier weer terug te zijn !!!!

Dinsdag 5 Januari 2010: Chisamba, Fringilla farm / Zambeef.
Nadat Bennie en Peter de meeste van de vogels van gisteravond al hebben weggeringd en ik veel te laat van m’n bed rol (hier kom je niet UIT bed, maar VAN bed…) genieten we nog even van diverse vogels op de campsite onder het genot van Hollandse koffie en sandwiches met zeer kleurrijk te noemen jam als ontbijt. Er vliegen weer grey hornbills rond en in de kale toppen van een afstervende boom zien we 2 voor mij nieuwe soorten, de violet backed (plumcoloured) starling en een groepje arrow-marked babblers.
Daarna rijden we weer naar het zambeef-terrien en bekijken nu eens een andere kant van het immense terrein waar ik vorig jaar in ieder geval nog niet geweest was. Het is een dijk langs een stroomkanaal dat wordt gebruikt om de meren met water voor de maisvelden te vullen. En daar zijn natuurlijk diverse soorten te zien doordat daar vers water aanwezig is. We zien een paartje saddle billed storks op een heuveltje staan en ontdekken weer meerdere nieuwe soorten voor deze periode zoals eurasian bee-eater, three banded plover, wire-tailed swallow, mosque-swallow, pied kingfisher en Malachite kingfisher. In de bomen horen we op enige afstand een touraco roepen en zit een groet karekiet helderop te zingen. In de verte zien we over een breedte van zeker een kilometer grote rookpluimen opstijgen. Men heeft duidelijk weer een stuk bush-terrein in de fik gestoken. Even maken we ons nog ongeruster als het op onze vangplek lijkt te zijn maar het blijkt ‘gelukkig’ bij de buurman….
Het is weer erg heet vandaag en met een lichtelijk verbrand hoofd keren we terug naar de campsite. Eerst nog even het terrein van het koeienslachthuis op, alwaar we een tweetal gele kwikstaarten zien lopen, talloze koereigers op de hekken en hokken zien staan en een zestal bosruiters op de modderkluiten zien staan die telkens van de ene poot op de andere gaan staan om oververhitting te voorkomen. Rond het hellende dak van het slachthuis vliegen grote aantallen zwaluwen met daartussen ook huiszwaluwen.
De siesta wordt vandaag gebruikt om de administratie bij te werken en de overheersend Europese geluiden op de mp-3 spelers te verwisselen voor een aantal hier te verwachten soorten. Als we voor de avondvangst arriveren blijkt er zich in de verte een stevig onweer op te bouwen dat gaandeweg de avond langzaam maar zeker dichterbij komt. De zwaluwen arriveren iets vroeger dan gisteren maar blijven lang hoog vliegen omdat er een paar keer een valk langs komt jagen. Daar houden ze vlak voor het slapen gaan echt niet van en dat leidt er toe dat ze zich als bommetjes loodrecht naar beneden laten vallen. Ook keilt de valk nog een keer tegen het net aan en blijft nog net eventjes hangen totdat ik na een sprint door het hoge gras ter plaatse kom. Ik kan nog net zien dat de vogel geheel donker is met een donkerrode onderstaart, een Afrikaanse boomvalk. Op het allerlaatst komt er toch nog een grote compacte groep zwaluwen laag binnenvliegen die horizontaal het riet induikt. Daar hangen er dan toch nog heel wat van in de netten, maar het blijken overwegend oeverzwaluwen te zijn, een soort waar we ook heel tevreden mee zijn overigens. Als we stevig doorwerkend de spullen en alle vogels mooi droog in de auto hebben zien we in de verte de hemel oranjerood oplichten van het vuur dat daar sinds vanochtend nog steeds aan het branden is. Het onweer blijkt uiteindelijk voor Zambeef een droog onweer; in de verte moet er wel een feeststemming onder de bevolking zijn want daar moet het stevig hebben gehoosd.

Totalen avondvangst (48 mtr net) :
----------------------------------

Boerenzwaluw 62
oeverzwaluw 56
cape reed warbler 1
golden bishop 1
orange-breasted waxbill 3
southern masked weaver 1
rietzanger 4
-------------------------
Totaal 128 vogels


Woensdag 6 Januari 2010: Chisamba, Fringilla farm / Zambeef.

Ochtendvangst ! Om 5 uur loopt de wekker af, maar een 10 minuten daarvoor had Bennie al op de deur gebonkt. Oh ja, we hadden afgesproken om 5 uur te vertrekken in plaats van op te staan. Om 05:15 uur zitten we in de auto en vertrekken naar de vangplek. De bewakers hebben kennelijk allemaal een zware nacht achter de rug, want beide hekken op Fringilla farm zitten dicht en er arriveert niemand om ze open te doen.. Nou ja, geen probleem, wij redden ons wel… Ook bij de hoofdpoort van Zambeef is het nog rustig. Hier nog geen vrouwen bij de poort die in het schijnsel van de straatlantaarn oliebollenbroodjes zitten te verkopen. Het eerste werkvolk voor e ochtendploeg arriveert ook nog maar net.
Als we ter plekke zijn schuif ik eerst stilletjes de zwaluwnetten die we gisteravond hebben laten staan open. Meteen scheren er al een aantal zwaluwen uit het hoge riet en springen er al een paar in de netten. Het grootste deel van de groep draait echter toch nog weer terug het riet in en gaat toch nog weer even zitten. Het is ze toch nog net iets te donker. Als ik naar de andere mannen loop om te helpen met het opzetten van de extra netten scheert er een grote uil over m’n hoofd; wellicht een Pel’s fishing owl, maar meer voor de hand liggend een velduil. In één van de vorige vangperiodes heeft Bennie hier ook al meerdere avonden een velduil gezien. Hij jaagt meteen de zwaluwen uit het riet. Ondertussen blijken er in de nog maar half openstaande netten inmiddels al wel een stuk of 10 vogels te hangen, vooral karekieten en rietzangers. Na het opzetten gaan Bennie en Peter aan de slag met het meten en ringen van de zwaluwen en bijvangsten van gisteravond. Ondertussen loop ik de eerste 2 rondjes langs de netten. We hebben een gevarieerd pakket aan soorten in de netten. Mooie gelegenheid om het onderscheid in kenmerken tussen de Europese en Afrikaanse rietvogels weer even onder ogen te krijgen, al gaat het je wel duizelen als je er zoveel tegelijkertijd te verwerken krijgt. Tot 11 uur blijft het lekker doorlopen, mede veroorzaakt door het weer. Het is veel bewolkter en er staat een licht briesje. Daardoor is het voor ons tenminste ook beter uit te houden; we wanen ons in een vangsessie ergens op een Nederlandse Juli-ochtend. Toch is er heel even de dreiging van de start van regen, maar er verdampen zo ongeveer 10,5 druppels. Later horen we van de manager op Fringilla dat het gisteren in Lusaka heeft geregend en er 70 mm water is gevallen. Tja, wat moeten ze in de stad nou met regen is zijn reactie; boeren moeten water hebben. In de Noordelijke regio schijnt het al zo droog te zijn dat de oogst als verloren beschouwd mag worden. Dat worden weer hongerige magen tijdens de Afrikaanse wintermaanden.
De soortenrijkdom van vandaag is opvallend, temeer doordat we eigenlijk alleen in het reuzenriet en boven een modderig stroompje vangen. Er zit ook nog een soort bij die ik vorig jaar niet op de ringtafel heb gezien; een striped kingfisher. Deze soort komt eigenlijk niet in dit habitat voor, maar ja, wat is hier nu echt goed bekend t.a.v. de verspreiding van soorten in dit enorm uitgestrekte gebied dat op veel plaatsen ondoordringbaar is. Het zou echt heel veel kunnen opleveren als hier structureel een paar jaar een CES-achtig project zou kunnen lopen. Bennie heeft geprobeerd hierin te helpen, maar van Zambiaanse kant komt er niks geen ondernemingszin al lijkt de betrokkenen het voorstel nog zo leuk. Tussen de bedrijven door maken we nog even kort een praatje met de medewerker van Zambeef die de wacht houdt bij het pompgebouwtje van het irrigatiekanaal. Peter had al gezien dat hij met wat zwartgeblakerde pannen die gemaakt zijn van doorgezaagde butagasflessen een potje eten aan het koken was boven een kampvuurtje. Het bleek een pan vol met kippendarmen te zijn. Als we een paar foto’s van het tafereeltje maken word ik prompt uitgenodigd een hapje te proeven. Nee, nu toch maar even niet. Het zorgt er wel weer voor dat je je rot schaamt voor de samenleving waarin wij verkeren en waarin we een appel waar iets een vlekje op zit in de winkel laten liggen of bij de kweker al niet eens plukken om prijstechnische redenen. Het meeste personeel hier krijgt als bijbetaling op het schamele dagloon van ongeveer 1,5 euro het afval van het product dat ze vervaardigen mee en zijn er als de koning te rijk mee. Hier kun je al helemaal niet uitleggen dat er op dit moment in Nederland 40.000 geiten worden afgemaakt waarvan het vlees nooit geconsumeerd zal worden maar in vernietigingsinstallaties terechtkomt….

