dinsdag 14 april 2009

Vrijdag 10 April 2009; Goor en Schaarsbergen.
Vanmorgen eerst nog naar 2 adressen in Goor geweest waar bewoners met een merelnest in de tuin zich gemeld hadden voor het merelproject dat Hanneke heeft opgezet. De ene bewoner had 4 jongen van 5 en 6 dagen oud en de ander 4 jongen van 2 en 3 dagen oud. Bij merels is het normaal dat vanaf het derde ei gebroed wordt dus in beide broedsels zat een jong dat een dag jonger was. Het eerste nestje kon al geringd worden, de ander moet nog een paar dagen wachten. Onderweg naar die tuinen passeerden we ook nog een tuin waar nu nog een grote spar ontmanteld en omgezaagd werd. De boom was zo groot en de rest van de wijk nog zo groen, daar moet haast wel een lijster of duif in hebben gezeten… Op straat nog een platgereden pimpel gevonden en naast m’n eigen tuin tijdens het controleren van de nestkasten naast huis nog de resten van een geringde koolmees. De kauwen in de kauwenkast hebben inmiddels het eerste ei gelegd en de koolmees ligt 5 eieren op hen voor. De spreeuwen mogen dan wel heel druk in de weer zijn met het inspecteren, baltsen en verdedigen in en rond hun kast, maar van nestbouw is nog steeds geen sprake geweest. Hetzelfde beeld hadden we gisteren bij de spreeuwenkasten in het Weldam.
Na de middag weer naar de Veluwe afgereisd om daar met de 2e ronde te starten. Onderweg langs de snelweg nog weer 3 dode kerkuilen, 2 buizerden, een bosuil en een wilde eend zien liggen. Al deze verongelukte vogels betekenen in deze tijd van het jaar een broedpaar minder….

In het park bleken inmiddels de lariksen en de berken een lichte groene zweem te geven aan het bos. In de nestkasten was ook het nodige veranderd. De boomklever die vorige week het eerste ei had gelegd is vandaag begonnen met broeden op 8 eieren, de pimpel die vorige week ook 1 ei had heeft het legsel nog niet compleet en heeft ook zonder legpauze inmiddels 8 eieren gelegd. Verder nog een koolmees met 4 eieren, 3 koolmezen met allen 1 ei en 5 pimpels en 4 boomklevers met allen één tot enkele eieren.

Zaterdag 11 April 2009; Schaarsbergen, de Hoge Veluwe.
Meteen bij het binnenfietsen van het park was al merkbaar dat er nieuwe bonte vliegenvangers gearriveerd waren. Aan de oprijlaan zat een mannetje te zingen bij een lege nestkast en ook vlak bij de caravan zat een mannetje te zingen die er in voorgaande dagen nog niet zat. Ook zat er nu een zwartkop uit volle borst te zingen. Tijdens de controle van de beide deelgebieden in het westelijke deel van het park sprak ik collega Francisco Pulido die afgelopen week met zijn dagelijkse aankomstronde voor bonte vliegenvangers is begonnen. Hij had tijdens zijn ronde van vandaag inmiddels al een totaal van 30 mannen geteld. Aan het eind van mijn ronde trof ik bij een nestkast een alarmerend vrouwtje aan en even later twee nestkasten met respectievelijk iets materiaal en veel materiaal van een bonte vliegenvanger. Dat moet echt de vroegste nestbouw zijn die we hier ooit hebben vastgesteld in de 53 jaar dat het onderzoek nu loopt. Het boomklevernest dat we vorige week aantroffen in een pimpelnestkast had vandaag al 4 eieren; die zal volgende week zitten te broeden. Ik ben benieuwd wat er van het verenkleed van die vogels overblijft als ze vele malen de kast in en uit moeten om de jongen te voeren.

Begin van nestbouw bonte vliegenvanger.

Vandaag ook nog 2 keer een paartje raven over zien komen vliegen. Het is meestal een slecht teken wanneer je in dit deel van het broedseizoen raven paarsgewijs ziet vliegen. Normaal gesproken zouden ze de jongen nu moeten verzorgen. Wellicht hebben deze twee paren hun broedsel al verloren of zijn niet eens tot broeden gekomen… We zullen zien of er de komende weken ineens adulte raven met bedelende jongen opduiken.

