zaterdag 24 januari 2009

Zaterdag 17 Januari 2009; Chisamba Zambia.
Om 5 uur loopt de wekker af. Buiten is het net droog, maar binnen nog niet. Het druppelt op m’n hoofdkussen nog wat na van de regen van afgelopen nacht…. We besluiten om toch maar niet op pad te gaan want het zal in het veld toch te nat zijn om fatsoenlijk uit de voeten te kunnen met het vangen en ringen. Dus maar weer omgedraaid in bed. Dat was verstandig want even later begon het toch weer te regenen.
De hoofdtuinman van Fringilla, Edwin, is terug op de lodge nadat hij naar de begrafenis is geweest van zijn kleinzoon van 14 jaar oud. Hij schijnt buikpijnklachten te hebben gehad en de volgende dag was ie dood. Waarschijnlijk cholera, dat heerst tenminste in de regio. In Zimbabwe sterven er momenteel velen aan (maar Mobutu ontkent dat…) en het is inmiddels ook opgedoken in de hoofdstad van Zambia, Lusaka, niet ver van hier. Medewerkster Francisca vertelde dat 12 jaar geleden de laatste grote uitbraak geweest is en dat er toen in Lusaka massagraven waren ingericht.
De tuinmannen hebben tijdens het grasmaaien (dat gebeurt hier allemaal met de slasher, een kruising tussen een zeisje en een machette) een kleine slang gevonden en laten hem trots zien. Het is een jonkie van een bruinrode soort die volgens Edwin niet giftig is maar erg groot kan worden. Deze wordt in ieder geval niet veel groter want even later wordt hij achter één van de hutten vakkundig een kopje kleiner gemaakt. Dat zit er toch in bij de mens: doden waar je bang voor bent. Dat gebeurt volgens Bennie hier met iedere slang die waar dan ook wordt aangetroffen… Ook Zambia wordt ‘in cultuur’ gebracht. In het toilet ligt een grote kever van zo'n 7 cm op z'n rug te draaien, nieuwsgierig wat zo'n beest weegt leg ik hem op de weegschaal, zie de foto...


Tijdens de ochtend’drive’ zien we minder vogels dan gisteren maar bij de eerste grote plas zien we wel een jonge Saddle billed Stork, de grootste van de hier levende ooievaars. Later nog een duidelijk herkenbaar ander exemplaar, een jong van een voorgaand broedseizoen, maar nog niet volwassen. Bennie ziet een snip komen binnenvallen en even later zien we hem in de begroeiing van de slootkant staan, een African of Ethiopian Snipe. Ook hebben we een leeuwerik goed kunnen zien en gedetermineerd als een rufous naped Lark. En natuurlijk zagen we weer vele soorten die onze waarnemingenlijst doet groeien en groeien.. We hebben een eindje verderop langs de weg boodschappen gedaan (was een soort bar waar men ook brood, water en softdrinks verkoopt. Na de lunch zijn we begonnen met een inhaalslag van de invoer van de vanggegevens en heeft Bennie nog een paar uurtjes netten gerepareerd. Tussendoor nog gesmuld van 2 heerlijke mango's. In het gras nog een zwarte miljoenpoot gevonden. die zijn hier tot 30 cm groot en onschuldig. Deze was zo'n 15 cm en rolde zich meteen op bij de geringste aanraking. Nog snel een paar mooie foto's gemaakt.

In de avond was het beter weer dan voorgaande avonden; aanvankelijk waren er echter minder zwaluwen, maar bij de schemer veranderde dat gelukkig. Tijdens het wachten vlogen er 2 grijze wouwen rond. Ook was er opvallende slaaptrek van zeker 300 Vorkstaartplevieren. Op het laatst toch zo’n 50 zwaluwen gevangen omdat ze nu mooi laag invielen. Bijvangsten: een schitterende Malachite Kingfisher en een Grey rumped Swallow. (lijkt veel op Oeverzwaluw maar heeft een diepere vork, zwart bandietenmaskertje en een bruinige borstvlek) en nog een vrouw Golden Weaver. Bij deze avondsessie hebben we opmerkelijk genoeg verder helemaal geen Europese rietbeestjes gevangen..... De regen en het onweer kwamen vanavond pas toen we net uit het restaurant weg wilden gaan. En hij kwam…… zo hard dat het water 2 meter het restaurant inblies. En die Zambianen worden er niet anders van…… Voordat we naar het restaurant liepen zagen Bennie en ik nog wel de meest heldere en langst durende meteoriet die we ooit zagen, magnifiek !!!! Later bleek na raadplegen van het internet dat er ook verscheidene waarnemingen hiervan in Nederland waren.