Foto pannetje kippendarmen.

Als het vangen een beetje inzakt ontbijten we in een landschap dat bol staat van allerlei dierenleven in heerlijk loom weer. Ons enthousiasme wordt echter wel wat getemperd nadat we ontdekken dat het witte toastbrood dat we gisteren kochten qua kleur al redelijke overeenkomsten met het groene landschap vertoont. Ach ja, zolang de schimmel nog niet overheerst en er geen alternatief is gaat het er met een lekkere dikke klodder pindaklei wel in…. Het vangen valt daarna echt snel terug naar enkele vogels en we ruimen snel op; om 12 uur hebben we alle spullen weer ingepakt en hobbelen en schommelen we met de 4-wheel-drive door het hoge gras naar de uitgang van het terrein.

Ochtendtotalen (78 meter net) :
---------------------------------------
Boerenzwaluw 10
Oeverzwaluw 2
Rietzanger 23 + 4 eigen terug
Europese kleine karekiet 6
Afrikaanse kleine karekiet 4 + 1 eigen terug
Little rush warbler (Afrik. snor) 4 + 1 eigen terug
Europese grote karekiet 3 +1 eigen terug
Cape reed warbler (Afrik. Gr. karekiet) 5 + 3 eigen terug
Red-billed quelea 16
Red bishop 1
Striped kingfisher 1
Red-shouldered widowbird 1
Orange-breasted waxbill 6
Red-billed firefinch 4 + 1 eigen terug
------------------------------------------------------------------
Totaal : 86 vogels nieuw geringd en 11 terugvangsten eigen vogels.


De siesta word weer aangegrepen om diverse administratieve klusjes uit te voeren zoals het controleren van de MP-3 spelers en uitselecteren van de gemaakte foto’s. De kinderen van de Canadese missie-familie uit Angola die hier op vakantie zijn (snapt u het nog?) vermaken zich ondertussen met het terugdrijven van een geit en een varken die op de boerderij zijn uitgebroken. Zelfs dat zie je bij ons al niet eens meer gebeuren…

Om 17 uur vertrekken we weer voor de avondvangst. De zwaluwnetten zijn weer blijven staan, bewaakt door de pompbewaker en staan daardoor al heel snel paraat. Vanavond is er kennelijk geen valk aan het rondjagen, maar zien we wel een grijze wouw die in het reuzenriet gaat zitten slapen waar ook een kolonie van quelea’s is begonnen met nestbouw. Ik was dat rietveld of liever gezegd de rimboe van huizenhoog bamboe-achtig riet ingekropen om te kijken welke soort daar nu zo massaal zat te kwetteren. Het bleken dus de red headed quelea’s te zijn die hun nestjes aan het vlechten waren en daarbij net de hoepeltjes ter grote van een forse tennisbal af hadden.
De zwaluwen arriveerden weer laat, maar gingen wel heel mooi laag het riet in. Het werd uiteindelijk een heel goede avond met perfect rustig weer zonder regendreiging. Zo denken wij daar (in tegenstelling tot de locals) in ieder geval dan weer over….

Avondtotalen (48 mtr net) :
---------------------------

Boerenzwaluw 161
Oeverzwaluw 8
Rietzanger 2
Grote karekiet 1
Cuckoofinch (parasitic weaver) 1
Red bishop 3
Red collared widowbird 1
Red headed quelea 1
Orange-breasted (zebra) waxbill 1
Lesser masked weaver 1
Thick-billed (grosbeak) weaver 1
--------------------------------
Totaal 181 vogels



Donderdag 7 Januari 2010, Chisamba, Fringilla farm.
Na een korte nacht (weer veel te lang liggen luisteren naar al die prachtige nachtgeluiden) beginnen we om 07 uur aan het ringen en meten van de vogels van gisteravond. We blijken de beste avond tot nu toe te hebben gedraaid. Waarschijnlijk heeft de aanhoudende droge periode hier veel invloed op gehad en komen er op het onderzoeksterrein nog steeds vogels bij die elders niet meer aan vliegende insecten kunnen komen. Dat het hier op het Zambeef terrrein ook geen vetpot meer is zien we wel aan de gewichten van de vogels. Er zitten er vandaag een paar bij die tussen de 13 en 14 gram wegen terwijl ze minimaal boven de 17 gram horen te wegen. Ik maak deze ochtend een fotoreeks van een aantal mannetjes van de red bishop en red collared widowbird waarop mooi te zien is hoe de rui van het saaie, aan de droge tijd aangepaste, bruine verenkleed naar het knallend kleurrijke rood met zwarte kleed van het broedseizoen. Ondertussen komt er een groepje van een stuk of 10 arrow pointed babblers al schreeuwend en krijsend de camping opgevlogen en gaat zitten krijsen als een stel vlaamse gaaien. In de dode boom zit heel kort nog even weer de violet-backed starling te roepen. Achter de camping passeert een pink-backed pelican die ik op een moment waarin ik in volle concentratie aan thuis zit te denken prompt voor een zwaan aanzie…
Na het ontbijt rijden we het Zambeef-terrein weer op om een rondje langs de dam te maken en te kijken of we een geschikte vangplek voor klauwieren kunnen vinden. Die vinden we snel, maar we kunnen tot op heden nog geen grote sprinkhaan vinden die we als lokker in de ball-chattri van Peter kunnen gebruiken. We merken echter wel op dat er nu veel meer zwaluwen op de grond zitten te foerageren en in plaats\van boven de meertjes te gaan jagen nu de meest smerige afvoerslootjes van de slachterij opzoeken. Ook op de stortplaats van kippenveren en koeienhoeven zitten tientallen zwaluwen te zoeken naar de snel minder wordende insecten. We stellen ook vast dat er heel wat gele kwikstaarten bij zijn gekomen. Bij de gemaaide oever van het grootste stuwmeer zien we nog een mannetje van de pintailed wydah en stellen we vast dat de droge oeverzone nu toch wel snel breder wordt; alles snakt inmiddels naar nieuw aangevoerd water….
Als we na het middaguur in de tuin van Fringilla op onze lunch zitten te wachten blijkt dat er geen brood meer in de keuken is en dat er iemand op uitgestuurd is om te gaan halen. Tijdens het iets langer dan gemiddeld wachten op tomatenketchup komt de nieuwe (behoorlijk rondbuikige) manager van Fringilla een praatje met ons maken. Als het ook hem iets te lang duurt krijgt de eerste bediende die zich laat zien de wind van voren terwijl hij er helemaal niets mee van doen had… ach ja, managers…

Na de middagrust besluit ik de benen nog even te gaan strekken en wandel een eindje rond buiten de camping. De varkens van de piggery lopen lekker rond te scharrelen tussen alle schroot dat onder de bomen gedumpt is. Kennelijk valt er daaronder iets lekkers te halen want ze doen hun uiterste best om grote stukken roestig metaal met flink wat geweld en lawaai opzij te werken. Achter de camping is een weiland gemaaid en daar vliegen heel wat zwaluwen laag over de stoppels. Zou er dan nu regen komen? Als we voor de avondvangst vertrekken begint het zonder dat we het tijdens het opbouwen merken helemaal dicht te trekken boven het onderzoeksterrein. Ondanks de dreiging van een zware bui houden we het droog. De zwaluwen reageren meteen op deze weersverandering en zijn er vroeger en in grotere groepen. Bovendien vliegen ze metten laag aan en duiken vrij snel het reuzenriet in. Wij profiteren daar volop van en doen weer goede zaken. De bewaarbunnen raken weer goed vol met oeverzwaluwen die al haast de aantallen boerenzwaluwen beginnen te evenaren. Ook zitten er ineens een paar grey-rumped swallows bij, de Afrikaanse, net iets kleinere, verwant van de oeverzwaluw. De meerderheid van de boerenzwaluwen wordt bij het net geringd en meteen weer losgelaten. Dat levert al snel weer een paar lege ringstrengen op…
Als we na terugkomst op de camping uit de auto stappen begint het onverwachts toch nog te druppelen en voor we goed en wel in de chalets zijn hoost het al. De paraplu’s in de bonte kleuren van de Zambiaanse vlag kunnen tevoorschijn worden gehaald en we kunnen naar het restaurant. Het buffet is ineens helemaal in stijl, want één van de gerechten is Karinka???????????, oftewel die hele kleine aquariumvisjes die je bij ons voor een paar euro per stuk koopt en die hier samen met een paar uienringetjes in z’n geheel een tijdje in de olie worden gefrituurd. De geur van het geheel bracht bij mij associaties met van dat schildpadjesvoer of kattenvoer uit de dierenwinkel, maar verrek… het is heerlijk om het te eten met een bonk Nshima en een beetje jus. Het blijft de hele avond doorregenen en we wachten maar af of het morgenochtend weer droog is. Zowel de meeste Zambianen als alle planten en dieren zullen er heel blij mee zijn…

Dagtotalen avondvangst (48 mtr net) :
-------------------------------------

Boerenzwaluw 140
Oeverzwaluw 59
Grey-rumped swallow 4
Rietzanger 2
Red bishop 2
-------------------------------------
Totaal 207 vogels.


Vrijdag 8 Januari 2010: Chisamba, Fringilla farm / Zambeef.
Als we om 7 uur goed en wel aan de ringtafel zitten om het meten van de onderzoeksvogels af te handelen begint het toch weer te regenen. Dus maar snel weer naar binnen en daar het werk voortgezet. We blijven ons verbazen over de elkaar tegensprekende en sterk variërende leeftijdskenmerken van de oeverzwaluwen en merken dat de gewichten toch wel ernstig laag beginnen te worden. Bij de oeverzwaluwen zitten er nu vogels bij die net iets boven de 8 gram zitten en we treffen een boerenzwaluw die nu op 12 gram zit. Of die europa nog gaan zien…
Na het ontbijt zijn we op pad gegaan om achter de camping een eindje met de auto te rijden zodat Peter vertrouwd kan raken met de 4-wheeldrive en we gaan ook een stukje wandelend de omgeving in. Het pad klimt langzaam aan de heuvels in en al lopende verwonderen we ons per meter over de prachtige en nu talrijk rondvliegende soorten vlinders. Ze variëren in grootte van zo’n 1,5 tot 9 cm en hebben alle kleuren van de regenboog. We zien knalgele kleine vlinders, maar ook witte, zo groot als ‘ons’ koolwitje en een iets grotere variant van ‘ons’ oranjetipje. De meeste zitten vrijwel nooit stil en zo zien we ook heel even een prachtige soort weerschijnvlinder met een groot blauw vlak. Peter weet toch nog een mooie foto te maken van een andere overwegend blauwe, grote vlinder.

Foto vlinder peter.

Op het pad krioelt het soms van het leven. Hele kolonnes kleine mieren steken over en zo ongeveer iedere 25 meter zie je wel een miljoenpoot oversteken. Als je er even bij stil gaat staan om er van te genieten heb je of gelijk een mier over je voeten lopen of er steekt wel een soort goudoogdaas. Het bos ziet er hier nog behoorlijk onaangetast uit en vogels horen we volop, maar zien we vrijwel niet omdat ze in het dichte gebladerte schuilgaan. Op de terugweg zien we boven het savanneterrein nog wel een roofvogel vliegen die we identificeren als Wahlberg’s eagle. Peter heeft onderweg een afrikaanse locust weten te vangen en wil die gaan gebruiken om met de ball-chattri klauwieren te vangen. We besluiten om meteen de proef op de som te nemen en rijden door naar het Zambeefterrein. Daar blijkt dat de maïsplanten er nu al weer bijstaan alsof er helemaal geen droogte is geweest. Verbluffend toch weer. We vinden al snel een geschikte plek en leggen de ball-chattri uit de auto. Na meerdere pogingen om een common fiscalshrike of een lilac-breasted roller te verleiden concluderen we dat de sprinkhaan toch echt wel te inactief is. Hij zit gewoon stil op de bodem van de kooi en dat moet nou net niet. Dus staken we de pogingen en vragen even later op de camping aan Edwin de tuinman of hij ons kan helpen aan een andere locust of, liever nog, een levende muis. Die blijken ze volgens zijn zeggen genoeg te hebben in de compound waar hij woont. Een uur later komt hij al terug om aan twee mannen te laten zien wat onze wensen zijn. Dat gaat dus vast wel goedkomen… Peter heeft ontdekt dat we vandaag ineens warm water op het toiletgebouwtje hebben, en dus kunnen we lekker douchen onder water war de kou net van af is. Eerder vanmiddag stonden we al als gerookte palingen de afwas te doen in de rook van het ketelhuis bij het toiletgebouw dus dat gaf toen al goede hoop op warm water.
Een kwartiertje na het douchen regent het al weer en nu zo hard dat het grasveld op de camping in korte tijd in een grote waterplas veranderd. Vlak voordat we voor het avondvangen willen vertrekken is het echter weer droog en gokken we het er op om toch op pad te gaan. Langs de weg lopen veel van de mensen in regenpakken of hebben aftandse parapluutjes waarmee ze lopend langs de weg van de fabriek terug naar huis gaan. Ze hebben zichtbaar lol, waarschijnlijk omdat de regen weer verfrissing heeft gebracht. Het is vandaag inderdaad een merkbaar frisse dag, Bennie leest op de buitenthermometer 31 graden celcius af….
Op het Zambeef terrein aangekomen stellen we vast dat de meeste zwaluwen rond het slachthuis zijn verdwenen. Er zitten nog wel enkele tientallen bosruiters en gele kwikken, maar in de lucht en op de draden is het leeg. Nu maar afwachten of ze er nog zijn op de slaapplaats. Dat blijkt mee te vallen want meteen nadat we het lokgeluid aan zetten komen er al enkele tientallen nieuwsgierig kijken. Onder de netten staat ongeveer 5 cm water dat als een kabbelend beekje door het nettenbaantje naar het irrigatiekanaal stroomt.
Onderweg zagen we al een Amurvalk op een draad zitten (met vlak daarbij een giant kingfisher, leuk ter groottevergelijk, ze zijn beide namelijk net zo groot) en deze meldde zich al snel op het moment dat de eerste zwaluwen rondvlogen. Er kwamen eveneens 2 grijze wouwen laag overgevlogen, maar daar zijn de zwaluwen veel minder beducht voor. Na enige tijd scheerde de valk laag over het terrein en keilde kennelijk om de hoek tegen het net aan want de stokken zwabberden heen en weer. Ik zette door het water een sprint in, maar kwam veruit te laat want ik zag de valk al niet eens meer. Al snel daarna kwamen de zwaluwen naar beneden en zeilden mooi laag de netten in. Tussen de zwaluwen zaten echter ook zwermpjes van quelea’s en die stortten zich ook massaal in de netten. Ik kreeg dus al niet eens de gelegenheid om terug te lopen en bunnen te halen. Voordat Peter en Bennie bij mij kwamen had ik al zeker 50 quelea’s uit het net verwijderd en was ik amper aan zwaluwen toegekomen. Die hingen er echter ook wel weer in leuke aantallen tussen en zo hebben we ondanks het feit dat we maar 3 in plaats van 4 netten hadden staan toch nog een verdienstelijke avond gehad met heel veel mazzel dat het droog bleef. In het restaurant op Fringilla farm bleek dat de manager na ruim een jaar het infopaneel over het ringonderzoek aan boerenzwalwen af had. Met gepaste trots werd het paneel aan ons getoond en haast vanzelfsprekend moesten wij bij het paneel op de foto. Nadien hebben we weer heerlijk kunnen genieten van het buffet waarop vanavond onder andere crocodile-pie stond vermeld. Navraag leerde echter dat het een pie was die slechts de vorm van een krokodil had. Wij blij…… voor de krokodil ! Alles is werkelijk weer volledig tot leven gekomen; op de weg terug van het restaurant is het buiten in de wegbermen en weilandjes een enorm concert van diverse geluidjes van kikkers en padden. Over een afstand van een 25 meter hoor je al snel zeker 5 soorten geluiden; prachtig en volledig passend bij de sfeer van Afrika.

Foto Infopaneel.

Totalen avondvangst (36 mtr net) :
----------------------------------

Boerenzwaluw 132
Oeverzwaluw 5
Red billed firefinch 1
Red headed quelea circa 80 (ongeringd los)
------------------------------------------
Totaal : 138 vogels nieuw geringd


Zaterdag 8 Januari 2010 : Chisamba, Fringilla farm / Zambeef.
Om 05 uur na een bijna slapeloze nacht (waarin vanaf ongeveer 01:30 uur met veel herrie varkens achter de chalets werden geslacht) opgestaan en in de auto gesprongen om voor de tweede maal een ochtend te gaan vangen. Het heeft vannacht waarschijnlijk niet meer geregend, maar het is nog wel zwaar bewolkt in de lucht. Als we het terrein zijn opgereden begint het echter toch weer te regenen als we de dompelbak doorrijden. We staan enige tijd af te wachten of het doorzet en dat lijkt inderdaad te gaan gebeuren. Dus keren we om en duiken nog lekker weer ongeveer anderhalf uur in bed. Om vervolgens te concluderen dat het vrijwel geheel droog is gebleven….. Dus togen we wederom naar het Zambeefterrein. Dit keer niet om de netten open te schuiven, maar om te proberen een valk of klauwier met de ball-chattri te vangen. Op de electriciteitsdraad langs de hoofdweg over het industrieterrein zit een prachtige Amurvalk of Eastern red-footed falcon. We leggen de val uit en binnen een minuut hebben we resultaat… meteen steekt één van de vele werknemers die langs de weg lopen over om rechtstreeks naar de val te lopen om te kijken at het is. Een ferme schreeuw van Bennie kan de man maar net op andere gedachten brengen. Vervolgens passeren er in korte tijd al meerdere vrachtwagens, wandelaars, fietsers en motorrijders. Ook de valk vindt het al vrij snel welletjes en vliegt weg richting de bedrijfsgebouwen van de maalderij. Ineens spatten daar 2 groepen van toch zeker 100 exemplaren elk van bosruiters op uit schrik van de valk. We besluiten om later op de dag maar eens op die plek te gaan kijken om te zien waarom die vogels daar zo dicht bij het gebouw zitten. Dat kan al vrij snel plaatsvinden, want we zijn nog niet weg of het begint weer te regenen. En dit keer hard en aanhoudend. Gelukkig kunnen we ter plaatse kijken vanuit het gebouw waar tientallen medewerkers lopen te zeulen met zakken van 50 kg kippenvoer. Metershoog liggen de zakken opgestapeld. Daar komt bij ons geen spierkracht meer aan te pas, maar hier wordt dat allemaal met het handje opgestapeld. Vanonder een afdak met een stapel met kippenstront gevulde zakken kunnen we in de stromende regen mooi over het modderige terrein kijken en we zien toch zeker 100 – 150 koereigers staan. Maar ook enkele kemphaantjes, bosruiters (de grote groep is nog niet teruggekeerd), Smith’s plovers en …. een grutto ! In één van de draden van de electrische afrastering langs het terrein hangt een dode vogel, maar het is mij echt te onaantrekkelijk om in de stromende regen en door een enkeldiepe laag van modder en stront naar die vogel te glibberen om te kijken of er een ring om de poot zit. Andere keer dan maar… De regen houdt lang aan en we gaan maar weer terug naar Fringilla. Als we daar goed en wel bezig zijn belt Edwin de tuinman met de mededeling dat hij een levende muis heeft gevangen. Da’s mooi, want Peter was op zoek naar een exemplaar als lokker voor in de ball-chattri. We maken een afspraak om Edwin te ontmoeten bij het tankstation langs de highway. Daar aangekomen staat hij ons al op te wachten met een koffiepot met daarin een grote muis. We schrikken van de grootte… weten wij veel dat de muizen hier zo groot zijn… het lijkt wel een jonge rat !!!
We betalen Edwin 5000 Kwacha (ongeveer 1 euro) maar hij is daar echter niet tevreden mee. ‘Het is voor mijn vrouw’ zegt hij en we vragen ons af of dat een zachte aandrang tot doneren van meer geld of een dreigement is…. We beloven hem een gelijk deel later te betalen want we hebben verder alleen biljetten van 50.000 Kwacha, en om de man nou een half weeksalaris voor 1 muis te gaan betalen….
De muis wordt met wat voer in de kooi gezet en langs de weg uitgezet. . Het blijkt echter al vrij snel dat de vogels waar we het bij proberen totaal geen belangstelling hebben voor zo’n groot log muisbeest. Al wachtend zien e nog wel heel mooi een black-chested snake eagle over het maisveld komen vliegen. Die vangactie staken we na een tijdje ook maar weer en we richten onze doelen op de eventueel aanwezig steltlopers op het modderveld waar we de hele week een groep mannen bezig zagen om zakken met mest uit te storten en op rillen te leggen. Die moesten inmiddels wel vrij zijn en dus zouden er wel meer vogels op de mestvaalten staan. Dat bleek inderdaad het geval en het ging om enkele tientallen bosruiters en oeverlopers, enkele kemphaantjes, veel koereigers, heilige ibissen en Smith’s plovers. We beginnen met het opzetten van twee netten om nog net een uurtje te vangen voordat de volgende naderende regen begint neer te plenzen. Dat valt tegen, de ondergrond is nog bikkelhard van de droogte en de regen meldt zich al na een 10 minuten. Weer een vangactie mislukt dus…. We rijden dus maar weer naar Fringilla, maar kijken eerst nog even langs het weggetje waar de mestvaalten pal langs de weg liggen. Tot onze grote verrassing zien we daar tussen alle vogels een drietal exemplaren van de painted snipe staan. Het gaat om een vrouwtje (die hebben bij deze soort het mooiste kleed) en 2 mannetjes. Wat een prachtvogels… Verderop treffen we nog tweemaal parelhoenders oftewel helmeted guineafowl op de weg. Verder bij het grote stuwmeer nog 2 ralreigers, steltkluten, enkele black crakes, een black egret en natuurlijk weer de onvermijdelijke kleine zilverreigers.
Nadat we vervolgens weer ruim anderhalf uur op de camping hebben zitten wachten tot het droog wordt begint het tegen 16:30 uur toch beter te worden en zijn er zelfs enkele opklaringen. En meteen zien we roofvogels over komen vliegen. Een white-backed vulture, even later gevolgd door nog 5 exemplaren. Bij het toiletgebouwtje zien we een paar kleine magpie mannikins langs komen vliegen en zit er ook nog weer een prachtige plum coloured starling in de top ven een boom te roepen.
In de hoop dat het deze keer toch echt droog blijft vertrekken we weer naar Zambeef voor de avondvangst van de boerenzwaluwen. En inderdaad, we hebben mazzel; het blijft droog, en we vangen best wel goede aantallen ondanks het feit dat de zwaluwen weer getergd worden door minimaal 1 rondjagende valk. Ook komt er nog weer een velduil overgevlogen en zien we weer 2 grijze wouwen naar hun slaapplaats vliegen.
Als we alle vogels uit de netten hebben en we weer vertrekken zien we in het schijnsel van de koplampen van de 4-wheel drive een man lopen met een grote boomstam over z’n schouder; het blijkt de bewaker van de irrigation-pipe te zijn die even wat brandhout voor z’n vuurtje heeft bijgehaald en nu in het stikdonker onderweg terug naar z’n werkplek midden in de bush is. We blijken vanavond drie terugvangsten bij de zwaluwen te hebben, 1 vogel van onze 1e dag, 1 vogel van vorig seizoen en een vogel uit het 1e seizoen, nu 3 jaar geleden. Da’s dan toch een opstekertje op een dag waarop veel liep zoals we het liever niet hadden gezien…

Avondtotalen (48 mtr net) :
---------------------------

Boerenzwaluw 122 + 4 eigen terugvangst.
Oeverzwaluw 15
Grey rumped swallow 6
Rietzanger 11 + 2 eigen terugvangst
Grote karekiet 1
-----------------------------------
Totaal 157 vogels


Zondag 9 Januari 2010 : Chisamba en Lusaka.
Het leek vanochtend een stuk stabieler in de lucht te zijn geworden en tijdens het meten en wegen van de vogels brak de zon af en toe al door. De temperatuur schoot dus meteen omhoog naar een aangename 31 graden. Vroege thermiek dus en weldra hing er ineens een groep van ongeveer 50 Abdim’s storks boven de camping. Een prachtig gezicht.
Het is Zondagochtend en dat betekent hier rond het industrieterrein van Zambeef dat er weliswaar nog veel drukte is, maar het stelt niks meer voor ten opzichte van een doordeweekse dag. Het is wel een drukte van jewelste met mensen die in hun beste kleren langs de hoofdweg lopen om een eind verderop naar de kerk te gaan. Wie geld kan besteden kruipt in een klein minibusje waar ongeveer 15 mensen in passen.
Wij gaan na afloop van ons eigen ochtendritueel ook op pad. We willen proberen om contact met het thuisfront te zoeken in een internetcafé en omdat hier in de omgeving niets meer beschikbaar is gaan we daar dus maar voor naar Lusaka. Bennie wil ook nog een paar souvenirs kopen en dat valt dus mooi te combineren met een bezoek aan de Afrikaanse Zondagmarkt in Lusaka.
Onderweg wordt het snel warmer en zonniger; we zien o.a. nog een black-chested snake eagle en stellen vast dat de mais van de locals er met een hoogte van ongeveer 40 tot 50 cm wel heel beroerd voorstaat ten opzichte van de torenhoge mais van de grote niet-Afrikaanse boeren. De markt in Lusaka heeft de voorspelbare zaken als houtsnijwerk en allerlei kleurrijke kleding en lappen die overwegend fabrieksmatig bedrukt zijn, maar ook heel originele zaken als kameleons gemaakt uit gerecyclede limonadeblikjes (bij ons ook wel in de wereldwinkels verkrijgbaar), en lokale planten en jonge boompjes. Al zoekende naar een leuk T-shirt vinden we ook nog shirts met het opschrift 100% Mazungu. Die T-shirts zullen ze vast gaan aanprijzen als ze ontevreden zijn over de te veel afdingende of niets kopende blanke toeristen want Mazungu is een scheldwoord voor de blanke man.
In de loop van de middag arriveren we terug op Fringilla farm en halen de gemiste siësta nog even in. Om goed 17:30 uur vertrekken we weer richting de vangplek voor de avondvangst en ontdekken dat zich in de verte een enorm onweersgebied aan het ontwikkelen is. Gelukkig staat er maar heel weinig wind bij en lijkt het zich amper te verplaatsen. We gokken er op en zetten alle 4 netten van 12 mtr op. Als snel arriveren de eerste zwaluwen (ze komen altijd veel vroeger bij regendreiging) maar zien we meteen ook een grijze wouw overvliegen en tevens jaagt er weer een valk rond bij de netten. Nadat we eerst een tiental quelea’s en enkele orange-breasted(zebra) waxbills uit de netten hebben gehaald duiken al snel de eerste zwaluwen naar beneden. Tussen de vogels die we tijdens het wachten op slaaptrek voorbij zien komen zien we vanavond naast wederom 2 grijzen wouwen voor het eerst een kwak.
Plots sprint Peter met alles wat hij kan richting de netten. Raak…. Hij heeft een valk de netten in zien schieten en is er op tijd bij om de vogel vast te pakken voor deze weer uit het net springt. Het blijkt een red-necked falcon te zijn. Wat een prachtige vogel. Daar zullen de zwaluwen vanavond in ieder geval niks meer van te vrezen hebben. Of hij hier morgen nog weer rond zal vliegen moeten we maar afwachten.
Ondertussen is het onweer dreigend dichterbij gekropen en besluiten we om net iets vroeger dan normaal met het uithalen van de zwaluwen te beginnen. Dat wordt nog even stevig doorwerken, maar uiteindelijk hebben we alle vogels en vangspullen net binnen als de wind voor de bui uit aan komt zwellen. Als we met de 4-wheel drive vanuit het modderpad de hoofdweg op het Zambeef-terrein weer opdraaien vallen de eerste sputters regen. Het bliksemt dan al aan alle kanten om ons heen. Eenmaal op Fringilla aangekomen zijn we ons nog maar net aan het omkleden als de stroom al uitvalt. Dat is hier vrijwel standaard als er onweer losbarst, maar tot nu toe zijn wij er deze week genadig van af gekomen en is dit pas de eerste keer. Wat hebben we dus weer gemazzeld !!!
We duiken op tijd het bed in want we hebben het plan voor een ochtendvangst weer eens opgepakt en dan loopt de wekker om 04:45 uur al af…

Avondtotalen (48 mtr net) :
---------------------

Boerenzwaluw 129
Oeverzwaluw 9
Grey rumped swallow 6
Grote karekiet 2
Rietzanger 1
Gele kwikstaart 1
Red headed quelea 1
Orange –breasted (zebra) waxbill 8
Red-necked falcon 1
----------------------------------
Totaal : 158 vogels nieuw geringd


Dinsdag 11 Januari 2010 : Chisamba, Fringilla farm/Zambeef.
Eindelijk…. om 04:50 uur opgestaan zonder gekletter op het zinken dak van de cabin. Dus snel de laatste spullen in de auto gegooid en op pad naar de vangplek. Het is nog wel bewolkt, maar in de verte begint het laag aan de horizon oranjerood te gloren. Al tijdens het opzetten van het eerste extra net schiet er een malachite kingfisher over het stroompje waar we dit net dwars overheen hebben staan en springt meteen in het net. Dan ben je er nota bene direct bij, maar de vogel zit gelijk al loeivast in het net gedraaid. Als ik hem na wat puzzelwerk verwijderd heb draai ik mij om en zie nog net een grote purperkoet langs komen vliegen vanaf het irrigatiekanaaltje. Wat een bakbeesten als je ze zo van dichtbij ziet !!! Vervolgens loop ik verder om op 2 plaatsen mijn MP-3 spelertjes neer te leggen met geluiden van europese soorten. Voor de zekerheid neem ik al vast wat zakjes mee, maar meteen zie ik al een hele serie rietzangers hangen. Aan de slag dus maar. Tijdens het uithalen zie ik tot 3 keer toe enkele Black crake’s onder de netten in de fijne vette grijze klei lopen terwijl er boven mij een groep van 8 pink-backed pelicans overvliegt en iets verderop 3 treintjes van samen ongeveer 60 koereigers vanaf hun slaapplaats naar de koeienkraal bij de maalderij vertrekken; wat een ervaring om zo te mogen staan werken. Ondertussen hoor je op meerdere plekken grote karekieten zingen dat het een lieve lust is; en dat zijn er meer dan die we op de MP-3 spelers afspelen…. Als ik blij ben de meeste vogels uit het net te hebben gehaald en bij het achterste net kom staat mij een verrassing te verwachten… in 1 net hangen als een krans compleet in de vorm van de zwerm ongeveer 40 red-headed quelea’s. Pfffff… ook die er nog bij.. Peter ne Bennie zullen zich wel afvragen waar ik blijf. Ze hangen nog niet lang want de meesten zijn er redelijk makkelijk uit te halen en gelukkig zijn ze laag ingevlogen want als deze beestjes met het net over de bovenste baan buitelen ben je helemaal klaar….. Ik besluit de vogels allemaal ongeringd los te laten want we hebben van de 2,3 mm Cape town-ringen nog maar minder dan 200 stuks te gebruiken dus daar moeten we eerst maar eens andere Afrikaanse soorten mee ringen die hier tenminste niet als een pest gezien worden. Bennie vertelde afgelopen week wel dat er een SAFRING-project loopt naar aanleiding van het negatieve imago van de quelea’s waarbij je de gebruikt ringen vergoed krijgt, maar daar hebben we nu geen nieuwe ringen voor terug voordat wij weer thuis zijn.
Tijdens het ringen van deze vogels van de eerste ronde hebben we amper tijd om eens om ons heen te kijken, maar we zien nog wel een groepje van 5 white-backed vultures en een prachtige man grauwe kiekendief / montague’s harrier. In de tweede ronde hangt er in het net boven het stroompje een woudaapje. Een heel mooi uitgekleurd adult exemplaar van de Europese ondersoort Minutus. Van deze soort hebben we vorig jaar maar 2 keer een juveniel exemplaar gevangen, beide in de schemer. Nu heb ik er dus pas mooie foto’s van kunnen maken. In dezelfde ronde vangen we net als eerder deze week weer een diksnavelwever, maar nu een adulte man met natuurlijk weer die bullebak van een kop en snavel maar daar bovenop als extra accent 2 grote witte vlekken. Als de zon er flink op begint te branden komt er weer meer beweging van de thermiekgevoelige vogels. We zien een drietal yellow-billed storks voorbij komen vliegen en even later passeren er daarvan 5 thermiekend. Als we eindelijk aan het zetten van een pot koffie toekomen geven we de medewerker van Zambeef die de wacht houdt bij het pompgebouwtje voor de irrigatie (waarom eigenlijk?) ook een beker. Dat wordt op de bekende, in onze ogen overdreven, grote dankbaarheid aanvaard, en hij gaat verder met het spoelen van de kippendarmen. Een tijdje later zijn Bennie en Peter een ronde langs de netten aan het lopen en blijf ik achter om de eerste ringspullen al op te bergen. De man komt dan inmiddels naar mij toe lopen om de koffiebeker in te leveren. Hij spreekt met gevouwen handen en buigend zijn dank voor het aanbieden van een kop koffie uit, om vervolgens in één zin er achteraan toe te voegen : “I want to have your minicamera”.
Tja, dan rest je maar één ding, en dat is proberen uit te leggen dat zo’n leuk klein apparaatje ook voor ons wel veel geld kost. Als ik dan ook vertel dat die camera hier anderhalf miljoen Kwacha zou kosten schrikt hij zich een hoedje en begint beschaamd te lachen…
Het ochtendvangen heeft weer leuk wat vogels opgeleverd en tevens ook nog weer een paar nieuw waargenomen soorten. Vanaf het Zambeefterrein gaan we nog even op zoek naar een brood, maar in de omgeving is op alle adressen die we bezoeken geen brood verkrijgbaar. En wanneer er weer brood komt weet men je ook niet te vertellen. Dus lunchen we maar weer veel te zwaar op Fringilla.

Totalen ochtendvangst :
------------------------------------------------
Rietzanger 32
Europese kleine karekiet 2
Afrikaanse kleine karekiet 2
Afrikaanse grote karekiet (Cape reed warbler) 5
Europese grote karekiet 7
Afrikaanse snor (Little rush warbler) 1
Boerenzwaluw 1
Blackeyed bulbul 1
Village weaver 1 (+ meerdere ongeringd los)
Lesser masked weaver 2
Thick-billed weaver 1
Malachite ijsvogel 4
Red-shouldered Widow 2
Orange-breasted (zebra) waxbill 4
Red-billed firefinch 4
Bronze mannikin 1
Woudaapje 1
Red-headed quelea circa 40 ongeringd los
-------------------------------------------
Totaal 81 vogels nieuw geringd.


’S Middags is het weer behoorlijk warm. We hebben weer veel stabieler weer en dan vliegt de temperatuur al snel naar waarden van rond de 35 graden. Op de zwaluw-vangplek is het als weaan het eind van de middag arriveren dan ook nog lekker warm in de zon. We staan langeb tijd te wachten, maar zien maar één keer een groepje zwaluwen overvliegen. Vrijwel meteen daarna passeert er een valk, en even later concluderen we dat er minimaal 3 valken tegelijkertijd rondvliegen op de vangplaats. Daar worden zwaluwen niet vrolijk van en de eindconclusie van deze avond is na het vangen van slechts 7 zwaluwen : vertrokken !!!
We mogen hopen dat daar morgen nog weer kentering in komt en dat dit een incident is naar aanleiding van e aanwezigheid van die valken.

Totalen avondvangst (48 mtr net) :
----------------------------------

Boerenzwaluw 7
Orange-breasted (zebra) waxbill 4
----------------------------------
Totaal 11 vogels nieuw geringd


Dinsdag 12 Januari 2010 : Chisamba, Fringilla / Zambeef.
Peter is vroeg opgestaan om met de ball-chattri te gaan vangen op het gazon op de camping. Je weet maar nooit of er nog weer een sperwer zit… en inderdaad, al snel hoor ik hem roepen dat hij een sperwer heeft gezien. Even later komt hij enthousiast de cabin binnenlopen om de telescoop te pakken, want de sperwer blijkt bij de ball-chattri te zitten. Als ik buiten kom zit hij er al bovenop en voor we het weten hebben we hem gevangen… het blijkt een shikra/African little sparrowhawk te zijn in het tweede winterkleed. Een stuk kleiner dan onze europese sperwer en het meest in het oog springende verschil in kenmerken is wel dat de nagels korter zijn en dat de druppels op de borst groter zijn dan bij onze sperwers.
Na het ontbijt rijden we het Zambeefterrein weer op om te kijken of we daar ook zo’n succes kunnen halen. En ja hoor… de eerste beste scharrelaar/rufous bellied roller waar we de val voor op de wegkant zetten springt er binnen 10 minuten op, en we vangen hem. Jeemig, het kan verkeren… wat een gigantisch felle veren heeft die vogel. Als je ze in het veld observeert valt dat al op, maar in de hand….. Het is een adulte vogel met handpenrui in de eindfase; de 3 buitenste handpennen zijn nog oud, daarna komt er een halfvolgroeide nieuwe pen en de rest is nieuw en voltooid. Bij het maken van foto’s ziet de vogel z’n kans schoon en grijpt mij met z’n snavel midden op m’n hand. De knijpsporen blijven er de rest van de dag in staan…
Nu het geluk ons met de vangsten toe lijkt te stralen proberen we ook nog even met 2 mistnetten te vangen bij de mestverwerkingssite. We zetten 2 netten over plassen van vies, stinkend zwartbruin vocht dat uit langs de weg gestorte mest, koeienhoeven en –hoorns en ander dierlijk afval sijpelt. Dat schijnt zeer voedselrijk te zijn voor bosruitertjes want ze komen er in aantallen tot een stuk of 30 op af. In drie rondes vangen we in totaal 4 bosruitertjes. Er staat waarschijnlijk toch net iets teveel wind op de netten en het zijn natuurlijk vogels die de netten bij daglicht heel goed kunnen zien. Tijdens het rondrijden genieten we nog van een groepje kleine Pytilia’s en Firefinches die onder een acaciaboom foerageren op de zaadjes die op de grond liggen. We zien er de Orange-winged (golden-backed) pytilia, de Red-billed firefinch, de Blue waxbill (southern cordonbleu) en ook een exemplaar van de Cut-throat finch, een mannetje met die mooie rode streep langs zijn hals alsof die doorgesneden is (weet je meteen waar hij z’n naam aan te danken heeft). De soort is nieuw voor deze trip en voor mij en Peter. Later nog een nieuwe soort, de Namaqua dove, met z’n 28 cm (de helft daarvan zit ‘m in z’n lange staart) één van de kleinste bosduifjes van Afrika. Terug op de camping komt Edwin met een grote waterschorpioen van zo’n 6 cm aan en vraagt of we die ook voor de ball-chattri kunnen gebruiken. Vanmorgen bracht hij ook al een grote olifants-mestkever die op de weegschaal ruim 8 gram bleek te wegen. Die beesten zijn allemaal enorm groot hier ! Maar toch te groot voro het vangen van klauwieren en verwanten.
Aan het eind van de middag vertrekken we weer richting het Zambeef terrein waar we deze keer naast het vangen van zwaluwen gaan proberen steltlopers te vangen. Peter en Bennie gaan op de zwaluwen en ik wordt uit de auto gezet met 2 lange netten en toebehoren en met die spullen loop ik als met een knapzak over de schouder door het hoge gras naar de rand van het meer waar een smalle slikrand ligt. Aanvankelijk springen er hele hordes groene sprinkhanen voor mij op uit het hoge gras (vandaar al die klauwieren hier), maar als ik in de overgangszone naar een soort rietachtig gras terechtkom zwermen er een paar groepjes van wel 100 orange-breasted(zebra) waxbill’s op die zitten te foerageren in de zaden die er inmiddels talrijk voorhanden zijn. Langs de slikrand zit van alles.. kemphanen, vorkstaartplevieren, steltkluten, red-billed ducks, knob-billed ducks, bosruiters, 8 pink-backed pelicans, white-faced whistling ducks en ook tientallen gele kwikstaarten en rietzangertjes. Als ik met de netjes aan het opzetten ben komt er een African Skimmer voorbij vliegen. Die hadden we nog niet gezien. De stokken zijn makkelijk de klei in te drukken dus de boel staat al snel. Ik zet het geluid op de MP-3 speler op vorkstaartplevier en val om van verbazing… ik ben nog niet terug aan de oever of het zweeft boven mij al vol met vorkstaartplevieren die als zwaluwen door elkaar heen kruisen en rakelings over de netten scheren. Binnen 5 minuten hangt er al één in en dat stimuleert de rest om nog dichterbij te gaan kijken. Er is echter nog te veel daglicht en de netten zijn voor de vogels nog te goed zichtbaar. Na een half uur waag ik het er op om de vogels te gana uithalen want er hangen er wel een paar meer bij. Dat blijken er dus 3 te zijn en verder zit er nog een bosruitertje bij. Ik trek mij met de vogels terug de oever op en schuil in het gras dat hier ruim 1,5 mtr hoog is. Terwijl ik wacht hebben kleine zangertjes mij niet in de gaten en komen ze langzaam dichterbij. Zo zit ik uiteindelijk met rondom mij ongeveer 100 orange-bellied(zebra)waxbills. Prachtig, wat een mooi gebeuren..
Als de zon onder is gegaan beginnen er in rap tempo groepen kemphanen en bosruiters nieuw binnen te vallen. Ook voegen zich veel eenden bij de steltlopers. Ik sluip door het gras verder richting de waterkant. Daarbij schrik ik ineens een grote antilope op die hier in het hoge gras lag. Luid mekkerend rent het dier weg. Even later springt er ook nog een Swainson’s Francolin op. Vanuit de waterkant zie ik de eenden en steltkluten op ongeveer 10 meter voor mij en ze hebben me niet in de gaten… Als het licht al behoorlijk minder wordt en de waterspiegel oranje begint te kleuren komt er ineens een groepje African skimmers langsvliegen. Als een trein scheren ze voorbij met hun grote ondersnavels een streep door het water trekkend. Wat een prachtig gezicht…. Voor mij het hoogtepunt van alle vogelwaarnemingen tot nu toe… Inmiddels zijn er honderden kleine visjes naar het meest ondiepe water van het meer gezwommen en beginnen daar te foerageren. Dat trekt duidelijk weer grote vissen aan en regelmatig hoor je een grote smak of klap van een staart. Op het strand ligt de kopplaat van een catfish, een meervalachtige die hier in het meer zit. De proporties van die schedelplaat geeft wel aan dat het hier om vissen van ruim anderhalve meter gaat. Als het flink donker is en de zwaluwvangspullen na weer een tegenvaller opgeruimd zijn arriveren Peter en Bennie door het hoge gras en halen we de laatste gevangen vogels uit de beide netten.. Er zijn intussen 7 kemphanen en als superklapper een goudsnip / painted snipe bijgekomen. Die laatste was een soort waarvan je droomt om te mogen ringen; dat we er nu na een eerste vangpoging er zo maar mee in de hand staan maakt je stil…
Wat was dit weer een prachtige avond, een moment waarop je je weer eens realiseert hoe bevoorrecht je wel niet bent om dit allemaal te kunnen doen.

Totalen ochtendvangst:
-------------------------------

Shikra 1
Lilac breasted roller 1
Bosruiter 4
-------------------------------
Totaal : 6 vogels nieuw geringd


Totalen avondvangst (48 mtr net) :
----------------------------------

Boerenzwaluw 7
Grote karekiet 1
Cuckoo finch 1
Oostelijke vorkstaartplevier / Red-winged pratincole 3
Westelijke vorkstaartplevier / black-winged pratincole 1
Kemphaan 7 (1 man en 6 vrouw)
Goudsnip / Painted snipe 1 (man)
--------------------------------------------------------
Totaal : 21 vogels nieuw geringd


Woensdag 13 Januari 2010 : Chisamba, Fringilla / Zambeef.
Van,orgen wederom wakker gemaakt door een amechtig hijgende Peter die de kamer binnen kwam lopen met de ball-chattri en een shikra in z’n hand. Ditmaal een magnifiek adulte vogel. De vogel werd gevangen terwijl de ball-chattri vlak achter een groep campers stond.
Die campers waren gisteravond laat nog gearriveerd en het bleek een groep Zuid-afrikanen te zijn die een rondreis door de regio maakten. Al snel hadden enkelen van het gezelschap in de gaten wat onze activiteiten waren en vanzelfsprekend duurt het dan maar even voor je de eerste geïnteresseerden bij de ringtafel hebt staan. Vrij snel daarna vertrokken ze één voor één. Even later kwam een bezorgde Edwin bij ons en vroeg of iemand van het gezelschap ons de sleutels van de cabins had gegeven. Ze bleken dus zonder betalen te zijn vertrokken. Later bleek dat ze de sleutels hadden afgegeven bij de bewaker aan de poort, maar die had ze in z’n broekzak gestopt en was naar huis gegaan. En dan krijg je dus al snel de situatie dat een zakenman naar z’n cabin wordt gebracht waar hij een uur buiten op de veranda zit te wachten tot de sleutel gebracht wordt.
We hebben vanmorgen op het Zambeef-terrein nog een tijdje ons geluk geprobeerd met de ball-chattri, maar zowel lilac-breasted rollers als fiscals waren niet bereid om aan de gedekte tafel aan te schuiven. Tijdens het wachten zagen we no een mooie man scarlet sunbird.
We zijn nog even naar het irrigatiekanaal gereden waar we vorige week de saddle billed storks zagen, maar deze keer zat er niet bijzonder veel. Wel hebben we daar als een schim tussen het riet nog een glimp kunnen opvangen van een Allen’s lesser gallinule oftewel kleine purperkoet. De warmte werd op deze plaats al snel bijna ondraaglijk en de waarnemingen liepen snel terug. Tijd voor een lunch bij Fringilla dus… Daar was het lang wachten op de broodjes hamburger die er niet bleken te zijn omdat er geen broodjes waren. Geef ons dan maar alleen maar een hamburger was het alternatieve voorstel van Bennie. De ober toog weer naar binnen en kwam een minuut of 5 later weer naar buiten met de opmerking: “er zijn geen hamburgers meneer”. Dus werd het een , overigens overheerlijke Fringilla chicken-pie met friet. Dat legde weer een bodem voor de middag… Tijdens het wachten op de bestelling zag ik in 1 boom in de tuin nog even 3 nieuwe soorten voor deze reis: een yellow-breasted apalis, een african yellow white-eye en een african green pigeon. Dat veraangenaamd zeg…
Om 17 uur hebben we een take-away maaltijd opgehaald omdat we plannen hadden om weer een avondvangst voor steltlopers te gaan houden. We hebben samen wat extra netten opgezet en net als gisteren ben ik achtergebleven. De vorkstaartplevieren bleven na het activeren van het geluid erg hoog rondvliegen, en al snel bleek waarom: er vloog een lannervalk rond die al snel gezelschap kreeg van een tweede exemplaar. Ze zaten flink achter de vorkstaarten aan te jakkeren, maar waren ook regelmatig met elkaar aan het vechten. Op een gegeven moment zeilden ze naar de rand van het meer en begonnen met stootduiken op 2 grote roofvogels die in de top van één van de bomen zaten. Het bleken visarenden te zijn, die echter niet onder de indruk van de grote valken waren… Al dit gedoe hield duidelijk de vogels op afstand en daardoor werd het aanvankelijk een heel slechte avond te worden, maar met het arriveren van Peter en Bennie werd het al snel beter…. Ze brachten eten !
We hebben het zitten te verorberen onder een prachtige Afrikaanse sterrenhemel, wat magnifiek toch weer… Daarna naar de netten, en we bleken de juiste strategie te hebben gebruikt. Er hingen heel wat vogels in de netten. En zo wisten we in twee rondes maar liefst 56 vogels uit de netten tevoorschijn te halen, waaronder weer heel wat kemphanen, maar ook een white-faced whistling duck, een hottentot-taling, een red-billed teal, een drietal kittlitz-plovers, twee kleine strandlopers (formaat boomklever), blacksmith lapwings (met een scherpe spoor op hun vleugelboeg) en een heuse joekel van een grutto. We zaten dus even met de handen, of liever gezegd, de bunnen vol met vogels. Daarom besloten we om de vogels maar meteen in het veld te ringen en meten . We zijn er dus maar midden mee op de weg gaan zitten in het schijnsel van de lampen van de auto. Dat ging prima, en in korte tijd liepen er rondom ons en over onze benen meer en meer vogels met een ring om… we vingen vanavond ook nog een Blacksmith’s lapwing die al een ring droeg. Het ligt zeer voor de hand dat die aangelegd is door de Amerikaan die hier vorige maand een paar nachten heeft gevangen. Nadat we een uur hebben zitten meten komt Bennie op het idee om de auto maar even te starten want anders zitten we met een lege accu. Je raadt het al…. Toch te lang gewacht…. Slechts een korte klik is het resultaat van het omdraaien van de sleutel in het contactslot…. O.K. daar sta je dan in de pikdonkere Afrikaanse nacht achterop een bedrijfsterrein met een 2500 kilo wegende terreinwagen die op een erg schuine wegkant staat. We hebben enige tijd geprobeerd om met z’n drieën de auto de weg op te duwen om hem daarna aan te drukken, maar dat lukte net niet. We zijn naar het eind van het pad waar we de auto hadden staan gelopen en hebben daar tevergeefs om hulp gevraagd. Dat lukte niet terwijl er toch regelmatig mannen in het stikdonker langs kwamen lopen die hun werk er op hadden zitten. Dus is Bennie doorgelopen naar de poort om hulp te halen en zijn Peter en ik achtergebleven. In no time hadden we 2 jongens bij ons staan die in de gaten hadden dat wij hulp nodig hadden. Dus wachten maar… Na ongeveer een half uur komt er een klein lichtje snel dichterbij; het blijkt Bennie te zijn die op hoge snelheid op een echte Afrikaanse fiets ( zo één zonder spatborden, met maar één trapper en geen licht) komt aanzeilen alsof ie de start van de ronde van Zambia dreigt mis te lopen… De bewaking aan de poort bleek geen verantwoordelijkheid te willen nemen om zonder overleg met de chef te gaan helpen; op het verzoek van Bennie of ze de chef wilden bellen om toestemming te vragen kwam slechts het antwoord dat dit uitgesloten was want de baas sliep… Dus Bennie naar de overkant van de weg, maar daar bij Fringilla hetzelfde resultaat. En dus heeft hij maar een fiets geleend en hebben we met hulp van de 2 jongens die al bijna een uur bij ons hadden staan wachten de auto van de schuine kant de weg op gedrukt en weer aan de praat weten te krijgen. En zo arriveerden we om 01:00 uur op de camping… maar wat een geslaagde dag toch maar weer.

Totalen vangavond (78 mtr net):
-------------------------------

Kemphaan / ruff 23
Bosruiter 14
Blacksmith lapwing (plover) 11 + 1 onbekende terugvangst
Groenpootruiter / greenshank 1
Hottentot-taling 1
Kleine strandloper / little stint 2
Kittlitz’s plover 3
Grutto / black-tailed godwit 1
--------------------------------------------------------
Totaal 56 nieuw gering en 1 onbekende terugvangst.


Donderdag 14 Januari 2010 : van Chisamba naar Kabwe.
Na het meten en wegen in de ochtenduren zijn we nog even naar het Zambeef-terrein gereden en hebben daar gezocht naar mijn teenslippers die ik bij het uit de berm drukken van de terreinauto moest hebben laten liggen want ze waren bij het inpakken voor de verplaatsing naar de andere vangplaats nabij Kabwe nergens te vinden. De slippers (plakkies heten ze hier…) zullen inmiddels al\wel gevonden zijn door iemand anders die ze waarschijnlijk nog veel beter kan gebruiken dan ik want ze waren in geen velden of wegen te bekennen. Toch leverde onze vergeefse zoektocht nog een nieuwe vogelsoort op die we nog niet op onze lijst van dit jaar hadden staan, de Brown hooded kingfisher, één van de bosgebonden ijsvogelsoorten. Ook dit exemplaar zat aan de onderkant van de boomkroon van een acaciaboom in een kurkdroog deel van het terrein. Verder ontdekten we nog een vogeltje dat duidelijk tot de waxbillfamilie behoort maar dat we totaal niet in het 5 cm dikke en 2100 soorten bevattende boek the birds of Africa south of the Sahara hebben kunnen vinden.
Na het verlaten van de poort van het Zambeefterrein zijn we links afgeslagen en op weg gegaan richting Kabwe waar we op de andere locatie bij de familie Burton zullen gaan ringen.
Onderweg de gebruikelijke taferelen van langs de highway lopende en fietsende mensen met handelswaar of boodschappen op het hoofd of low-low-budgetfiets; een ons op volle snelheid inhalende kleine truck met gesloten laadruimte en een wijd openslaande achterdeur waardoor je een complete familie op de laadvloer kon zien zitten. Tja, die moeten nog adem kunnen halen, dus die deur moet open blijven. Ze komen er hier even later gewoon mee door een politiecontrole heen…. Onderweg ook weer, onvermijdelijk, een gecrashede vrachtwagen met een totaal tot schroot verwrongen cabine. Gewoon op een recht stuk weg de berm ingeschoten en een aantal malen over de kop geslagen. Naar de toestand van de chauffeur kun je raden….
Na ongeveer een uur rijden komen we in Kabwe aan; de stad met 300.000 inwoners waarvan 80 % werkloos is en de gezondheid van de bevolking tot de laagste van het continent behoort doordat men hier letterlijk leeft op de puinhopen van afval van de mijnindustrie die hier gevestigd is. In de stad word je weer geconfronteerd met de onderkant van de samenleving in een ontwikkelingsland. Over straat lopen mensen in driedelig kostuum en attachékoffertjes tussen mensen met amper een draad aan hun lijf met tot grote karren uitgebouwde kruiwagens volgepakt met handelswaar of vracht die ze in opdracht naar een andere plek in de stad vervoeren. Langs de weg een lang lint van handelswaar variërend van bedden tot kleurrijke schoolrugzakjes tot grafstenen of metselblokken. En natuurlijk mogen de top-up stalletjes waar je GSM-beltegoed kunt kopen niet ontbreken; ze staan zelfs nog in de nederzettingen met traditionele lemen hutten met grasdaken. In Kabwe gooien we de tank van de 4-wheeldrive vol met diesel (hier omgerekend iets meer dan een euro per liter) en rijden verder naar de Burton’s die in het buitengebied op ongeveer 17 km buiten de stad wonen. We arriveren er weer in een oase van rust vergeleken bij het industrieterrein van Zambeef en de Fringillafarm die pal aan de great North road ligt.
Na te zijn gesetteld maken we een eerste rondrit over het terrein van Mapfundzalo ranch en zien meteen al weer een tiental nieuwe soorten zoals wattled plover, lizard buzzard (een roepend paartje langs de weg) , een slangenhalsvogel/African darter; een grey-headed gull en een mozambiquesijs/yellow-fronted canary.
Tegen de avond maken we ons klaar voor het te water laten…. Het water onder het riet staat weer dusdanig hoog dat we doelbewust een nat pak gaan halen om zwaluwen te kunnen vangen. We doen het deze eerste avond rustig aan met slechts 1 baantje met 2 netten van 12 en 9 meter. Het blijft lange tijd spannend of er überhaupt wel zwaluwen zitten, maar ineens duiken ze op en lopen de beide netten snel vol met vogels. Samen met een aantal forse wevers hangen de netten flink door en dus moeten we voortijdig het water in om te beginnen met het uithalen. Uiteindelijk hebben we een leuk aantal vogels met bij de zwaluwen maar liefst 7 vogels die al een ring van eerder dit seizoen dragen. Geen slechte eerste avond dus…

Avondtotalen (48 mtr net):
---------------------------------------------------

Boerenzwaluw 65 nieuw en 7 eigen terugvangsten
Oeverzwaluw 1
Rietzangers 9
---------------------------------------------------
Totaal 75 nieuw geringde vogels en 7 terugvangsten.


Vrijdag 15 Januari 2010 : Kabwe; boodschappen en panne.
Na het wegwerken van de vogels van gisteravond hebben we van Debbie een fantastisch ontbijt geserveerd gekregen, waarna we met 2 jongens van de ranch gewapend met takkenscharen en slashers naar de dambo zijn gereden om een extra baantje in het riet te hakken en in de struiken voorbereidingen te treffen voor een ochtendvangst. Struiken moeten weer bijgesnoeid en voor de netstokken moeten met grondboor en voorhamer niewue gaten gemaakt worden want Bennie heeft het tot nu toe niet aangedurfd om in z’n eentje een ochtendsessie te gaan houden, vooral vanwege het gevaar dat er zo ineens koeien bij je netten kunnen staan. Het bleek bij dat werk al veel warmer dan we hadden gehoopt, maar het is gelukt en we kunnen vangen. We hebben na de koffie van Debbie een boodschappenbriefje meegekregen en zijn vertrokken naar Kabwe om daar boodschappen in te slaan voor de komende week, geld te wisselen en ….. een lekke achterband te verwisselen ! We hadden er bij de Burton’s al wat extra lucht bij ingepompt, maar dat mocht niet baten. Gelukkig hebben we Kabwe er nog mee weten te bereiken en dan is hulp bij het verwisselen onvermijdelijk direct beschikbaar. Drie man sterk staan ze zich te verdringen om een paar pin (een pin is 1000 Kwacha = circa 20 eurocent) bij te verdienen. Tussen de muren van een parkeerplaatsje van een metaalhandel is het bloedheet, je verbrand je handen aan het staal dat er ligt opgeslagen. De mannen weten in korte tijd het wiel te wisselen en wij kunnen weer verder.
We halen boodschappen bij de Shoprite waar nog jongere knaapjes als de bliksem naast je auto staan om hem te bewaken (garandeert niks natuurlijk) of de ruiten te wassen. Bij de ingang loop je door een gordijn van jongens die weer van alles verkopen en binnen beland je in een hete, stoffige supermarkt waar van alles wordt omgeroepen in een krakende, piepende en snoeihard gillende omroepinstallatie en het vol loopt met mensen die vooral in de rij staan bij het vlees. Leuk toch, en zo anders dan bij ons…. Hier ligt het pootmais (volledig gecertificeerd en genetisch gemanipuleerd) in zakken van 5 kilo tussen de diepvrieskalkoenen, picknickspullen en plastic Vuvuzela’s. Merkwaardig, want de hoogste mais staat hier nu in bloei…..
Voor thuis neem ik een zak Kapenta mee; gedroogde kleine zoetwater-visjes die je gefrituurd eet en bij ons waarschijnlijk voor een paar euro in de aquariumhandel koopt, wie weet met CITES-papieren er bijgevoegd….
Net als gisteren ben ik een groot deel van de middag bezig geweest om grotendeels tevergeefs te proberen mijn e-mail te lezen en, het belangrijkst, het thuisfront te laten weten dat hier alles prima verloopt. Mijn provider (Ziggo eat your heart out…. ) functioneert weer totaal niet en voor ieder mailtje dat ik gelelezen heb wordt ik tot 20 maal direct na het inloggen weer uitgelogd. Dit ligt puur aan Ziggo want de andere mannen hebben geen enkel probleem met hun mail en andere websites zijn wel gewoon toegankelijk. Wel moet ik de internet-stekker met ducktape vastplakken en dan nog een strijkbout op de kabel zetten om te voorkomen dat de stekker er iedere keer uitvalt… maar ja, het blijft Zambia….

De avondvangst verliep met nu 4 netten van in totaal 45 meter net prima. Er waren meer zwaluwen dan de vorige dag en ze vielen mooi in. Met 126 zwaluwen zijn we gezien de omstandigheden zeer tevreden….

Totalen avondvangst (48 mtr net):
-----------------------------------------
Boerenzwaluw 118 nieuw en 8 eigen terug
Rietzanger 3
-------------------------------------------------
Totaal 121 nieuw geringd en 8 terugvangsten