Zondag 12 April 2009; Schaarsbergen, Hoge Veluwe.
Vandaag het oostelijke terreindeel gecontroleerd. Het was bij binnenkomst al een drukte van jewelste bij de ingang van het park. Er was droog weer voorspelt en het was eerste paasdag, dan weet je het wel. Nederland trekt er massaal op uit, vandaag wandelen en fietsen en morgen de Intratuin en de IKEA. Opmerkelijk genoeg van alle vormen van recreatie geen spoor van Nordic walkers…. Is het echt over ?
In de nestkasten vandaag weer meerdere nieuwe starters en na de dag van gisteren ook in dit gebied begin van nestbouw van bonte vliegenvanger. Dat wordt volgende week het eerste ei van bonte vliegenvanger…. De komende week zal het wel zo’n beetje stilvallen met nieuwe nestbouw van mezen, maar zal de hoofdmoot wel met eileg gaan beginnen en zullen de eerste mezen tot broeden overgaan. Vandaag heb ik pas voor het eerst het vermoeden gehad van twee nesten die wel eens van een zwarte mees zouden kunnen zijn. Zo mager lijkt het dit jaar met die soort gesteld te zijn. Toch hoor je ze wel op diverse plaatsen zingen en roepen; van nestbouw is echter nog amper sprake en ze zullen ook niet echt last van nestkastconcurrentie met andere mezensoorten hebben. In een nog niet zo grijs verleden was dat juist de eerste soort die op eieren zat. Die rol is nu overgenomen door de boomklever. Daarvan bleek vandaag dat ook het tweede paar dat zich in een pimpelkast heeft gevestigd inmiddels met eileg is begonnen. De kastanjebomen hebben hier inmiddels bladeren van ongeveer 10 cm en de kroontjes van de bloemaren komen er aan. De bloemen van de krentenbomen zijn bijna open. Het was de hele dag heiig in de lucht, pas aan het eind van de middag probeerde de zon een beetje door de wolken te prikken. Dat gaf wel een heel mystiek gezicht aan het nog overwegend kale bos, zie foto.

De Kemperbergerweg in vroege paasnevelen .

Maandag 13 April 2009; Wolfheze, de Buunderkamp.
Het paasweekend heeft duidelijk weer eens haar sporen nagelaten. Aangekomen op de Buunderkamp bleek al meteen dat de verstopplek van de reserve nestkasten ontdekt was. De kasten waren door de bosjes heen weggegooid. Ze waren de moeite van het sjouwen kennelijk niet waard want ik wist ze allemaal weer terug te vinden. Bij deze sporen van recreëren in het bos zou het niet blijven… even later ontdekte ik tijdens de controle dat bij één van de nestkasten een boomstam onder de boom met kast geplaatst was. Dan ga je al hopen dat men alleen in de kast heeft gekeken, maar al snel bleek dat het daar niet bij was gebleven. De nestkast bleek vol te zijn gestopt met mos en zand. Bij het verwijderen bleek dat onder dat materiaal een nest met 4 eieren van een zwarte mees zat. Dat legsel is dus nu al verstoord. Tegen beter weten in heb ik de eieren weer bloot gelegd in de hoop dat er zo min mogelijk tijd tussen verstoring en mijn controle zal hebben gezeten en de vogels toch nog weer terugkomen. Erg vervelend dit soort zaken, vooral als het zoals ditmaal het tot nu toe enige legsel van een zwarte mees betreft. De rest van de controle leverde een vijftal kasten op waar koolmezen inmiddels waren begonnen met eileg en een tiental kasten met startende legsels van pimpels. Ook zijn er hier in de afgelopen week nieuwe broedparen gestart met nestbouw, maar dat aantal blijft net zoals op de Hoge Veluwe ver achter bij het gemiddelde van de laatste drie jaar. Ook hier zijn de eerste vrouwen bonte vliegenvangers gearriveerd want in drie kasten ligt het eerste nestmateriaal. Toch tref ik op nog slechts 5 plaatsen zingende mannen aan. Ook dat is minder dan verwacht. Het is de afgelopen week in Spanje aan de zuidkant van de Pyreneeën erg slecht weer geweest dus dat kan verklaren waarom er even een gat in aankomst lijkt te zitten. Dus maar afwachten of er de komende week nog meer arriveren. Bij het tankstation aan de noordzijde van het gebied tref ik (alsvanouds) inmiddels weer dekmateriaal op de koolmeesnesten aan dat bestaat uit sigarettenfilters. Op het smalle paadje aldaar tref ik dan toch de eerste hazelworm van het jaar aan. Ik had het voorspeld, die eerste zou een dode zijn. En inderdaad, hij/zij was compleet in stukken gereden door een crossmotor die op de vroege zondagochtend ook in de Nederlandse bossen recreëren. Een eindje verderop trof ik gelukkig een levend exemplaar aan die ik gezien de drukte in het bos toch maar even heb aangespoord om het pad te verlaten en elders te gaan zonnen, zie de foto. Een woord van dank gaat hierbij overigens even uit naar de medewerkers van telecombedrijf ORANGE die bij het vervangen van kabels aan de zendmast van hun mobiele netwerk alle roestvast stalen en kunststof kabelhouders met een zwieper het bos in hebben gegooid. Dat scheelt uw werkgever weer stortkosten en Google zal na het linken van dit bericht goed reclame voor uw werkgever maken….