Zondag 18 januari 2009; Chisamba Zambia.

Om 5 uur liep de wekker af, maar wederom regende het. Dus omgedraaid in bed en om 5.15 uur maar opgestaan om de wekker van Jannes uit te zetten. Hij sliep er dwars doorheen en later bleek dat ie was gaan slapen met oordopjes in.... handug !
Het eten van gisteravond was kennelijk niet helemaal in orde want we stonden alle drie op met een gevoel alsof we net gegeten hadden. Bij mij resulteerde dat in een razendsnelle gang naar de wc die zijn sporen naliet….Het was bewolkt en er stond een bries van zo’n 3 Bft. die voor nog wat extra verkoeling zorgde. Om de verbranding toch wat op gang te proberen te krijgen ben ik met Jannes maar op sjouw gegaan achter de lodge. Eerst bij de vuilstort een groep van zo’n 30-40 Marabou's aanschouwd, één had een oranje plastic zak om de hals.
Langs een groot weiland zagen we weer diverse paartjes van de Red Bishop (ook genoemd: southern red bishop) en de Yellow Bishop. Verderop een nederzetting van lemen hutten onder de bomen. Echt primitief en volledig volgens het stereotiepe beeld dat wij van Afrika hebben, maar er stond wel een antenne op één van de lemen hutjes en het geluid van een radio schalde keihard door het bos…….
In die hoek troffen we ook een klein begraafplaatsje aan met 3 graven waarvan één van een Zuid-Afrikaan met de naam Kruger. We struinden verder over de groene savanne waar onder de bomen groepjes koeien stonden te grazen. De natuur riep weer en ik moest snel een plek zoeken om uit de broek te gaan. Ik moest mijn bemestingswerk echter abrupt afbreken want de koeien werden wel zeer nieuwsgierig en verdrongen elkaar om te kijken wat die witman uitgespookt had. Even later zagen we het eerste wilde zoogdier van ons verblijf: Een haas schoot voor ons uit door het hoge gras. Iets kleiner dan de onze en wat meer wit in de vacht. We troffen ook nog een drinkbak met een hooibergdak er boven met daarin een donkerbruine, zoet ruikende drab waar honderden dode vlinders en motten op drijven en ook enkele tientallen dode vogels. Aangetrokken door de zoete geur en/of de vele insecten die er boven vliegen? De wandeling had niet de uitwerking die ik verwacht/gehoopt had. Sterker nog: daarna gingen de sluizen helemaal open en dook ik na het toilet flink bevuild te hebben zo slap als een dweil het bed in. Tegen de avond toch weer zo ver opgeknapt dat ik het aandurfde om gewapend met een flinke rol wc-papier mee te gaan met de avondvangst. Het stukje dat we op het Zambeef-terrein langs de gestorte stront, koeienhoeven en –hoorns reden was nog niet echt bevorderlijk voor het herstel....
Op de zwaluwslaapplaats zaten niet echt meer zwaluwen dan voorgaande dagen, maar ze vielen veel beter in. En zo ongeveer net zoveel Oeverzwaluwen als boerenzwaluwen. Vanavond maar liefst 3 Grijsstuitzwaluwen, maar één exemplaar daarvan wist te ontsnappen door uit de bewaarzak te klimmen. Eventjes hing er een waterhoen spec. in het net maar m’n sprint was nog niet snel genoeg. Door het tegenlicht heb ik ook niet eens gezien welke soort het precies was. Het was ook weer eens prachtig om te zien hoe groepen van 50-100 Koereigers en kleine Zilverreigers op vanghoogte achter het achterste net langs vlogen….
Terug op Fringilla Lodge ben ik maar niet meegegaan naar het restaurant maar heb me beperkt tot het eten van een paar droge boterhammetjes.

Maandag 19 januari 2009; Chisamba Zambia.
Voor het eerst deze week droog in de vroege ochtend, en dus kan voor het eerst een poging worden ondernomen om wat andere soorten dan Boerenzwaluw te ringen. In het donker schemer zaten er bij de poort van Zambeef al meerdere vrouwen klaar om eten te verkopen. Het werk begint hier dan ook al vroeg in de ochtend; de vrachtwagens vol vee stonden al klaar bij het abattoir.
Wij hebben bij het opzetten van de 90 meter net direct het geluid van de kleine Karekiet, grote Karekiet, Bosrietzanger en Rietzanger opgezet en dat resulteerde meteen in de vangst van een grote Karekiet. Vervolgens zijn we op de hoge dam eerst begonnen met het ringen, meten en wegen van de vogels van gisteravond. In de tussentijd liepen de netten lekker vol met vogels. Daarbij rietvogels in alle soorten en maten variërend van de Cape reed Warbler en little rush Warbler tot nog weer een grote Karekiet, rietzangers en onze eigen kleine Karekiet en Bosrietzanger. Daarnaast nog weer heel klein spul zoals de red billed Firefinch en blue Waxbill oftewel southern cordon bleu……(snapt u het nog?) Dat leverde heel wat fotowerk op en dat viel niet mee. Vooral die wevers en bishops zijn heel vervelend om te fotograferen. Ze zitten geen moment stil op je hand en klappen net met hun vleugel als de sluiter van je camera afgaat.
We zien tijdens het ringen het ringen nog een nieuwe zwaluwsoort, de mosque Swallow. Bijna de grootste van de zwaluwenfamilie ; alleen de red brested Swallow is groter. De vogel ging nog een tijdje op de elektriciteitsdraden zitten en was mooi te bekijken. Wat nog wel het meest merkwaardige van de vogel was: hij maakt heel merkwaardige nasaal klinkende geluiden, met af en toe klokkende klanken als een kip. Tegen 11 uur loopt het toch af met de vangsten en om 12 uur hebben we alles opgeborgen en rijden weer terug naar de poort. Onderweg bij de koeienslachterij ontdekken we nog een gele Kwikstaart die we determineren als de Engelse gele kwik. En we rijden nog even naar een plek waar we gisteren een diksnavel Wever/thick billed weaver met nestbouw bezig zagen. Nu was er geen elektriciteit al zagen we de man wel weer bij het nest in de buurt.
Bij het verlaten van het pad merken we dat er een grote tractor gedraaid heeft en daarbij een kleine boom omver heeft gereden. Een eindje verderop blijkt waarom: er is een nieuwe vuilstortplaats in gebruik genomen…..De middag wordt gebruikt om uit te rusten en ik duik het internetcafeetje in om weer een berichtje naar Holland te sturen. Dat is weer helemaal naadje, ik maar na 1,5 uur gestopt en is men voor 18.500Kwacha’s (4 euro) weer op de hoogte.
Om half zes weer terug naar Zambeef voor de avondvangsten. Dat ziet er aanvankelijk heel goed uit; veel meer Zwaluwen ter plaatse, maar hun gedrag is echt heel anders. Ze vliegen veel compacter in een gesloten grote groep en blijven lang hoog. En dan uiteindelijk laten ze zich als Spreeuwen in een trechtervorm recht naar beneden in het riet zakken. Een paar uitzonderingen daarop vormen de vangsten van vanavond, 16 Boerenzwaluwen, enkele Oeverzwaluwen en nog weer een grote Karekiet en de onvermijdelijke malachite Kingfisher. Wat vangsten betreft de anticlimax van de week.

Dinsdag 20 januari 2009; van Chisamba naar Kabwe, Zambia.

Het is vannacht weer gaan regenen (“good rain”, zoals de baas van de lodge het noemt) en vanmorgen druppelt het nog na. Jannes is vannacht pas echt ziek geworden en loopt sinds vier uur tussen toilet, spoelbak en bed en vice versa. Bennie krijgt een telefoontje van Donald Burton uit Kabwe met het verzoek of wij wat vroeger kunnen komen om op de kinderen te passen als zij naar vrienden elders in het land gaan. Dus moet Jannes er maar aan geloven en moet ie maar ziek als ie is aan de reis naar Kabwe beginnen. Geen pretje voor hem maar het is niet Anders. Na een vlot ontbijt pakken we de spullen in en rekenen bij de receptie af voor deze week, iets meer dan 900.000 Kwacha. En dan hangt daar een advertentie dat er in de regio een 26 ha. Grote boerderij te koop staat voor 80 miljoen Kwacha……… zo’n 180.000 euro. Daarna rijden we in ruim een uur naar Kabwe. Onderweg nog een ongeluk met 2 vrachtwagens. De ene ligt in de greppel met volle belading van kratten met flesjes cola en de andere is volledig scharend over de weg gegaan en staat nu in een U-vorm dwars over de weg. Bij de cola-wagen staan 2 mannen te rusten over de rijen met kratten die ze al geborgen hebben.
Kabwe is bekend als één van de mest vervuilde steden van de wereld. Oorzaak: mijnbouw van lood, tin en zilver. De omgeving is een landschap geworden van heuvels ertsafval dat natuurlijk nog wel het nodige gehalte aan lood en tin bevat, en de mensen die naar de stad trekken leven en wonen daar op. De gevolgen mogen duidelijk zijn. Ook is hier in het verleden al eens een schedel van een primitief mens gevonden, bekend geworden als de broken hill man, naar de heuvel waar de stad naar is vernoemd. In Kabwe barst het dan ook van de missieposten van over de hele wereld. We hebben in de stad wat eenvoudige boodschapjes gedaan en zijn verder gereden. Als we op de farm van de Burtons aankomen, valt het Bennie al op dat het veel natter is dan de vorige vangperiode van begin januari. Links en rechts van de weg staan velden met hoog gras (ca. 1,5 meter) dat in bloei staat en daar zitten veel wevers en whydah's in. We zien er twee mannetjes van de broad tailed paradise Whydah en even later ook nog een exemplaar van de eastern paradise Whydah, de mannetjes daarvan zijn formidabel mooi om te zien. Vooral hun vlucht is magnifiek als je ze laag over de grashalmen met hun lange staarten ziet fladderen om zoveel mogelijk indruk op de vrouwen te maken. Daarmee hebben we meteen beide soorten paradise Whydahs die hier voorkomen te pakken. Als we aankomen op de farm ontmoeten we de Burtons die al druk aan het pakken zijn en zorgen we ervoor dat Jannes direct op bed kan gaan liggen. Bennie en ik worden uitgenodigd voor de lunch (toast met kaas en tomaat en een salade die werkelijk stijf staat van de knoflook..... heerlijk !Gevolgd door een mok koffie waarin het lepeltje haast oplost, zó sterk, maar ik was door Debbie gewaarschuwd, en een stuk chocoladecake waar je u tegen zegt. Daarna wil Donald ons de dam van het stuwmeer laten zien die inmiddels is gaan overstromen. Dus met twee van zijn kinderen van 3 en 5 jaar oud, los achterin in de open pick-up truck over de hobbelige en modderige zandwegen. Dan voel je die lunch wel zeg…. Bij de dam zitten de slangenhalsvogels met hun nesten haast in het water en zien we bij de dam meteen twee pied Kingfishers en een pin tailed Whydah die aan het baltsen is. Hij maakt een stuiterende vlucht boven een struikje waarin het vrouwtje zit. Op het land van de Burtons bevindt zich een kleine nederzetting waar al het werkvolk dat op de farm werkt, met hun gezinnen gehuisvest zijn. Als we de compound passeren staan tientallen kinderen langs de modderweg uitbundig te zwaaien en te groeten en zit je zelf achterop een Pick up met een blank jongetje van 5 dat alleen maar staat te schreeuwen “shut up”, “shut up"! Bennie corrigeert hem; het is de vraag of z’n vader dat ook zou hebben gedaan, dat gedrag heeft ie toch ergens van opgepikt. Tot drie keer toe is het opvallend dat er een Zambiaan op een draf vanaf de werkplek naar de baas in de auto komt rennen op het moment dat hij stopt. We gaan vervolgens weer terug naar de boerderij (zeg gerust landhuis) waar weer bij de twee poorten met afzetting onder hoogspanning, wachters rennend naar de poort komen om hem te openen. Te gek voor woorden, maar je wilt aan de andere kant ook niet weten hoe en waarom deze situatie zo is ontstaan. Alles wat van waarde is en in handen is van iets meer dan een paar procent van de inwoners van het land (1 % is van Europese of India'se afkomst) is een fortuin in de ogen van de mensen die haast geen draad aan hun lijf hebben en wonen in een hok van 3x4 meter. De badkamer in ons gastenverblijf is groter……. Jannes ligt tot ’s avonds laat goed ziek op bed en Bennie en ik gaan op weg naar de zwaluwslaapplaats. Het water blijkt zoals Bennie al vermoedde beangstigend hoog te staan en we moeten ons best doen om heel voorzichtig 2 netten neer te zetten op de minst diepe plek bij het riet zonder dat het water over onze lieslaarzen loopt. Dat lukt redelijk……we wachten op de oever alwaar zich inmiddels al vijf jonge knaapjes nieuwsgierig verzameld hebben om te kijken wat we aan het doen zijn. Het blijft heel lang compleet verstoken van zwaluwen maar we zien wel honderden wevers binnen vallen die aan de overkant van de vallei gaan slapen. Daarnaast vestigen zich vlak achter het net wel 50-150 red collared Widows. Vooral mannetjes met van die heel lange staarten van zo’n 20-25 cm. Een merkwaardig gezicht al die zwarte streepjes in het riet. Pas om 18.40 uur verschijnen er zo ineens een aantal groepjes zwaluwen terwijl er daarvoor een heel vroeg aanwezig exemplaar het net in sprong. In tegenstelling tot bij Chisamba duiken de vogels hier meteen het riet in en is het daardoor snel bekeken. We eindigen met in totaal 15 boerenzwaluwen en twee wevers; een nieuw dieptepunt in de vangsten. Morgen dus maar een verandering van tactiek. Op de terugweg zien we op één van de paden nog een niet op naam te brengen soort nachtzwaluw en komen we terug op het landhuis alwaar onze privékok, Benoit, het eten al klaar heeft en nederig vraagt of hij al vast naar huis mag gaan als wij beginnen te eten. Ook vraagt hij of Bennie morgenvroeg om 6.45 uur de poort open wil doen zodat zij het terrein weer op kunnen. De man straalt helemaal als hij hoort dat hij de sleutel wel mag mee nemen zodat hij morgen zelf de poort open kan maken. We genieten van een maal, dat bestaat uit zoet gemarineerde aardappelen en een spinazieschotel met kaas uit de oven en sluiten in de lounge (die groter is dan mijn hele benedenverdieping thuis) onder het genot van een kop railwaykoffie (koffie met een scheut whisky, of als Bennie serveert whisky met een scheut koffie) en zien op televisie dat in Amerika de inauguratie van de eerste zwarte president van Amerika in bijwoning van 2 miljoen bezoekers heeft plaatsgevonden. Ik hoop dat Barack Obama de wereld kan veranderen maar vraag het me af…….De woorden “prosperity for every citizen in the World whether black or white, Christian muslim or non believer” komen op mij op een dag als vandaag wel heel hard binnen……

Woensdag 21 januari 2009; Kabwe Zambia.
Vanmorgen weer traditioneel om 7 uur begonnen met het meten en wegen van de zwaluwen en de twee mannetjes village Weavers die we gisteren tevens vingen. Na het ontbijt in de auto en lekker vogelend over het immens grote terrein rondgereden. Daarbij weer de nodige nieuwe soorten gezien. Allereerst een red rumped Swallow, een black faced Canary, yellow Canary en een europese bruine Kiekendief(vrouw) boven het lage deel aan de onderkant van de stuwdam en later aan de hoge kant van de dam een Europese Visarend in de dode bomen in het stuwmeer. De Slangenhalsvogels die we gisteren op de nesten zagen zitten hadden pech. De waterstand was zo ver gestegen dat de laagst liggende nesten in de dode boom al in het water kwamen. En toch bleven ze nog zitten broeden….Verder een groepje van 6 Oeverlopers en een klein Kokmeeuwachtig meeuwtje dat we niet hebben kunnen vinden in het boek. De vogel had een kop als onze Kokmeeuw in winterkleed, een grijs vleugeldek en zwart aan de onderkant van de vleugels. Voor op de boeg van de vleugel zat een stuk van zo’n 10 cm. Dat puur wit was. Dat wordt dus een kwestie van verder puzzelen. Helemaal ver achter het stuwmeer hing nog een groep van ongeveer 50 Abdin’s Storks en in één van de boomtoppen nog weer een long crested Eagle. Omdat het hek bij het huis dicht zat en er nog geen bediende aangesneld kwam besloot Bennie om nog een klein stukje verder om te rijden. Dat was niet voor niks, want het leverde nog een Brown crowned Tchagra op en even later in een dikke boom 2 southern ground Hornbills waarvan er een een dode groene slang (spec.) in z’n grote snavel had. Ook hebben we nog mooie foto’s kunnen maken van een Rlilac brested roller. De middag werd op het huis en rond het zwembad doorgebracht. Tijdens de tosti-lunch hoorden we en knal tegen het raam en kon Bennie na een noodsprong naar buiten nog net een pygmy Kingfisher uit de bek van de honden redden. Die soort had Bennie hier nog niet eerder gezien, laat staan gevangen.
Om half zes zijn we weer richting zwaluwslaapplaats vertrokken alwaar het water duidelijk opnieuw was gestegen. Daar waren we op voorbereid en we gingen in de zwembroek maar met laarzen en lieslaarzen het riet in. Dat had dus meer weg van vissen dan van vogels vangen. Het water kwam tot aan de navel en het kostte veel moeite om alles hoog te houden. Eén van de netten zat in de knoop en viel in het water op het moment dat ik hem kon ontwarren. Dus maar ingenomen en een ander net gehaald. We waren nog niet klaar of de eerste zwaluwen knalden al de netten in. Tevens vlogen er weer veel wevers het riet in. En ook daarna hingen er een stuk of 20. Bennie verstapte zich op een pol en daarbij kwam zijn geluidsspeler even in het water. Net lang genoeg om even later de geest te geven. Bij het opruimen viel bij Bennie ook een net in het water en dat leverde hem een vis (kleine Tilapia) op……In het donker hebben we ons omgekleed, de laarzen geleegd van vele liters water en zijn met een stuk of 40 vogels naar de farm getuft. Onderweg nog weer een onbekende nachtzwaluw gezien; op het pad een African (grasfeld) Pipit en tijdens het ringen van de zwaluwen op de farm nog man en vrouw van de African (cape) wood Owl.


Donderdag 22 januari 2009; Kabwe Zambia.

Bennie moest vanochtend naar Kabwe om bij de immigratiedienst zijn maandelijkse stempel op te halen. Er kon dus niet worden gevangen in de ochtenduren. Jannes en ik hebben in die tijd de netten van gisterenavond op het gazon opgezet om ze vrij te maken van alle zooi die er gisteravond in was gekomen toen ze in het water waren gevallen. In de tijd dat de netten open stonden leverde dat nog twee vogels op: een Lijster van Koperwiekformaat, de currichane Thrush en een mannetje bronze Mannikin. De laatste ontsnapte ons helaas op het moment dat Bennie behulpzaam wilde zijn en het kokertje (waarmee we hem wegens ontbreken van vogelzakjes tijdelijk ingestopt hadden) alvast op de weegschaal wou zetten. We hebben ook nog lopen vogelen in de tuin en zagen daar zo maar weer een paar nieuwe soorten. De eerste soort was de little Bee-eater waarvan er minimaal zes aan het zichtjagen waren vanaf het schrikdraad van de elektrische omheining. Op het zelfde draad zat ook een mooie fork-tailed Drongo en in de bloemen van één van de de struiken zat een mannetje van de scarlet breasted Sunbird, één van de vele soorten van die kolibriefamilie die hier in de regio voor komt. Even later merken we ver weg op één van de elektriciteitsdraden een silhouet dat leek op een Scharrelaar of IJsvogel. Het bleek een ijsvogel te zijn en wel een soort die we nog niet hadden gezien: een Brown hooded Kingfisher. Daarna begon het te regenen (best wel hard) en werd het duidelijk tijd om wat anders te gaan doen. We hebben na de lunch alle invoergegevens bijgewerkt. Om 17.30 uur weer vertrokken (het was weer droog) voor de volgende avondsessie. Bij aankomst bij de inrit bij het weiland stond er al een jochie te wachten. Hij had snel geleerd hoe laat wij arriveren en het hek al open gezet. Hij bleek een vergroeid been te hebben. Dat been was onderontwikkeld doordat hij ooit zijn enkel gebroken had en deze nu scheef aan zijn onderbeen gegroeid was. Hij vroeg Bennie om schoenen. Afdalend naar de ringplek constateerden we al snel dat het water weer was gestegen. Op het diepste stuk dat we met de auto moeten passeren, kwam het nu tot de treeplank. Dus hebben we de netten maar weer op de plek van eergisteren neergezet zodat we er nog een beetje fatsoenlijk bij kunnen zonder dat het water ons aan de lippen staat. En toch kwam het ook op die plek nu bijna tot aan de navel. Er verschenen heel wat zwaluwen, maar vrijwel alles dook naar beneden op de vangplek van gisteravond. De vogels die wel in de hoek van de netten doken vlogen vrijwel allemaal parallel aan de netten het riet in. Pech dus. We eindigden met 17 Zwaluwen, waarbij ook een nieuwe soort , een juveniel van de wire tailed Swallow. Verder een stuk of 15 Wevers die we dit keer maar direct bij het nest los lieten. Daarnaast ook nog een Rietzanger. Op de terugweg naar de mafundzalo-ranch zagen we nog net een Uil bij de compound en een Nachtzwaluw op het pad. Eerder op de avond ook een Nachtzwaluw bij het moerasje gezien. De terugreis duurde wat langer want er moest eerst nog een tijdje gezocht worden naar de zwembroek van Jannes. Niet gevonden overigens. Op de ranch stond een heerlijke maaltijd van gegrilde kip met een puree van pompoen en gebakken aardappelen klaar.

woensdag 21 januari 2009


Donderdag 15 Januari 2009; van Lusaka naar chisamba, zambia (vervolg).
We rijden naar fringilla lodge over de brede asfaltweg naar Chisamba. Het is zo'n typische brede asfaltweg die vooral een vervoersfunctie door de jungle heeft. De weg is over de grootste lengte aangelegd naast de vroegere zandweg die nu door de Zambianen wordt gebruikt als wandelweg en plaats voor de verkoop van op stapels staand fruit (nu vooral mango's en tomaten) en houtskool, heel veel houtskool. Ook passeren we een traject waar kilometerslang op meerdere plekken deuren rechtopgezet langs de weg te koop worden aangeboden. Wij zouden dan denken: laat ik eens iets anders maken dan mijn buurman... Fringilla lodge blijkt voor Afrikaanse begrippen moderate te noemen maar voor Safaritoeristen shabby/bouwval/onleefbaar. Wij gaan ons hier zeker wel redden en vermaken. We verblijven op het kampeerterreintje achter de lodge, daar staan een 10-tal huisjes en 3 braaiplaatsen. Die mogen hier nergens ontbreken want het is een gigantische vleescultuur hier da's al wel duidelijk. Daar is ook zeker de invloed van zuid-afrika in te merken. In de lodge verblijven meerdere zuid-afrikanen en veel van de grote boeren hier zijn zuid-afrikaanse blanken die het na de val van het apartheidsregime daar niet meer zagen zitten. Op bovenstaande foto is vanuit het vliegtuig te zien hoe grootschalig en ingrijpend hun landbouwmethodes in het landschap zijn. Toch zal later deze reis blijken hoev rijk deze monoculturten nog aan vogels kunnen zijn.
In Zimbabwe hadden zich ook veel grote blanke boeren gevestigd, maar de troepen van Mobutu hebben ze daar verjaagd met als gevolg dat het land in meer dan bittere armoede is weggezakt. Er heerst grootschalig cholera en ze schijnen inmiddels veel van de olifanten die uit het zuiden van Zambia zijn weggetrokken al te hebben afgeslacht uit bittere honger. Het wild in Zambia zelf is buiten de nationale parken ook al jaren weggestroopt in de honger naar bushmeat van zowel de lokale bevolking als de geldgraaiende nietsontziende handelaren in exotisch vlees en levende dieren.
Bij de douches/het toiletgebouw op de camping zit één van de medewerkers de hele nacht de boel in de gaten te houden en stookt hij het vuur dat water in een oude oliedrum moet verwarmen om zo douchewater beschikbaar te hebben. We maken in het donker even kennis en ik stap al kuchend van de rook (het is net een palingrokerij)direct achter de muur van de wasbak in.... de natuurlijk niet afgedekte bezinkput van de wasbak!
Na gesetteld te zijn geraakt hebben we de spullen in de terreinwagen geladen voor een rondrit op het terrein van Zambeef alwaar we toestemming hebben om in de spaarbekkens zwaluwen te vangen. Zambeef is een enorm groot vleesproducerend en verwerkend bedrijf (bestaand uit Zambeef, Zamchick en zamloaf)dat omgeven is door een groot hekwerk met bewaking in een pick-uptruck met gewapend personeel. De naam 'armed response unit' op de auto zegt genoeg.. Op het terrein wordt ook veevoer gekweekt (mais en soja) en heeft men grote spaarbekkens met water dat o.a. als spoelwater gebruikt wordt. Als we op het terrein rondrijden hebben we in korte tijd al heel wat soorten te pakken. Koereigers tussen de koeien die hun laatste dagen staan af te wachten, oeverlopers, bosruiters en kemphaantjes op gedumpte mest en bij de bekkens vele soorten reigers, eenden, open billed storks, sacred ibis, glossy ibis, waterhoentjes, black crake en ga zo maar door. In het riet aan de andere kant van de weg horen we continu zingende en roepende kleine karekieten, rietzangers en ook af en toe een grote karekiet. Op de electriciteitsdraden heel wat zwaluwen, en niet alleen maar de boerenzwaluw. Dat maakt het extra leuk. Verder lilac breasted rollers, bijeneters, grauwe klauwieren en vooral veel wevers, bishops en kleinere afrikaanse zangertjes.
In de avond hebben we meteen een eerste vangsessie gehouden. Prachtig hoeveel soorten geluiden er dan in die avondschemering over je heen spoelen. Het moeras en het riet in de bekkens leeft van vogels, reptielen en amfibieën. Op de electriciteitsdraden boven het autopad zit een red-necked falcon. Die hebben ze gisteravond op de laatste avond met Joop van Ardenne en Marijke Vaneker nog gevangen; een prachtig beest met grijszwarte bandering op de vleugels en rug.
We schatten het aantal op de slaapplaats aanwezige zwaluwen op zo'n 500 stuks en daarvan vangen we er deze avond ongeveer 35. De eerste vogel die ik hier in Afrika uit het net haal is echter een rietzanger. We hebben er meteen ook een aantal exotische soorten bijzitten, waaronder de red billed quelela. Na het vangen meteen de 50 meter aan netten en geluidsapparatuur weer opgeruimd en met de vogels teruggereden naar Fringilla lodge alwaar eerst van de zwaluwen het slaapgewicht wordt gemeten en morgenochtend alle andere biometrie van de vogels wordt genomen. Boven de ringtafel worden we vergezeld door knorrende geluiden van fruitbats die in de boen boven de ringtafel hangen en er laat zich ook nog even een kerkuil horen...

maandag 19 januari 2009

ZWALUWEN RINGEN IN ZAMBIA.....


Op 14 Januari ben ik vertrokken om 4 weken lang in Zambia vogels te ringen. De nadruk ligt op boerenzwaluwen (voor het project van Bennie v.d. Brink, birdlife international en de Zambian ornithological society) maar we ringen ook de andere soorten die we in de netten krijgen, Europees en Afrikaans... en dat wordt kleurrijk.

Donderdag 15 januari 2009; Lusaka zambia.
Na de nodige vertaging (mist op Heathrow in London en dus omgevlogen via Nairobi in Kenia) aangekomen op Lusaka airport in Zambia. In Nairobi hadden we ook nog weer extra vertraging, waardoor we wel weer een aantal soorten erbij zagen zoals de little swift, de yellow-billed kite, een voor ons niet herkenbare afrikaanse mus (dus spec.) en enkele red winged starlings. Bij de douane in Lusaka was er keuze uit 3 loketten, Zambian civilians, tourists en VIP's/diplomats. het loket tourists was helemaal leeg en gesloten... dus schaarden wij ons in de rij voor de VIP's/diplomats... vanzelfsprekend ! No problem ; you are welcome... alleen accepteerden ze het 50 dollarbiljet van Jannes (Santing) niet voor het visum. Wel coupures van 20 dollar...
Na de ontmoeting met Bennie zijn we de stad ingereden om eerst geld te wisselen op de bank. Daarbij kwam ik tot de ontdekking dat ik miljonair was geworden.... 300 dollar geruild voor 1.500.000 kwacha... we hebben een kop cappuchino gedronken die beter was dan waar ook in een Hollands etablissement. Het terras zat vol met allerlei vette louche zakenmensen die volgens mij contracten zaten af te sluiten om het land nog meer te plukken. Daarna naar de boekwinkel om een vogelboek te scoren(het boek dat ik thuis besteld had arriveerde niet op tijd). Dat werd 'birds of Africa south of the sahara' van Ian sinclair en Peter Ryan, een dikke pil die het grootste deel van het continent beslaat. Dit omdat de andere boeken slechts delen van Afrika beschrijven en niet gebiedsdekkend zijn voor de regio waar wij vangen en vogelen. Veelzeggend voor wat ons te wachten staat...

Daarna op pad gegaan richting Chisamba. Je komt dan vanuit zo'n hoofdstad veel tegen en dat is iedere keer weer even wennen als je uit een Westerse samenleving een ontwikkelingsland in duikt. Grote krottenwijken van mensen die allemaal vanuit het binnenland naar de stad trekken. Ik moet zeggen.. het viel ten opzichte van Gambia nog mee, alles is veel ruimer van opzet en veel minder mensen op straat. De grote brede hoofdweg die vanuit Lusaka naar het zuiden van het land gaat had veel weg van een allee in een communistisch land, vooral omdat op de ruime grasvelden vele mensen met een simpel hakmes (slasher) het gras stonden te maaien. De eerste indruk van het land is echter wel een heel andere dan van Gambia in 2004. Het is veel schoner, hoewel hier ook wel om de zoveel honderd meter een autowrak in de berm ligt, maar het is duidelijk dat er hier mensen betaald worden om vuil te verzamelen...