De tweede hazelworm van het seizoen.

Vandaag 3 verse plukplekken van een sperwer gevonden, een roodborst en 2 vinken waren het haasje. Het werd weer een warme dag (met 21 graden ver boven het gemiddelde voor de tijd van het jaar) en de Amerikaanse eiken ontvouwen inmiddels hun bladeren. En uiteindelijk staan vandaag dan toch de krentenboompjes in bloei met inmiddels al bladeren van een centimeter of 3 groot.

controleur op sjouw tussen de braamstruiken

Als ik nog 5 kasten moet controleren wordt ik aan gesproken door een oudere dame en heer die vragen of ik de nestkasten aan het schoonmaken ben. En net als gisteren hoor ik na mijn uitleg de bekende reactie: “maar de vogels leggen in Mei toch pas hun eieren?” Ze geven aan dat ze al 30 jaar aan de rand van de Buunderkamp wonen en dat ze zich afvragen of er hier geen reeën meer voorkomen. Mijn antwoord kon niet beter geïllustreerd worden door een trimster met 2 loslopende honden die ons nog geen 20 seconden na mijn antwoord passeert….
Morgen nog het zuidelijke deel van de Buunderkamp en dan weer de kasten in de Hof van Twente…

Dinsdag 14 April 2009; wolfheze, de Buunderkamp.
Het was vanmorgen weer een nevelige ochtend. De zon kwam er echter al op tijd bij en het werd snel warmer. Vrij snel na het begin van de looproute voor vandaag trof ik een paartje zwarte spechten bij hun nieuwe nestboom aan. Het vrouwtje zat in de opening te kijken en de man gaf duidelijk blijk van zijn plan om de holte in te gaan. Dat stond de vrouw echter niet toe en manlief mocht wachten tot zij de tijd rijp vond. Altijd weer mooi om te zien hoe groot de splinters van zwarte spechten wel kunnen zijn. In dit geval lagen er ook splinters van wel 8 cm lang op de bladeren. In het naastliggende bos liet een havik weer duidelijk van zich horen. Alle dagelijkse waarnemingen bij elkaar opgeteld is het nu wel duidelijk dat er dit jaar een broedpaar tussen de nestkasten moet zitten. In de nestkasten net als gisteren maar weinig opmekelijke zaken aangetroffen; de mezen doen het nog heel rustigjes aan. Er zijn weliswaar in de afgelopen week wel nieuwe starters bijgekomen, maar dat hadden er wel meer mogen zijn. Vandaag toch nog 2 nesten van zwarte mees gevonden, met een maximale legselgrootte van 5 eieren. Ook die soort is dit jaar dus een stuk later dan we de laatste jaren gewend waren. Teruggekomen op de camping vliegen er 4 appelvinken van de voedertafel weg. En als ik de rits van de voortent openschuif schiet er een hazelworm vanonder het grondzeil naar buiten. De 2e controleronde zit er weer op en na ongeveer 1500 maal een deksel van een nestkast te hebben opgetild kan gesteld worden dat er de komende week toch echt wel heel veel eieren gelegd moeten gaan worden maar dat er door heel wat mezenparen nog eerst heel wat met 'meubilair' gesjouwd moet gaan worden. En met bonte vliegenvangers die zo vroeg aan het bouwen zijn geslagen zal het een seizoen worden waarin we nog druk zijn met mezen als de eerste bonte vliegenvanger-jongen al geringd moeten worden.
Onderweg vanuit de trein genoten van het nu prachtig bonte voorjaarslandschap met hagelwitte bloesemende sleedoorns als waren het grote bloemkolen, en singels en bossen met ondergroei van bloeiende krentenboompjes. Tussen Zutphen en Lochem nog 2 dode buizerden in de berm van het spoortracé zien liggen... en ik heb er niet eens continu op zitten letten.

Geen opmerkingen: